Kişilik Gelişimi

Kişilik, bireyi başkalarından ayıran doğuştan getirdiği ve sonradan kazanılan özelliklerin bütünüdür. Kişilik, bireyin zihinsel, duygusal, sosyal ve fiziksel özelliklerinin süreklilik gösteren yönlerini içerir. Kişiliğin gelişim sürecini açıklamak için çok sayıda kuram geliştirilmiştir. Her bir gelişim kuramı, insan gelişiminin özellikle bir alanını odak noktası olarak kabul ederek bu gelişimi genel olarak diğer alanlarla da bütünleşecek biçimde ortaya koymuşlardır. Kişilik ile ilgili birçok kuramın birleştiği görüşlerden biri yaşam sürecinde çocukluğun, özellikle ilk 5-6. yılın, kişiliğe olan etkisinin büyük olduğudur. Doğuştan gelen genetik özellikler ve çevresel faktörlerin etkileşimi uzun bir büyüme-gelişme sürecinde kendine özgü bir kişilik ortaya çıkarmaktadır. Temel ihtiyaçlarını toplumla çatışma haline düşmeden karşılayabilen insanların psikolojik bakımdan sağlıklı kimseler olduğu söylenebilir.
Anahtar Kelimeler:

Kişilik, gelişim, kuramlar

Personality Development

Personality is the integration of characteristics acquired or brought by birth which separate the individual from others. Personality involves aspects of the individual's mental, emotional, social, and physical features in continuum. Several theories were suggested to explain developmental processes of personality. Each theory concentrates on one feature of human development as the focal point, then integrates with other areas of development in general. Most theories assume that childhood, especially up to 5-6 years, has essential influence on development of personality. The interaction between genetic and environmental factors reveals a unique personality along growth and developmental process. It could be said that individual who does not have any conflict between his/her basic needs and society's, has well-developed and psychologically healthy personality.

___

  • Taymur İ, Türkçapar MH. Kişilik: tanımı, sınıflaması ve değerlendirmesi. Psikiyatri- de Güncel Yaklaşımlar 2012; 4:154-177.
  • Dal V. Farklı kişilik özelliklerine sahip bireylerin risk algılarının tüketici davranışı açısından incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Isparta, Süleyman Demirel Üniversitesi, 2009.
  • Yurtseven D. Hedef kitkeyi tanıyalım. http://mail.baskent.edu.tr/ ~20294444/portfolyo/ hedef_kitle.html (12 Mart 2012’de ulaşıldı).
  • Çamlıbel İA. Çocukların gelişim süreci ve televizyonun etkileri (Uzmanlık tezi). Ankara, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, 2012.
  • Türker A. Anne babanın çocuğun kişilik gelişimine etkisi. http: // www.bilted.com/ icsayfa.asp?an=5&id=23 (7 Mart 2012’de ulaşıldı).
  • Kuzgun Y. Kendini gerçekleştirme. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakül- tesi Felsefe Bölümü Dergisi 1972; 10:162-172.
  • Sezer Ö. Ergenlerin kendilik algılarının anne baba tutumları ve bazı faktörlerle ilişkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2010; 1:1-19.
  • Kesebir S, Kavzoğlu SÖ, Üstündağ MF. Bağlanma ve psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2011; 3: 321-342.
  • Karakavak ÇG. Üniversite öğrencilerinin ahlakî yargı yetenekleri ve ahlakî yargı yetenekleri ile kendini gerçekleştirme düzeylerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans te- zi). Adana, Çukurova Üniversitesi, 2006.
  • Boeree CG. Personality theories. http:// www.ship.edu/ %7Ecgboree/ persconntents.html (26 Mayıs 2012’de ulaşıldı).
  • Kılavuz MA, Gürses İ. Kuşakların ahlaki değerleri birlikte öğrenmesi: Kohlberg’in ahlaki gelişim kuramı açısından bir değerlendirme. http://idc.sdu.tr/tammetinler/ dinkultur/dinkultur7.pdf (7 Mart 2012’de ulaşıldı).
  • Fleming JS. Erikson’s psychosocial developmental stages. http://psychology. about.com/od/psychosocialhteries/a/psychological.htm (4 nisan 2012’de ulaşıldı).
  • Öztürk, ZA. İlköğretim öğrencilerinde (4., 5., 6., 7. ve 8.sınıflar) dindarlık kaygı arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Adana, Çukurova üniversitesi, 2007.
  • Bretherton I. The origins of attachment theory: John Bowlby and Mary Ainsworth. Dev Psychol 1992; 28:759-775.
  • Tüzün O, Sayar K. Bağlanma kuramı ve psikopatoloji. Düşünen Adam. 2006; 19: 24-39.
  • Bildik T, Özbaran B. Bağlanmanın nörobiyolojisi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2006; 13:137-144.
  • Waters E, Crowell J, Elliott M, Corcoran D, Treboux D. Bowlby's secure base theory and the social/personality psychology of attachment styles: work(s) in progress. Attach Hum Dev 2002; 4:230-242.
  • Bowbly J. The nature of the child’s tie to his mother. Int J Psychoanal 1958; 39:350- 373.
  • Kirsner D, Strozier CB. Heinz Kohut: The Making of a Psychoanalyst. New York, Straus & Giroux, 2001.
  • Baker H, Baker M. Heinz Kohut’s self psychology: an overview. Am J Psychiatry 1987; 144:1-9.
  • Taşkıntuna N, Özçürümez G. Mükemmeli ararken: bir iç dünya araştırması. Klinik Psikiyatri Dergisi 2011; 14:103-114.
  • Karacan E, İşcan C, Şener Ş. Klinik ve terapi sürecinin kendilik psikolojisi açısından değerlendirilmesi: bir ergen olgu sunumu. Klinik Psikiyatri Dergisi 1998;1:51-55.
  • Çevik A. İçe alınmış nesne ilişkileri kuramı. In Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hasta- lıkları. (Eds AS Aysev, Y Taner):11-22. İstanbul, Golden Print, 2007.
  • Öztürk O, Uluşahin A. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, 10. Baskı. Ankara, Bayt, 2008.
  • Sayıl M. Bebeklik. http://www.devpsy.hacettepe.edu.tr/ dosyalar/annebaba/bebeklik dönemi.pdf (7 Nisan 2012’de ulaşıldı).
  • Sayıl M. Erik Erikson: Psikososyal gelişim dönemleri ve kimlik. In Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları (Eds AS Aysev, Y Taner):23-37. İstanbul, Golden Print, 2007.
  • Guerin F, McKenzie D. A Piagetian model of early sensorimotor development. In Proceedings of the Eighth International Conference on Epigenetic Robotics: Modeling Cognitive Development in Robotic Systems (Eds M Schlesinger, L Berthouze, C Balkenius):29-36. Brighton UK, Lund University, 2008.
  • Dönmez A. Bilişsel sosyal şemalar. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakül- tesi Felsefe Bölümü Dergisi 1992; 14:131-146.
  • Stein KF. Schema model of the self-concept. Image J Nurs Sch 1995; 27:187-193.
  • Gündüz F. Okul öncesi çocuklarda dini tasavvurlara psikolojik bir yaklaşım. (Yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş, Sütçü İmam Üniversitesi, 2007.
  • Dikmeer İA. Bilişsel gelişim kuramları. In Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkla- rı (Eds AS Aysev, Y Taner):95-107. İstanbul, Golden Print, 2007.
  • Ünlü D, Acar B. Ekolojik Çocuk Akademisi ve Çevre Temelli Ekoloji Eğitimine Yeni Bir Bakış Açısı. International Conference on New Trends in Education and Their Implications. Nov 11-13 2010, Antalya-Turkey.
  • Simatwa EMW. Piaget’s theory of intellectual development and its implication for instructional management at presecondary school level. Educational Research and Reviews 2010; 5:366-371.
  • Ömercikoğlu H. 4-7 Yaş arası çocukların sayı kavramlarının piaget’in birebir eşleme deneyleri ile incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul, Marmara Üniversitesi, 2006
  • Kayaalp L. Psikanalitik gelişim kuramları. In Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve hastalık- ları (Eds AS Aysev, Y Taner):1-10. İstanbul, Golden Print, 2007.
  • Atak H. Kimlik gelişimi ve kimlik biçimlenmesi: kuramsal bir değerlendirme. Psiki- yatride Güncel Yaklaşımlar 2011; 3:163-213.
  • Story M, Strang J. Adolescent growth and development. In Guidelines for Adolescent Nutrition Services (Eds J Stang, M Story):1-8. Minneapolis, Center for Leadership, Education and Training in Maternal and Child Nutrition, Division of Epidemiology and Community Health, School of Public Health, University of Minnesota, 2005.
  • Muuss RE. Theories of Adolescence, 5th ed. New York, McGraw-Hill, 2006.
  • Genovese JEC. Piaget, pedagogy, and evolutionary psychology. Evol Psychol 2003; 1:127-137.
  • Osman Özdemir, Uzm. Dr., İpekyolu Devlet Hastanesi, Van; Pınar Güzel Özdemir, Uzm. Dr., İpekyolu Devlet
  • Hastanesi, Van; Muhammed Tayyip Kadak, Uzm. Dr., 100. Yıl. Üniv. Tıp Fakültesi, Van; Serhat Nasıroğlu,
  • Uzm. Dr., Van Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi, Van.