Tuğrul NİYAZİBEYOĞLU, Nurdan YAĞLI SOYKAN

İş Hayatında Başarı ve Maneviyat Üzerine Nitel Bir Araştırma

Bu çalışmanın amacı iş hayatında iş insanlarının maneviyat algılarını, maneviyatın iş yaşamındaki başarıları üzerindeki etkisini ve iş insanlarının hem çalışanları hem de müşterileri ile olan ilişkilerinde maneviyatın rolünü tespit etmektir. Araştırmada nitel çalışma yöntemlerinden olan fenomenolojik desen kullanılmış ve araştırmanın amaçları doğrultusunda gerekli verilere ulaşmak için yarı yapılandırılmış sorular hazırlanarak, katılımcılara yöneltilmiştir. Araştırmanın evrenini Ankara ilinde bulunan iş insanları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise mobilya, enerji, eğitim ve inşaat iş kollarında bulunan 5’i kadın ve 5’i erkek olmak üzere toplam 10 iş insanı oluşturmaktadır. Eğitim durumu bakımından çalışmaya katılan iş insanlarından 2’si ortaokul, 5’i lise ve 3’ü üniversite mezunudur. Katılımcılarla ikili görüşmeler yapılarak, onların günlük faaliyetleri, iş yerinde aldıkları kararlar, çalışanları ve müşterileri ile olan ilişkileri ve iş yaşamlarındaki başarıları üzerinde maneviyatın rolü tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma kapsamında şu sorulara yanıtlar aranmaya çalışılmıştır: İş hayatında maneviyat ne anlama geliyor? İş yaşamında edinilen başarılar üzerinde maneviyatın rolü nedir? Çalışanları ve müşterilerine bakış açılarında maneviyatın yeri neresidir? Yapılan ikili görüşmeler 30 dakika ve 1 saat arasında sürmüştür. Katılımcılara, görüşme öncesi görüşmenin kayıt altına alınacağı ve isimlerinin gizli tutulacağı bildirilmiştir. Katılımcılarla gerçekleştirilen iki görüşmelerin kayıtları deşifre edilmiş ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma verileri öncelikle kodlanmış daha sonra ise temalar tespit edilmiştir. Son olarak da verilerin tanımlanması ve yorumlanması yapılmıştır. Bu verilerle iş yaşamında yakalanan başarıların üzerinde maneviyatın etkisi anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu araştırmanın bulguları, maneviyatın iş yaşamında ulaşılan başarılar üzerinde önemli rol oynadığını vurgulamaktadır. İş insanlarının maneviyatı, Allah ile kurulan bağ olarak tanımladıklarına ulaşılmıştır. İş insanlarının ulaştıkları başarılarını hayatlarında diğer insanlara yardım etmeye yani zekat vermeye, her türlü koşullarda dua etmelerine ve aşkın olana teslim olmalarına bağladıkları tespit edilmiştir. Katılımcıların düzenli olarak zekat verdiklerinde, Allah’ın işlerini bereketlendireceğine ve ellerindeki malları koruyacağına dair inançlarının olduğuna varılmıştır. Ayrıca ettikleri duaların kendilerini iş hayatında başarılı kıldığına ve ellerinden gelenin en iyisini yaptıktan sonra aşkın olana teslim olmalarının kendilerini her şartta koruyacağına dair inanca sahip oldukları gözlemlenmiştir. Çalışmada namaz ibadetinin de fert ruhunda huzura vesile olduğu ve sosyal açıdan da olumlu davranışlar sergilemede etkili olduğuna ulaşılmıştır. İş insanlarının müşterilerine ve çalışanlarına olan tutum, davranışlarında maneviyatın önemli rol oynadığı saptanmıştır. Araştırmanın bulguları din psikolojisinde özellikle tecrübeden yoksun gençlere yönelik gerçekleştirilecek manevi güçlenme/bakım programlarının içerikleri hazırlanırken yardımcı olabilir. Gençlerin en çok ihtiyaç duyduğu ve de eksik olan yanları tecrübedir. İş insanlarının başarılarında önemli rol oynayan manevi unsurlar manevi bakım/güçlenme programlarının içerisinde dikkate alınırsa, gerçekleştirilecek olan program daha faydalı olabilir. Ayrıca örgütsel maneviyat kapsamında gerçekleştirilecek çalışmalarda da özellikle de yöneticilere yönelik manevi güçlenme/bakım programlarında araştırmanın bulguları yararlı olabilir. Araştırma bulgularının dikkate alınarak gerçekleştirilecek manevi bakım/güçlenme programı ile iş yaşamında başarı üzerinde manevi unsurların önemi yöneticilerle paylaşılabilir. Ayrıca manevi unsurların hem çalışanlarla hem de müşterilerle olan ilişkilerde önemi vurgulanarak, iş yaşamında sosyal ilişkilerin güçlendirilmesine katkısı sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler:

Din Psikolojisi, Maneviyat, Başarı, Değerler, İş yaşamı, İş insanları

A Qualitive Research On Success and Spirituality In Business Life

The aim of this study is to determine the perception of spirituality of business people in business life, the effect of spirituality on their success in business life and the role of spirituality in the relations of business people with both their employees and customers. In the research, phenomenological design, which is one of the qualitative study methods, was used and semi-structured questions were prepared and directed to the participants in order to reach the necessary data in line with the purposes of the research. The population of the research consists of business people in Ankara. The sample of the study consists of 10 business people, 5 women and 5 men, in the furniture, energy, education and construction business lines. In terms of educational status, 2 of the business people participating in the study are secondary school graduates, 5 are high school graduates and 3 are university graduates. By making one on one interviews with the participants, the role of spirituality on their daily activities, the decisions they make at work, their relations with their employees and customers, and their success in business life was tried to be determined. Within the scope of the research, answers were sought to the following questions: What does spirituality mean in business life? What is the role of spirituality on success in business life? What is the place of spirituality in the perspectives of their employees and customers? The one on one interviews lasted between 30 minutes and 1 hour. Before the interview, the participants were informed that the interview would be recorded and their names would be kept confidential. The recordings of the two interviews with the participants were subscribed and subjected to content analysis. The research data were first coded and then the themes were determined. Finally, the data were defined and interpreted. With these data, the effect of spirituality on success in business life has been tried to be understood. The findings of this research emphasize that spirituality plays an important role in success in business life. It has been reached that business people define spirituality as the bond established with God. It has been determined that business people attribute their success to helping other people in their lives, that is, to giving zakat, to praying under all kinds of conditions, and to surrendering to the transcendent. It was concluded that the participants believed that when they gave zakat regularly, Allah would bless their work and protect their possessions. It has also been observed that trhey have the belief that their prayers make them successful in business life and that surrendering to the transcendent after doing their best will protect them under all circumstances. In the study, it has been found that prayer worship is also a means of peace in the individual soul and is effective in exhibiting positive behaviors in social terms. It has been determined that spirituality plays an important role in the attitudes and behaviors of business people towards their customers and employees. The findings of the study can be helpful when preparing the contents of spiritual empowerment/care programs to be carried out especially for young people who lack experience in the psychology of religion. What young people lack is experience. If the spiritual elements that play an important role in the success of business people are taken into account in spiritual care/empowerment programs, the program to be realized may be more beneficial. In addition, the findings of the research may be useful in studies to be carried out within the scope of organizational spirituality, especially in spiritual empowerment/care programs for managers. The importance of spiritual elements on success in business life can be shared with the managers with the spiritual care / empowerment program to be carried out by taking into account the research findings. In addition, by emphasizing the importance of spiritual elements in relations with both employees and customers, it can contribute to the strengthening of social relations in business life.

Keywords:

Psychology of Religion, Spirituality, Success, Values, Business Life, Business People,

PDF

___

Ağılkaya-Şahin, Zuhal. Psikoloji ve Psikoterapide Din. İstanbul, Çamlıca Yayınları, 2020.
Akıncı, Ayşehan."Küçük ve Orta Boy İşletmelerin Başarı ve Başarısızlık Nedenleri Üzerine Bir Araştırma". Öneri Dergisi 5/17 (2002): 121-125.
Aksakal, Halil İbrahim. İlköğretim Okullarında Örgütsel Sinisizm ve Örgütsel Maneviyatın Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Rolü. Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
Arık Toprak, Meral. “Çalışanların Bakışı Açısından Verimlilik, Temel Değerler, Başarı Faktörleri, Bir Alan Araştırması”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 4(2005), 75-85.
Avcı, Nuri. “İşyeri Maneviyatı ile Çalışan Performansı Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme”. About e-JMN 3. 3(2019): 213-225.
Aydın, Murat. "Gelir Dağılımındaki Adaleti Sağlamada Zekat Müessesi ve Gini Katsayısı". Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi 57 (2016): 55-72.
Baltaş, Acar. Hayatın Hakkını Vermek. İstanbul, Doğan Kitap, 2020.
Bekiş, Tuğba. İş Yeri Maneviyatının İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığa Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Niğde: Niğde Üniversitesi, Doktora Tezi, 2013.
Beşer, Faruk. Başarının Manevi Sebepleri. İstanbul: Nun Yayınları, 2011.
Brown, Reva Berman. "Organizational spirituality: The sceptic's version." Organization 10/2 (2003): 393-400.
Carrel, Alexis. Başarının Sırları. çev. Özcan Ünlü. İstanbul, Hayat Yayınları, 2006.
Certel, Hüseyin. "İslamî ibadetlerin psiko-sosyal işlevleri". EKEV Akademi Dergisi 1/3 (1998): 149-156.
Cüceloğlu, Doğan. İçimizdeki Çocuk. İstanbul, Remzi Kitabevi, 2014.
Cüceloğlu, Doğan. Geliştiren Anne-Baba. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2016.
Çakıroğlu, Demet. Algılanan Örgütsel Maneviyatın Psikolojik Sözleşmeye Etkisi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Çalışma. Ankara: Gazi Üniversitesi, Doktora Tezi, 2017.
Dağcı, Abdullah. Huzurevi Yaşlılarının Manevi Gereksinimlerinin Belirlenmesi ve Değer Odaklı Manevi Bakım Programının Umut, Psikolojik İyi Oluş ve Tanrı Algısı Düzeyleri Üzerindeki Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi, 2020.
Delgado, Cheryl. "A discussion of the concept of spirituality." Nursing science quarterly 18/2 (2005): 157-162.
Doğan, Mebrure. “Duanın Psikolojik ve Psikoterapik Etkileri”. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 1997.
Düzgüner, Sevde. Maneviyat Algısı ve Diğerkamlıkla İlişkisi (Kan Bağışı Örneğinde Türkiye ve AmerikaKarşılaştırmalı Nitel Bir Araştırma). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Doktora Tezi, 2013.
Geçtan, Engin. Hayat. İstanbul: Metis Yayınları, 14. Basım, 2016.
Giacalone, Robert A. - Carole L. Jurkiewicz. "The science of workplace spirituality." Handbook of workplace spirituality and organizational performance. Routledge, 2010. 19-42.
Göcen, Gülüşan. "Empati ve din". Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/25 (2012): 273-277. Göcen, Gülüşan. “Şükür maneviyatın neresinde?”. Maneviyat psikolojisi. ed. Mustafa Atak. 167-191. İstanbul: Elit Kültür, 2016.
Gök Hülya. “Düzenli Namaz Kılma ve Kılmama ile Ruh Sağlığı Arasındaki İlişki". İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi 5/1: 134-160.
Göka, Erol. Psikoloji Varoluş Maneviyat. İstanbul: Kapı Yayınları, 2021.
Grine, Fadila vd. "Islamic spirituality and entrepreneurship: A case study of women entrepreneurs in Malaysia." The Journal of Happiness & Well-Being 3/1 (2015): 41-56.
Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: TDV Yayınları, 1993.
Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2017.
Javanmard, Habibollah. "The impact of spirituality on work performance." Indian Journal of Science and Technology 5/1 (2012): 1961-1966.
Kaçay, Zülbiye. İşyeri Yılmazlığının Yordayıcıları: Örgütsel Güven, Lider-Üye Etkileşimi ve İşyeri Maneviyatı (Spor Genel Müdürlüğü Örneği). Sakarya: Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Doktora Tezi, 2019.
Kara, Elif. "Pandemi süreci ve yardım etme davranışı: Nitel bir çalışma (Aksaray ili polis memurları örneği)". İbn Haldun Çalışmaları Dergisi (2023).
Karakas, Fahri. "Spirituality and performance in organizations: A literature review". Journal of business ethics 94 (2010): 89-106.
Karaman, Mesut. Psikolojik Sermaye ve Maneviyat Algısının Algılanan Performansa Etkisi: Sağlık Çalışanlarında Bir Uygulama. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
Karslı, Necmi. "Gençlerde Sınav Kaygısı, Dindarlık ve Dua İlişkisi". Dergiabant 7/13 (2019): 190-219.
Kavuklu, Hilal. İşyerinde Maneviyat ve Psikolojik Sermaye Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
Kımter, Nurten. Benlik Saygısı ve Dindarlık İlişkisi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Doktora Tezi, 2008.
Kımter, Nurten. "Namaz ve Psikolojik İyi Olma Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme". Ekev Akademi Dergisi 68 (2016): 299-332.
Kinjerski, Val M. - Berna J. Skrypnek. "Defining spirit at work: Finding common ground". Journal of Organizational Change Management 17/1 (2004): 26-42.
Kirkpatrick, Lee A. "An attachment-theory approach psychology of religion". The international journal for the psychology of religion 2/1 (1992): 3-28.
Kolodinsky, Robert W. vd. "Workplace values and outcomes: Exploring personal, organizational, and interactive workplace spirituality". Journal of business ethics 81 (2008): 465-480.
Köse, Ali-Ayten, Ali. Din Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2. Basım, 2012.
Laura, Reave. "Spiritual values and practices related to leadership effectiveness". The leadership quarterly 16/5 (2005): 655-687.
May, Rollo. Kendini Arayan İnsan. çev. Kerem Işık. İstanbul, Okyanus Yayınları, 2017.
McMillan, David W. - David M. Chavis. "Sense of community: A definition and theory". Journal of community psychology 14/1 (1986): 6-23.
Miller, William R. - Carl E. Thoresen. "Spirituality, religion, and health: An emerging research field". American psychologist 58/1 (2003): 24.
Milliman, John vd. "Workplace spirituality and employee work attitudes: An exploratory empirical assessment." Journal of organizational change management 16/4 (2003): 426-447.
Nazlı, İpek. Örgütsel Maneviyat ve Psikolojik Sermayenin Duygusal Emek ve Stresle Başa Çıkma Üzerindeki Etkisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
Özasma, Halil İbrahim. Eşler Arası İletişim ve Maneviyat. Ankara: Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi, 2021.
Özdoğan, Öznur. Aşkın Yanımız Maneviyat. Ankara: Özdenöze, 2. Basım, 2010.
Peker, Hüseyin. Allah’ın Boyasıyla Boyanmak. İstanbul, Timaş Yayınları, 2013.
Peker, Hüseyin. Din Psikolojisi. İstanbul, Çamlıca Yayınları, 2016.
Rego, Arménio - Miguel Pina e Cunha. "Workplace spirituality and organizational commitment: an empirical study." Journal of organizational change management 21/1 (2008): 53-75.
Rocha, Raysa Geaquinto - Paulo Gonçalves Pinheiro. "Organizational spirituality: Concept and perspectives". Journal of Business Ethics 171/2 (2021): 241-252.
Sayar, Kemal. “Psikiyatri ve Kutsal”. Maneviyat Psikolojisi II. ed. Mustafa Atak. 9-25. İstanbul: Elit Kültür, 2017.
Sayar, Kemal. Sufi Psikolojisi. İstanbul, Kapı Yayınları, 2016.
Şahin, Meryem. Dini bir Değer Olarak Tevekkül Yöneliminin Psikolojik Sebep ve Sonuçları Üzerine Araştırma. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Doktora Tezi, 2018.
Tarhan, Nevzat. Duyguların Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 17. Basım, 2015.
Tarhan, Nevzat. Güzel İnsan Modeli. İstanbul, Timaş Yayınları, 2011.
Tarhan, Nevzat. İnanç Psikolojisi. İstanbul, Timaş Yayınları, 2009.
Yarım, Mehmet Ali. Sosyal Ağ Analizi ile Okullarda, Örgütsel Moral Değerleri ve Doğal Liderlik Profillerinin İncelenmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Doktora Tezi, 2021.
Yıldırım, Ali-Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 11. Baskı, 2018.
Zağli, Ali. Psikolojik Sermayenin Çalışanın Stresle Başa Çıkma, İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığına Etkisi: Muğla Büyükşehir Belediyesi Örneği. Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2016.