Ermeni Sorunu, tarih yazıcılığı içinde yerli ve yabancı birçok akademikçalışmaya konu olagelmiştir. Bu tür çalışmalarda kullanılan birincil kaynaklar,çoğunlukla, Ermeni Sorununun uluslararası bir mesele haline geldiğiAyastefanos ve Berlin Antlaşmalarının tarafları olan başta Rusya ve Osmanlıolmak üzere İngiltere, Fransa vb. devletlerin arşivlerine aittir. Dolayısıylabelgelerin ve çalışmaların bakış açısı; söz konusu devletlerin Osmanlıtoprakları üzerindeki politikalarına ve Birinci Dünya Savaşında OsmanlıDevleti ile muhasımlık-müttefiklik bağıntısına göre farklılık göstermektedir.Öte yandan, bu bağıntı dışında kalan devletlerin arşivlerine dayanan konuylailgili çalışmaların sayısı ise oldukça azdır. Çalışmamız konuyu; Birinci DünyaSavaşı sırasında tarafsız bir devlet olan, bu sayede Osmanlı Devletitopraklarında diplomatik teşkilatını koruyan İspanya’nın 1914-1922 yıllarınaait diplomatik raporları ışığında ele almaktadır. Zira İspanya, ErmeniSorununun ortaya çıkışında herhangi bir rol oynamadığı gibi; mesele, OsmanlıDevleti’yle ikili ilişkilerinde de doğrudan bir etken oluşturmamıştır. Bu şekilde;günümüzde soykırım iddialarına sebebiyet veren bu yıllarda yaşanangelişmelerin, konuyla doğrudan doğruya ilgisi ya da çıkarı bulunmayan birdevletin diplomatik temsilcileri tarafından nasıl algılandığının ortaya konmasıhedeflenmektedir. Birinci Dünya Savaşından Millî Mücadele yıllarına uzanansüreçte, Ermeni Sorunundaki Türk devlet idarecilerinin, Ermeni tebaanın veBüyük Devletlerin rolüne dair İspanyol algısının geçirdiği değişime dikkatçekilmesi hedeflenmektedir. İspanyol diplomasisi nazarında Ermeni Sorunununortaya çıkışında ve özellikle 1915 yılı Tehcir Kanununun uygulanışı sırasındayaşanan olayların sorumluluğunun; Osmanlı Devleti’nden Büyük Devletlere;Büyük Devletlerden Osmanlı Ermeni tebaasına kayışındaki sebepler ortayakoyulmaya çalışılmaktadır. İspanya Dışişleri Bakanlığı Arşivinden edinilendiplomatik raporların kaynaklık ettiği çalışmada; Ermeni Sorununun tarihselbir olgudan, siyasi bir olguya dönüşmesinde etken olan tarihsel kırılmanoktalarının ortaya konması hedeflenmektedir

The Armenian Question has been the focus of many national andforeign academic studies in the field of history. The primary sources used insuch studies generally belong to the archives of the states like Russia,Ottoman, Britain, and France that had been the parties of the Treaties ofSan Stefano and Berlin and where the Armenian Question had become aninternational issue. Thus, the scope of the documents and the studies basedon them differs according to those states’ policies toward the Ottomanterritories and to their relationship with the Ottoman Empire in the WorldWar I either as an enemy or as an ally. On the other hand, the studies basedon the archives of the states out of this circle are low in number. This paperstudies the Armenian Question in the light of the diplomatic reports of1914-1922 of Spain, which was a neutral state during World War I andthereby preserved its diplomatic corps in the Ottoman territory. Moreover,Spain neither had any role in the emergence of the Armenian Question,nor had the issue created a direct effect on bilateral relations with theOttoman Empire. Therefore, with this study, it is aimed to present theperception of a neutral and impartial state about the events anddevelopments of the mentioned years, which have led to the genocideallegations today. It is also aimed to demonstrate the change in the Spanishperception about the roles of the Turkish authorities, the Armenians, and theGreat Powers in a period from the First Word War to the era of the War ofLiberation (also known as the National Struggle in Turkish), as well as aboutthe responsible party of the events of 1915. In this study based on thediplomatic reports obtained from the Ministry of Foreign Affairs of Spain, itis expected to determine the turning points of the Armenian Question, whichtransformed from a historical phenomenon into a political issue