Ayhan TÖZER, Müberra GÜNGÖR

1611

Rekabet düzenlemeleri ne kadar etkili? Su yatağı etkisi ve Türkiye incelemesi

Telekomünikasyon piyasaları sebeke ekonomileri özelliği göstermeleri nedeniyle en fazla düzenlemeye tabi tutulan pazarların basında gelmektedir. Bu piyasaların en önemlilerinden biri olan mobil iletişim hizmetleri pazarı1 da hem öncül (ex ante) hem de ardıl (ex post) düzenlemelere tabi tutularak, buradaki rekabet seviyesinin artırılması hedeflenmektedir. Söz konusu öncül düzenlemeler arasında ise mobil numara taşınabilirliği, çağrı sonlandırma ücretlerinin maliyet bazlı belirlenmesi gibi bir takım yöntemler yer almaktadır. Bu çalışma kapsamında mobil çağrı sonlandırma ücretleri düzenlemesinin, bu düzenlemeye tabi işletmeciler üzerindeki etkisi birçok açıdan incelenmiştir. Su yatağı etkisi adı da verilen ve düzenlemeye tabi olan işletmecilerin, kendilerine getirilen sınırlamalara karşı geliştirdikleri stratejileri konu alan husus; teori ve ülke örnekleriyle ele alınarak, Türkiye pazarındaki durum ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmadaki temel bulguyu ise diğer ülkelerde olduğu gibi, Türkiye piyasasında da işletmecilerin kendilerine kısıt olarak verilen çağrı sonlandırma ücretleri karşısında yeni tarife yapıları ve abone profili düzeyinde farklılaştırmalar gibi yöntemleri kullanarak, gelir seviyelerini koruma güdüsü içerisinde hareket ettikleri çıkarımı oluşturmaktadır. Başka bir ifadeyle, mobil telekomünikasyon hizmetleri pazarında yapılan düzenlemelerin rekabeti ve tüketici refahını artırdığı ancak mobil arabağlantı ücretlerindeki düşüşlerin aynı oranda son kullanıcı ücretlerine yansımadığı, operatörlerin yeni hizmetler ve pazarlama stratejileriyle abone başı gelir seviyelerini artırdığı tespitleri ışığında su yatağı etkisinin de görüldüğü sonucuna varılmıstır.

How effective are competition regulationns? Waterbed effecct and evaluation of turkey's case

Telecommunications sector is among the most regulated markets due to their network economics structure. As one of the most important segment of this sector, mobile communications services are also subject to both ex ante and ex post regulations to increase competition in this market. In this regard, mobile number portability and determination of mobile call termination rates can be shown as an example of ex ante regulatory methods. In this study, the effect of mobile call termination tariff regulation on the related firms is analysed from several aspects. Firm's strategies to restrictions imposed on them, also known as waterbed effect are evaluated by looking into both theoretical approaches and empirical studies. Afterwards, the situation and the extent of this effect is analysed within the context of Turkish mobile market. Main conclusion of the article is that, as found in other countries, operators in this market also try to sustain their revenue levels by devising different tariff structures and differentiations among customer segments in response to mobile call termination rate regulations imposed on them as a constraint. In other words, it is concluded that regulations in mobile telecommunication service sector has increased the level of competition and consumer welfare but it can be said that there exists some level of water-bed effect due to the fact that the decrease in the mobile termination rates are not reflected to consumer prices in the same degree and operators are able to increase their average revenue per user by devising new services and marketing strategies.
PDF

___

  • AB (2010), "Progress Report on the Single European Electronic Communications Market" (15. İzleme Raporu), http://ec.europa.eu/information societv/policv/ecomm/doc/implementationenf orcement/annualreports/15threport/l5report part2.pdf, Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • BARANES E., L. BENZONI ve C.H. VUONG (2008), "Revisting the Waterbed Effects accross Europe's Mobile Markets", Tera Consultants, http://www.teraconsultants.fr/assets/publications/PDF/2008-Nov-Revisiting waterbed effects across Europe s mobile markets-Baranes-Benzoni-Vuong.pdf. Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • BTK (2005), İlgili Piyasa ve Etkin Piyasa Gücü Kavramları, Bilgi Teknolojileri ve îletişim Kurumu.
  • BTK (2008a), "2008 Faaliyet Raporu", Bilgi Teknolojileri ve îletişim Kurumu, http ://www.tk. gov.tr/kutuphane_ve veribankasi/raporlar/faaliyet raporlari/ index.php. Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • BTK (2008b), "Piyasa Analizi Çalışmaları, Mobil Çağrı Sonlandırma Piyasası, Kamuoyu Görüşü Alınmasına İlişkin Doküman", Bilgi Teknolojileri ve îletişim Kurumu, http:// www.tk.gov.tr/ elektronik haberleşme sektörü/sektorelrekabet /pivasaanalizleri/dosvalar/mcs.pdf. Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • BTK (2009a), "2009 Faaliyet Raporu", http://www.tk.gov.tr/kutuphane_ve_veribankasi/raporlar/faalivet raporlari/ index.php. Bilgi Teknolojileri ve îletişim Kurumu, Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • BTK (2009b), "Mobil Çağrı Sonlandırma Piyasası, Kamuoyu Görüşlerini îçeren Dokümanı", Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, http://www.tk.gov.tr/elektronik_haberlesme sektoru/sektorel rekabet/pivasaana lizleri/dosyalar/mobilcagrisonlandirmapazari.pdf. Erişim Tarihi: 5.12.2011.
  • BTK (2010), "Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü, Üç Aylık Pazar Verileri Raporu, 2009 4. Çeyrek", Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, http://www.tk.gov.tr/kutuphane_ve veribankasi/pazar verileri/pazar verileri. php. Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • BTK (2011a), "Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü, Üç Aylık Pazar Verileri Raporu, 2011" 4. Çeyrek", Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, http://www.tk.gov.tr/kutuphane_ve_veribankasi/pazar_verileri/pazar verileri. php. Erişim Tarihi: 13:03.2012.
  • BTK (2011b), "Numara Taşmabilirliği Bilgi Sitesi", Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, www.nts.gov.tr. Erişim Tarihi: 13.03.2012.
  • BTK (2011c), http ://www.btk. gov.tr/mevzuat/kurul kararlari/kurul kararları list.php, Erişim Tarihi: 13.03.2012.
  • BUEHLER S., DEWENTER R. ve HAUCAP J. (2005), "Mobile number portability in Europe", Telecommunications Policy, 30, 2006, s. 385-399.
  • CENTERPIECE (2007), "Regulating the mobile phone industry: beware the 'waterbed' effect", Centrepiece, http://cep.lse.ac.uk/pubs/download/cp238.pdf. Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • CRA INTERNATIONAL (2006), "The waterbed effect in mobile telephony", Competition Policy Discussion paper, http://www.crai.com/ecp/assets/CRA DP Jan06.pdf. Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • CULLEN INT. (2009), "Cross country reports", http://www.cullen-international.com. Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • DOBSON, P. ve R. INDERST, "Differential Buyer Power and the Waterbed Effect: Do Strong Buyers Benefit or Harm Consumers", http://www.wiwi.uni-frankfurt.de/profs/inderst/Competition Policv/Articles%20and%20Book%20Ch apters%20on%20applied%20Competition%20Economics/Differential_Buver_P ower_07.pdf. Erişim Tarihi: 5.12.2011.
  • FRONTIER ECONOMICS (2005), "The Waterbed Effect, A Report Prepared for Vodafone", http://www.accc.gov.au/content/item.phtml?itemld=700368&nodeld=0cc32772 bf8ca3d049a78b4eeae6e074&fii=Frontier%20report%20on%20waterbed%20eff ect%20%E2%80%94%20Julv%202005.pdf. Erişim Tarihi: 5.12.2011.
  • GENAKOS C. ve T. VALLETTİ (2007), "Testing the Waterbed Effect in Mobile Telephony", CEP Discussion Paper No 827.
  • GÜNGÖR, M. ve G. EVREN (2010), "Mobil Numara Taşmabilirliği, Rekabete ve Tüketicilere Etkileri, Ardıl Düzenleyici Etki Analizi", Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, http://www.tk.gov.tr/kutuphane ve veribankasi/raporlar/arastirma raporlari/ind ex.php. Erişim Tarihi: 01.03.2012.
  • GÜNGÖR, M. ve G. EVREN (2009), "Düzenleyici Etki Analizi Kapsam, Uygulama, Deneyimler ve Öneriler: Mobil Arabağlantı Ücretlerinin Düzenlenmesine İlişkin Ardıl DEA Çalışması", Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, http://www.tk.gov.tr/kutuphane ve veribankasi/raporlar/arastirma raporlari/ index.php. Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • GÜNGÖR, M. ve A. TÖZER (2008), "Türkiye GSM ve Diğer Ülke 3. Nesil Deneyimleri Işığında 3. Nesil Hizmetlere İlişkin Rekabet Politikası Analizi", 1. Rekabet Ekonomisi ve Politikası Sempozyumu kitabı içinde, s.141-169.
  • INTVEN, H. ve M. TETRAULT (2000), Telecommunications Regulation Handbook, Infodev, The World Bank, Washington, USA.
  • ITU-D, (2010), Measuring the Information Society, ITU, http://www.itu.int/ITU-D/ict/publications/idi/2010/index.html Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • ITU (2011), "The World in 2011, ICT Facts and Figures", ITU, http://www.itu.int/ITU-D/ict/facts/2011/index.html Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • MAJER, T. (2009), "Does the waterbed effect harm consumers?", http://www.econ.ucl.ac.uk/iamboree/downloads/Tommaso%20Maier%20Jambo ree %202009.pdf. Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • OECD (2007), Communications Outlook 2007, OECD, Paris.
  • OFCOM (2002), "Receiving Party Pays compared to Calling Party Pays", http ://www. ofcom. org.uk/static/archive/oftel/publications/mobile/ctm_ 2002/rpp _cppl90402.pdf. Erişim Tarihi: 12.03.2012.
  • OECD (2008), Building an Institiutional Framework for Regulatory Impact Analysis: Guidance for Policy Makers, OECD, Paris.
  • OECD (2009), Communications Outlook 2009, OECD, Paris.
  • OFFICE OF FAIR TRADING (2001), "The role of market definition in monopoly and dominance inquiries", Economic Discussion Paper 2, http://www.pdfcari.com/The-role-of-market-definition-in-monopolv-and-dominance-inquiries.html. Erişim Tarihi: 05.12.2011.
  • SCHIFF, A. (2008), "The Waterbed Effect and Price Regulation", Review of Network Economics, Vol. 7, Issue 3, http://www.bepress.eom/rne/vol7/iss3/3/.. Erişim Tarihi: 05.12.2011.
Rekabet Dergisi-Cover
  • ISSN: 1302-552X
  • Yayın Aralığı: Yılda 5 Sayı
  • Başlangıç: 2000
  • Yayıncı: Rekabet Kurumu
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Atık yönetimine ve geri dönüşüme ilişkin işbirliği anlaşmalarının rekabet hukuk bakımından değerlendirilmesi

Gönenç GÜRKAYNAK, A. Buğra AYDIN, Melikşah DUMAN, Serdar ORTAÇ

Rekabet düzenlemeleri ne kadar etkili? Su yatağı etkisi ve Türkiye incelemesi

Ayhan TÖZER, Müberra GÜNGÖR

Yabancı unsurlu rekabet ihlallerinde uygulanacak hukuk

BURAK HUYSAL