Songül SÖZEL

109116

KNİDOS KÜÇÜK TİYATRO BATISINDAN ELE GEÇEN PİŞİRME KAPLARI

Knidos, Anadolu’nun güneybatısında, Datça yarımadasının uç noktasında yer alan önemli bir Karya kentidir. Kentin ızgara planına uygun olarak düzenlenmiş olan ana caddesini (doğu-batı doğrultulu) dik olarak kesen yedi (kuzey-güney doğrultulu) caddeden birisi Tiyatro Caddesi’dir. Tiyatro Caddesi’nin devamı olan ve aynı zamanda da Küçük Tiyatro’nun batı duvarını (analemma) içeren kazı ve araştırmalar sonucunda bu alanda ele geçen günlük kullanıma yönelik pişirme kaplarına bu makalede odaklanılmıştır. İncelenen pişirme kapları arasında tencere, güveç-çömlek ve tava formları yer almaktadır. Knidos’ta rastlanılan pişirme kaplarının benzerleri Doğu Akdeniz merkezlerinde oldukça yaygın bir kullanım alanına sahiptir. Bu merkezlerdeki örnekler form olarak çok benzer ancak dönem olarak daha erken döneme tarihlendirilmişlerdir. Knidos pişirme kapları, benzerlerinin yanı sıra buluntu konteksti de göz önüne alınarak değerlendirildiğinde MS 4.-6. yüzyıla tarihlenmektedir. İncelenen bu örneklerden en erkeni MS 4. yüzyıl başlarına en geç örnekleri MS 6. yüzyıl sonlarına tarihlenmektedir. Değerlendirilen Knidos pişirme kapları, Afrika ve Ege tipine dahil olan pişirme kapları arasındadır. Knidos pişirme kaplarının bir kısmı yerel bir kısmı da ithal üretimli formlardan oluşmaktadır. Yerel üretimli formların killerinde kullanılan içerik, renk ve dokuları Knidos’un yerel atölyelerinden çıkan materyaller ile yakınlığı belirgin olarak gözlemlenmektedir. Bu çalışma ile Knidos Küçük Tiyatro batısından özellikle de Geç Antik Dönem kontekstinden tespit edilen pişirme kaplarının formları, işlevleri ve kullanım alanları hakkında kapsamlı bilgi verilecektir. Knidos Küçük Tiyatro batısından ele geçen günlük kullanıma ve ihtiyaca yönelik pişirme kaplarının, Geç Antik dönem kompleksini oluşturan mekanlarla olan bağlantısı da detaylandırılacaktır.
Anahtar Kelimeler:

Knidos, Küçük Tiyatro, Geç Roma Seramiği, Tencere, Güveç.

COOKING UTENSILS FOUND FROM THE WEST OF KNIDOS SMALL THEATER

Knidos is an important Carian city located in the southwest of Anatolia, at the tip of the Datça peninsula. Theater Street is one of the seven (north-south) streets that perpendicularly cut the main street (east-west direction) of the city, which was arranged in accordance with the grid plan. This article focuses on cooking utensils for daily use that were found in this area as a result of excavations and research, which is the continuation of Theater Street and also includes the western wall of the Small Theater (analemma). Pot, casserole-pottery and pan forms from the examined cooking utensils were discussed. Cookware similar to those found in Knidos has a very common usage area in the Eastern Mediterranean centres The examples in these centres are very similar in form, but they are dated to an earlier period. Considering the context of the finds as well as the similar ones of Knidos cooking pots, it is considered to be between the 4th and 6th centuries AD. It is dated to the century. The earliest examples of these examined are dated to the beginning of the 4th century AD and the latest to the end of the 6th century AD. The evaluated Knidos cookware is among the African and Aegean cookware. Some of the Knidos cookware consists of local and some imported forms. The closeness of the content, colours and textures used in the clays of locally produced forms with the materials from the local workshops of Knidos is clearly observed. With this study, comprehensive information will be given about the forms, functions and areas of use of the cooking pots identified from the west of the Knidos Small Theater, especially from the Late Antique period context. The connection between the cooking pots for daily use and necessity, found in the west of the Knidos Small Theater, with the spaces that make up the Late Antique period complex will also be detailed.
Keywords:

Knidos, Small Theatre, Late Roman Pottery, Pot, Casserole,

PDF

___

  • Amyx 1958 Amyx, D., “Attic Stelai, Vases and Other Containers”, Hesperia, No. 27, 169-310.
  • Doksanaltı 2006 Doksanaltı, E.M., Knidos Kap - Krio Kazı Alanı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Doksanaltı 2010 Doksanaltı, E.M., “The Coarse Ware From A ‘Late Roman House’ in Knidos”, LRCW 3, Cilt: 2, BAR International Series, 2185 (II), 760-780.
  • Doksanaltı et. al. 2014 Doksanaltı, E.M. – Sevmen, D. – Karaoğlan, İ. – Erdoğan, L.U. – Özgan, C., “Knidos Kazı ve Araştırmaları: 2012-2013”, 36. Kazı Sonuçları Toplantısı, 2. Cilt, 527-535.
  • Doksanaltı – Tekocak 2014 Doksanaltı, E.M. – Tekocak, M., “Cooking Pots: Production in Knidos in The Light of Recent Excavations”, LRCW 4, Cilt: 1, BAR International Series 2616, 281-286.
  • Doksanaltı et. al. 2016 Doksanaltı, E. M. – Sevmen, D. – Karaoğlan, İ. – Özgan, C., – Aslan, E., “Knidos Kazı ve Araştırmaları: 2014” 37. Kazı Sonuçları Toplantısı, 3. Cilt. 57-82.
  • Doksanaltı et. al. 2018 Doksanaltı, E.M. – Karaoğlan, İ. – Tozluca, D.O., Knidos Denizlerin Buluştuğu Kent, Ankara.
  • Doksanaltı 2020 Doksanaltı, E.M., “Knidos ‘Liman Caddesi’ Geç Antik Dönem Atölye/Dükkan ve Buluntuları” (Late Antiquity Workshop/Shop and Findings from Knidos “Harbor Street”). OLBA XXVIII, 377- 420.
  • Doksanaltı et. al. 2021 Doksanaltı, E.M. – Tozluca, D.O. – Sözel, S., “Two Roman period vaulted tombs of the Knidos Gıyrap Position”, Anados Studies of the Ancient World, 15/2015, Trnava, 71-88.
  • Ergürer 2018 Ergürer, H. E., “Parion Tiyatrosunda Bulunan Roma Dönemi Pişirme Kapları”, Arkeoloji ve Sanat, 157, 131-146.
  • Fırat 1999 Fırat, M., Perge Konut Alanı Seramiği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Enstitüsü, İstanbul.
  • Fırat 2011 Fırat, M., Phokaia Geç Roma Dönemi Mutfak Kapları, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Fırat 2014 Fırat, M., Phokaia’da Seramik Çöplüğü ve Atölye Alanlarında Bulunan Roma Dönemi Seramikleri: Tava Formu, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, Sayı 10, 21-36.
  • Gassner 1997 Gassner, V., Das Südtor der Tetragonos - Agora: Keramik und Kleinfunde, Wien.
  • Harcum 1921 Harcum, C.G., “Roman Cooking Utensils in Royal Ontario Museum of Archaeology”, AJA, 25, 37-54.
  • Hayes 1977 Hayes, J.W., North African Flanged Bowls, A Problem in Fifth Century Chronology, (Eds, J. Dore – K. Greene) London.
  • Hayes 1978 Hayes, J.W., “Pottery Report-1976” Excavations at Carthage 1976, Vol. IV, (ed. J.H. Humprey), 1978, 23-98, Fig.1 - 32.
  • Hayes 1983 Hayes, J.W., “The Villa Dionysos Excavations, Knossos”, BSA 78, 97-169.
  • Hayes 1991 Hayes, J.W., The Hellenistic and Roman Pottery (Paphos III), Nicosia.
  • Hayes 1992 Hayes, J.W., Excavations at Saraçhane İstanbul II, The Pottery, Princeton.
  • Hayes 1997 Hayes, J.W., Handbook of Mediterranean Roman Pottery, London.
  • Hayes 2000 Hayes, J. W., “From Rome to Beirut and Beyond: Asia Minor and Eastern Mediterrnean Trade Connections”, RCRF Acta 36, 285-297.
  • Hayes 2001 Hayes, J. W., “Early Christian Pottery from Knossos: The 1978- 1981 Finds from Knossos Medical Faculty Site”, BSA 96, 431- 454.
  • Karabıçak 2017 Karabıçak, S., Knidos Küçük Tiyatro Batı Duvarı Kazılarında Ele Geçen Seramik Buluntular, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Korkut 2007 Korkut, T., “Roma Dönemi Patarası Yemek Pişirme Kapları: Tavalar”, (Eds. B. Karasu – N. Ay – Z. Çobanlı – F.S. Alanyalı – R. Yamaçlı) SERES’07 (26-28 Kasım 2007), 432- 449.
  • Ladstätter 2005 Ladstätter, S., “Keramik, Haphaus 2 in Ephesos”. Die Wohreinheit 4. Baubefund, Aussfettung und Funde, Forschungen in Ephesos, VIII/6, (ed. H. Thür), 230-359.
  • Ladstätter 2010 Ladstätter, S., “Keramik”, Forschungen in Ephesos VIII/8 (ed. F. Krinzinger), 530-588.
  • Meriç 2002 Meriç, R., “Spathellenistisch-römische Keramik und Kleinfunde aus einem Schachtbrumen am Staatsmarkt in Ephesos”, Forschungen in Ephesos, Band 9, 3.
  • Özbütev 1994 Özbütev, G., MS 3. yüzyıl Phokaia Kaba Mutfak Kabı Keramiği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Özyiğit 1991 Özyiğit, Ö., “1989 yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, XII, 1, 127-153.
  • Pellegrino 2011 Pellegrino, E., “Un Dépôt de Céeamique Sdudéputdu (Ve s. apr. J.-C.) sur le Site dela Rue de la Douane à Porquerolles /Hyères”, LRFW I, 175-182.
  • Pickersgill – Roberts 2003 Pickersgill, C. – Roberts, P., “New Light on Roman Spart: Roman Pottery from the Sparta Theatre and Stoa”, BSA, 98, 549-597.
  • Quercia et. al. 2011 Quercia, A. – Johnston, A. – Bevan, A. – Conolly J. – Tsaravopoulos, A., “Roman Pottery from an Intensive Survey of Antikythera, Greece”, Annual of the British School at Athens, 105, 1-81.
  • Reynolds 2015 Reynolds, P., “Material Culture and the Economy in the Age of Isidore of Seville (6th. and 7th. centuries)”, Antiquité Tardive. Tome 23, 163-210.
  • Riley 1975 Riley, J.A., “The Pottery from the First Session of Excavation in the Caesarea Hippodrome”, Bulletin of The American School of Oriental Research, 218, 25-63.
  • Riley 1979 Riley, J.A., “The Coarse Pottery from Berenice, Excavations at sidi Khrebish Benghazi (Berenice)”, Suppl. To Libya Antiqua V2, 91-467.
  • Robinson 1959 Robinson, H., Pottery of Roman Period Chronology. The Athenian Agora. Results of Excavations Conducted by the American School of Classical Studies, Vol. V, New Jersey.
  • Saguì et. al. 1997 Saguì, L. – Ricci, M. – Diletta, R., “Nuovi Dati Ceramologiciper la Storia Economicadi Roma tra VII e VIII Secolo”, La Céramique Médiévale en Méditerranée, Actesdu VIe Congrés de l’AIECM2 Aix en- Provence 13-18 novembre 1995, 35-48.
  • Slane 1990 Slane, K.W., The Sanctuary of Demeter and Kore. The Roman Pottery and Lamps, Corinth 18, 2.
  • Slane– Kiriatzi 2014 Slane, K.W., – Kiriatzi, E., “Kythera Al Fresco: Middle and Late Roman Cooking Pots From The Aegean Region”, LRCW 4, 907-918.
  • Sözel et. al. 2021 Sözel, S. – Selek, K.M. – Kılınç, S.Y., “Evaluation of a Commercial Shop-Workshop (Place 3/Room 3) on the Knidos Harbor Street”, Anados Studies of the Ancient World, 15/2015, Trnava, 205-226. Sparkes 1962 Sparkes, B. A., “The Greek Kitchen”, JHS LXXXII, 120-137, Pl. IV-VIII.
  • Steskal – Torre 2008 Steskal, M. – La Torre, M., “Das Vediusgymnasisum in Ephesos”, Archaologie und Baubefund, Forschungen in Ephesos, Band XIV/1, Wien.
  • Tekocak 2006 Tekocak, M., Kelenderis Roma Çağı Seramiği, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Yaman 2018 Yaman, A., Arykanda Geç Antik Dönem Mahallesi Seramikleri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
  • Wintermeyer 1984 Wintermeyer, U., “Didyma, Bemerkungen zur Typologie und Chronologie der hellenistisch-kaiserzeitlichen Gebrauchskeramik”, Istanbuler Mitteilungen 34, 241-248.
  • Wintermeyer 2004 Wintermeyer, U., Die Hellennistiche und Frühkaiserzeitliche Gebrauchskeramik. Auf Grundlage der Stratifizierten Fundkeramik aus dem Bereich der Heiligen Strasse, Mainz.
  • Slane – Sanders 2005 Slane, K.W., – Sanders, G.D.R., “Corinth: Late Roman Horizons”, Hesperia 74/2, 243-297.
PROPONTICA-Cover
  • Başlangıç: 2023
  • Yayıncı: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

GELENEKSEL ROMA HAMAMLARI İÇERİSİNDE SMINTHEION HAMAM YAPILARININ ÖNEMİ

Davut KAPLAN

KUBAN’IN MAEOTİS NEKROPOLLERİNDEN MÖ 4. - ERKEN 3. YÜZYILINBAŞLARINA AİT KNIDOS AMPHORALARI

Sergey MONAKHOV, Elena KUZNETSOVA

KNİDOS KÜÇÜK TİYATRO BATISINDAN ELE GEÇEN PİŞİRME KAPLARI

Songül SÖZEL

BRONZ PORTRE HEYKELTIRAŞI PARIONLU THEUDOROS

Antonio CORSO

TUNAY DEMRAN KOLEKSİYONU’NDAN NADİR BİR SİKKE: SELANİK İMPARATORU (1237-1242) / DESPOT (1242-1244) IOANNES KOMNENOS DOUKAS DÖNEMİNE AİT BILLON ASPRON TRAKHY

Ceren ÜNAL, Kayahan ACAR