Güven ÇELİK

5154

Okul Yöneticilerinin Liderlik Tarzları ile Yenilikçilik ve Risk Alma Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Bu araştırmanın temel amacı, okul yöneticilerinin liderlik tarzları ile yenilikçilik ve risk alma davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Ayrıca, okul yöneticilerinin liderlik tarzlarının cinsiyet, eğitim durumu, yönetsel pozisyon, yöneticilik süresi ve çalışılan okul kademesine göre farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi de araştırmanın diğer amaçları arasında yer almaktadır. Araştırmanın örneklemini, Trabzon ilinde ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan 256 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Örneklem grubunu oluşturan katılımcıların 36’sı kadın 220’si erkektir. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği, Yenilikçilik ve Risk Alma Davranışları Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 21.00 istatistik programı kullanılmış olup bağımsız grup t testi, tek yönlü varyans analizi, pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı ve çoklu doğrusal regresyon analizi tekniklerinden yararlanılmıştır. Analiz sonuçları, dönüşümcü liderlik tarzı ile yenilikçilik arasında ve risk alma arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğunu; etkileşimci liderlik tarzı ile yenilikçilik ve risk alma arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğunu; liberal liderlik tarzı ile yenilikçilik ve risk alma arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. Ayrıca liderlik tarzlarının yenilikçilik ve risk alma davranışlarının anlamlı birer yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra, dönüşümcü liderlik tarzının yöneticilerin eğitim durumlarına göre, dönüşümcü ve liberal liderlik tarzlarının yönetsel pozisyona göre, dönüşümcü liderlik tarzının yöneticilikte geçen süreye göre farklılık gösterdiği belirlenirken liderlik tarzlarının cinsiyete ve okul kademesine göre farklılık göstermediği ortaya çıkmıştır. Araştırma sonuçları literatürdeki benzer araştırma sonuçları ile karşılaştırılarak birtakım önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler:

Dönüşümcü liderlik tarzı, etkileşimci liderlik tarzı, liberal liderlik tarzı, yenilikçilik, risk alma

Investigation of The Relationship Between School Managers' Leadership Style and Innovation and Risk Taking Behaviors

The main purpose of this research is to examine the relationship between school managers' leadership styles and innovation and risk taking behaviors. It is also another purpose of the research to determine whether school managers differ in their leadership styles according to gender, educational status, managerial position, managerial duration, and school level studied. The sample of the research consists of 256 managers and assistant manangers working in primary and secondary schools in the province of Trabzon. The participants in the sample group are 36 women and 220 men. Personal Information Form, Multifactor Leadership Scale, Innovation and Risk Taking Behavior Scale were used to collect data. Data were analyzed using SPSS 21.00. Pearson's product moments correlation coefficient, multiple linear regression analysis, the independent t-test and one-way ANOVA were used for data analysis. The analysis results show that there is a significant negative correlation between the transformational leadership style and innovation and risk taking; there is a meaningful negative correlation between the transactional leadership style and innovation and risk taking; there is a significant negative correlation between the liberal leadership style, and innovation and risk taking. It has also been found that leadership styles are a significant predictor of innovation and risk taking behaviors. Moreover, it has been determined that the style of the transformational leadership differs according to the educational status of the managers and managerial duration; the style of the transformational and liberal leadership differs according to the managerial position. Leadership styles did not differ according to gender and school level. The results of the research were compared with similar research results in the literature and some suggestions were made.
Keywords:

Transformational leadership style, transactional leadership style, liberal leadership style, ınnovation, risk taking,

PDF

___

  • Akdoğan, E. (2002). Öğretim elemanlarının algıladıkları liderlik stilleri ile iş doyum düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Arıkan, S. (2003). Kadın yöneticilerin liderlik davranışları ve bankacılık sektöründe bir uygulama. Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 5(1), 1-19.
  • Arslan, M. (2001). Yönetim ve organizasyonun bazı temel kavramları. S. Güney (Ed.), Yönetim ve Organizasyon (ss.25-44). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Aryee, S., Walumbwa, F. O., Zhou, Q., & Hartnell, C. A. (2012). Transformational leadership, innovative behavior, and task performance: Test of mediation and moderation processes. Human Performance, 25(1), 1-25.
  • Bakanauskıenė I. & Bartnıkaıtė E. (2009). Leadership styles in the context of overall managerial competence: the lithuanian company case. Organizacijų Vadyba: Sisteminiai Tyrimai, 51, 1392-1142.
  • Bass B. M. & Avolio B. J. (1990). Developing transformational leadership: 1992 and beyond. Journal of European Industrial Training, 14(5), 21-27.
  • Başdoğan Z. Ö., Acuner A., Ağırbaş İ. & Yalçın T. (2002). Sağlık meslek lisesi yöneticilerinin liderlik davranışları ve öğretmenlerin yöneticilerine ilişkin liderlik algıları: Ankara örneği. 5. Ulusal Sağlık Kuruluşları ve Hastane Yönetimi Sempozyumu, 16-19 Ekim, Eskişehir.
  • Bennett, T. M. (2009). A study of the management leadership style preferred by it subordinates. Journal of Organizational Culture, Communications and Conflict, 13(2), 1-25.
  • Bodla M. A. & Nawaz, M. M. (2010). Comparative study of full range leadership model among faculty members in public and private sector higher education institutes and universities. International Journal of Business and Management, 5/4, 208-214.
  • Budak, G. (1998). Yenilikçi yönetim yaratıcı birey. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
  • Büyüköztürk Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün Ö., Karadeniz Ş. & Demirel F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
  • Çelik S. & Eryılmaz F. (2006). Öğretmen algılarına göre endüstri meslek lisesi müdürlerinin dönüşümcü liderlik düzeyleri (Ankara ili örneği). Politeknik Dergisi, 9(4), 211-224.
  • Çelik C. & Sünbül Ö. (2008). Liderlik algılamalarında eğitim ve cinsiyet faktörü: Mersin ilinde bir alan araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 49-66.
  • Çobanoğlu, F. (2003). İlköğretim yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışları, Denizli ili örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
  • Diedre, E.E., Joe, J.M. & Sadri, G. (1997). An empirical comparison of entrepreneurs and employees: Implications for innovation. Creativity Research Journal, 10, 1, 45–49.
  • Dilek, H. (2005). Liderlik tarzlarının ve adalet algısının; örgütsel bağlılık, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkilerine yönelik bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
  • Drucker, P.F. (1998). Sonuç için yönetim (Çev. Bülent Toksöz), İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
  • Eraslan, L. (2003). İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderlik özellikleri, (Kırıkkale il örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
  • Eren, E. (1993). Yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
  • Eren, E. (2010). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi, İstanbul: Beta Yayıncılık.
  • Erdoğan, İ. (2000). Okul yönetimi ve okul liderliği. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
  • Giri V. N. & Santra, T. (2010). Effects of job experience, career stage, and hierarchy on leadership style. Singapore Management Review, 32(1), 85-93.
  • Hellriegel D. & Slocum J. W. (1978). Management: Contingency approaches. Massachusetts: Addison-Wesley Publishing Company.
  • Hewison, A. & Badger, F. (2006). Taking the initiative: Nurse intrapreneurs in the NHS. Nursing Management-UK, 13(3), 14-19.
  • Hisrich, R.D., Peters, M.P., & Shepherd, D.A. (2005). Entrepreneurship (Sixth Edition). New York: McGraw-Hill.
  • Hitt, M. A., Black, J.S. & Porter, L.W. (2005). Management. New Jersey: Pearson Prentice-Hall.
  • Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
  • Kidder, D.L. & Parks, J.M. (2001). The good soldier: who is s(he)?. Journal of Organizational Behavior, 22, 939-959.
  • Korkmazyürek H., Tokat A. O. & Basım H. N. (2008). Örgüt içi girişimcilik bağlamında yenilikçilik, risk alma ve fırsatlara odaklanma tutumları: karşılaştırmalı bir çalışma. İktisat İşletme ve Finans, 23(263), 70-81.
  • Manning, T. T. (2002). Gender, managerial level, transformational leadership and work satisfaction. Women in Management Review, 17(5), 207-216.
  • Moore L. L. & Rudd R. D. (2006). Leadership styles of current extension leaders. Journal of Agricultural Education, 47(1), 6-16.
  • Nicholls, J. (1993). The paradox of managerial leadership. Journal of General Management, 18(Summer), 1-11.
  • Özalp İ. & Öcal H. (2000). Örgütlerde dönüştürücü (transformational) liderlik yaklaşımı. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3/4, 207-226.
  • Peker Ö. & Aytürk N. (2000). Etkili yönetim becerileri öğrenilebilir ve geliştirilebilir. Ankara: Yargı Yayınevi.
  • Razi, S. (2003). İlköğretim yöneticilerinin çağdaş liderlik eğilimleri, (Van ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
  • Serinkan, C. (2002). Dönüşümcü ve etkileşimci liderlik tarzları ve tepe yöneticileri için önemi. Maltepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Analiz Dergisi, 1-2, 73-89.
  • Shibu, A.A. & Uysal, G. (2020). Kobilerde örgütsel yenilik ve örgütsel yaratıcılık stratejileri: dönüşümcü liderlik etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(2), 41-49.
  • Şentürk, F. K., Durak, M., Yılmaz, E., Kaban, T., Nesimi, K. Ö. K. & Aynur, B. A. Ş. (2016). Dönüşümcü ve etkileşimci liderlik tarzlarının bireysel yenilikçiliğe etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17), 173-198.
  • Taş A., Çelik K. & Tomul E. (2007). Yenilenen ilköğretim programının uygulandığı ilköğretim okullarındaki yöneticilerin liderlik tarzları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(22), 85-98.
  • Tahaoğlu F. & Gedikoğlu T. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(58), 274-298.
  • Uyguç N., Ethem D. & Nurcan Ç. (2000). Dönüşümcü liderlik etkileşimci liderlik ve performans. 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi bildiriler kitabı içinde (ss. 589). Nevşehir.
  • Yukl, G. (1999). An evaluation of conceptual weakness in transformational and charismatic leadership theories. The Leadership Quarterly, 10(2), 285-305.
  • Zhao, H., Seibert, S.E. & Hills, G.E. (2005). The mediating role of selfefficacy in the development of entrepreneurial intentions. Journal of Applied Psychology, 90(6), 1265-1272.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi-Cover
  • Başlangıç: 2021
  • Yayıncı: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Öğrenme-Öğretme Sürecinde Eğitsel Oyunlar Tekniğinin Kullanılmasına İlişkin Öğretmen Görüşleri

Zeynep DEMİRTAŞ, Müfide ÇALIK, Sevilay SARIŞIK, Salih SARIŞIK

Dil Bilgisi Öğretimine İlişkin Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri

Sibel EKŞİ, Nuhaşan KIR, Ahmet BENZER

Okul Yöneticilerinin Liderlik Tarzları ile Yenilikçilik ve Risk Alma Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Güven ÇELİK

Öğretmenlik Meslek Eğitiminde Müzik Kullanımı: Kişisel Bir Tecrübe

Mehmet Kamil COŞKUN

Sınıf Öğretmenlerinin Yaratıcı Drama ve Değerlere İlişkin Metaforik Algıları

Seher YARAR KAPTAN, Ayşegül OĞUZ NAMDAR