Ebu’t-Tayyib İbn Galbûn'un Kıraat Tercihlerini Derleme ve Değerlendirme (el-İrşâd Adlı Eseri Bağlamında)

Kur’an-ı Kerim kıraatleri alanında önemli bir yere sahip bulunan ihtiyâr (tercih) olgusu ile ilgili olarak kaleme alınan bu çalışma, Halepli kıraat âlimi Ebu’t-Tayyib b. Galbûn’un (ö. 389/999) tercihlerini konu edinmektedir. Kıraat ilmi alanında verdiği eserlerlerinden biri de el-İrşâd fî kırââti’l-eimmeti’s-seb’a ve şerhu usûlihim adlı eseridir. Müellifin adı geçen eserinde Kur’an-ı Kerim kıraatleriyle ilgili tercihleri bu çalışmamızda ele alınarak ve kıraat usulleri çerçevesinde tahkik ve tertibe tabi tutularak uygun şekilde sunumu yapılacaktır. İbnü’l-Cezerî (ö. 833 / 1429) gibi kıraat âlimlerinin istifade ettikleri adı geçen eserde yer alan söz konusu tercihler, Kur’an-ı Kerim kıraatlerini konu edinen kıraat ilmi açısından büyük öneme sahiptir. Zira bu tercihleri ortaya koyan kıraat âlimi Ebu’t-Tayyib b. Galbûn’un sahip olduğu ilmî derinliğe, bu ilim dalındaki yetkinliğine ve öncülüğüne işaret etmektedir. Bunun yanı sıra İbn Galbûn’un dilbilim ve kıraat teorisi konusundaki derinliğini, tercih ettiği ve benimsediği vecihlerle ilgili olarak kendisinden önceki kıraat ve dil âlimlerinin yöntemlerine bağlı kaldığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kıraat, İbn Galbûn, el-İrşâd, İhtiyâr, Kıraat Usulleri

Compiling and Evaluating Ebu’t-Tayyib Ibn Galbūn’s Preferences in His Book al-Irshād

This research examines what preferences (ikhtiyār) Ebu’t-Tayyib b. Galbūn, who is the recitation scholar from Aleppo, made within the frame of his book al-Irshād fī qırāāti’l-eimmeti’s-seb’a ve sharhi usūlihim, concerning the recitations of Qur’an-ı Karim and what he researched about, furthermore how he arranged the qiraats according to the usūl and farsh differences. His mentioned preferences are meant a lot in terms of the qiraat discipline. Yet this preferences indicate the recitation scholar Ebu’t-Tayyib b. Galbūn’s scholarly depth in linguistics and qiraat theory, his competence and leadership in this discipline. Besides, it must be verbalized that about wajhs which Ibn Galbūn preferred and adopted are mostly abode the methods of the qiraat and linguistics scholars before him.

Keywords:

Qiraat, Ibn Galbūn, al-Irshād, Preferences (Ikhtiyār), Qiraat methods,

PDF

___

Bennâ, Ahmed b Muhammed ed-Dimyâtî. İthâfu fuzalâi’l-beşer.
Beyrut-Kahire: Alemü’l-Kütüb - Mektebetü’l-Külliyati’l-Ezheriyye, 1987.
Dabbâ’, Ali Muhammed. el-İzâe fî beyâni usûli’l-kırâe. Kahire: el-Mektebetü’l-Ezheriyye li’t-Turâs, 1999.
Dânî, Ebû Amr Osman b. Saîd. Câmi’ü’l-beyân fi’l-kırââti’s-seb’i. thk.Heyet. Birleşik Arap Emirlikleri: Şarika Üniversitesi, ts.
Ebü’l-Hasan, Abdülmün’im b. Ubeydullah b. Galbûn. et-Tezkire fi’l-kırââti’s-semân. thk. Eymen Rüşdî Süveyd. Mekke: 1991.
Hamed, Gânim Kaddûrî. Ebhâs fî ulûmi’l-Kur’ân. Amman: Daru Ammar, 2006.
İbn Galbûn, el-İrşâd fî kırââti’l-eimmeti’s-seb’a ve şerhu usulihim. thk. Salâh Sâyir Ferhân el-Ubeydî. Kerkük-Beyrut: Mektebetu Emir-Daru İbn Hazm, 2015.
İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem. Lisânu’l-‘Arab. Beyrut: Dâru Sadır, 1956.
İbn Mücahid, Ebû Bekr Ahmed b. Musa el-Bağdâdî. es-Seb’a fi’l-kırâât. thk. Şevkî Dayf. Kahire: Dârü’l-Maârif, 1980.
İbn Zencele. Hüccetü’l-kırâât. thk. Saîd el-Efegânî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, ts.
Mes’ûl, Abdülalî. Mu’cemü’l-mustalahâti’l-Kur’âniyye. Kahire: Dârü’s-Selâm li’t-Tıbâ’a ve’n-Neşr ve’t-Tevzî, 2007.
Sîbeveyh, Ebû Bişr Amr b. Osman. el-Kitâb. ed. Abdüsselâm Muhammed Hârûn. Kahire: Matbaatü’l-Medenî, 1992.
Şevkânî, Ebû Muhammed b. Ali. el-Bedrü’t-tali’ bi-mehasin men ba’de’l-karni’s-sabi’. Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, ts.
Zehebî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed. el-İber fî haberi men gaber. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1985.