COVID-19 Salgını Döneminde İlk ve Acil Yardım Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıkları ve Fiziksel Aktivite Durumlarının Değerlendirilmesi

Koronavirüs (COVID-19) pandemisi tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de hayatı ciddi derecede etkileyen önemli bir halk sağlığı sorunudur. Salgının yayılımının kontrol edilmesine yönelik alınan önlemlerle beraber beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite düzeyleri, tüketici davranışları, eğitim-öğretim yöntemleri ve gündelik yaşam hızla değişmektedir. Acil sağlık çalışanları koronavirüsle en ön cephede mücadele eden, enfeksiyon riski yüksek sağlık çalışanlarıdır. Bu çalışma ilk ve acil yardım öğrencilerinin salgın sırasındaki beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktiviteleri ile etkileyen etmenlerin saptanması amacıyla planlanmıştır. Kesitsel tipteki bu çalışmaya Gazi Üniversitesi’nde öğrenim gören 123 öğrenci alınmıştır. Veri toplama anketinde sosyodemografik özellikler ile ilgili genel bilgi formu, beslenme alışkanlıklarını ölçmek için Akdeniz Diyeti Kalite İndeksi (KIDMED) ve fiziksel aktivite düzeylerini belirlemek için Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (IPAQ) kısa formu kullanılmıştır. Öğrencilerin %80.5’i kadın, %19.5’i erkektir. KIDMED puanları ortalaması 4.7±2.34’tür. KIDMED puanına göre öğrencilerin %56.1’i orta, %30.9’u düşük ve %13.0’ı optimal diyet kalitesine sahiptir. Sigara kullanmayan öğrencilerin KIDMED puanı kullananlara göre anlamlı olarak fazladır (p=0.005). Sabah kahvaltısı yapan öğrencilerin yapmayanlara  ve ana öğünlerini atlamayan öğrencilerin atlayanlara göre KIDMED puanı anlamlı olarak yüksektir (sırasıyla p=0.002, p=0.032). Kent merkezinde ikamet eden öğrencilerin KIDMED puanı köy/kasabada ikamet edenlere göre anlamlı olarak düşüktür (p=0.022). IPAQ puanına göre öğrencilerin %56.9’u aktif değildir. %32.5’i düşük fiziksel aktivite düzeyine ve %10.6’sı sağlık yararı sağlayabilecek fiziksel aktivite düzeyine sahiptir. Öğrencilerin toplam IPAQ puan ortalaması 1337.8±2612.33’tür. İlk ve acil yardım öğrencilerinin sağlıklı beslenme alışkanlıklarının geliştirilmesi gerektiği ve fiziksel aktivite düzeylerinin yeterli olmadığı saptanmıştır. COVID-19 salgını süresince öğrencilerin fiziksel ve zihinsel sağlığını korumak ve bağışıklığını güçlendirmek için evde uygulanabilecek yaşam tarzına yönelik öneriler belirlenmelidir.

Evaluation of Dietary Habits and Physical Activity Status of First and Emergency Aid Students in COVID-19 Outbreak Period

Coronavirus (COVID-19) pandemic is an important public health problem affecting life in our country as well as all over the world. Due to the precautions taken to control the spread of the outbreak, nutritional habits, physical activity levels, consumer behaviors, education and training methods and daily life are changing rapidly. Emergency healthcare workers are the healthcare workers who fight against coronavirus at the forefront and are at high risk of infection. This study was planned to determine the dietary habits and physical activities of first and emergency aid students during the outbreak and the factors affecting them.123 students studying at Gazi University were included in this cross-sectional study. In the data collection questionnaire, general information form about sociodemographic characteristics, Mediterranean Diet Quality Index (KIDMED) to measure dietary habits and International Physical Activity Questionnaire (IPAQ) short form were used to determine physical activity levels.80.5% of the students were women and 19.5% were men. The average of KIDMED score was 4.7 ± 2.34. According to KIDMED score, 56.1% of students had medium diet quality, 30.9% low and 13.0% optimal diet quality. Students who did not smoke had a significantly higher KIDMED score than smokers (p=0.005). Students who had breakfast and did not skip their main meals had a significantly higher KIDMED score than those who did not (respectively p=0.002, p=0.032). The KIDMED score of students who lived in the city center was significantly lower than those in the village/town (p=0.022). According to IPAQ score, 56.9% of students were not active. 32.5% had low physical activity level and 10.6% had physical activity level that could provide health benefit. The average of students’ total IPAQ score was 1337.8 ± 2612.33. It has been determined that healthy eating habits of first and emergency aid students should be developed and their physical activity levels are not sufficient. In order to protect the physical and mental health of students and strengthen their immunity during COVID-19 outbreak, suggestions for lifestyle that can be applied at home should be determined.

___

  • Alzahrani, S.H., Saeedi, A.A., Baamer, M.K., Shalabi, A.F., Alzahrani, A.M. (2020). Eating habits among medical students at King Abdulaziz University, Jeddah, Saudi Arabia. International Journal of General Medicine, 13, 77–88.
  • Antonopoulou, M., Mantzorou, M., Serdari, A., Bonotis, K., Vasios, G., Pavlidou, E.,… Giaginis, C. (2019). Evaluating Mediterranean diet adherence in university student populations: Does this dietary pattern affect students' academic performance and mental health?. Int J Health Plann Mgmt, 35:5–21.
  • Ayhan, D.E., Günaydın, E., Gönlüaçık, E., Arslan, U., Çetinkaya, F., Asımı, H., Uncu, Y. (2012). Uludağ Üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları ve bunları etkileyen faktörler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 38 (2), 97-104.
  • Barazzoni, R., Bischoff, S.C., Breda, J., Wickramasinghe, K., Krznaric, Z., Nitzan, D.,… Singer, P. (2020). ESPEN expert statements and practical guidance for nutritional management of individuals with SARS-CoV-2 infection. Clinical Nutrition, doi: https://doi.org/10.1016/j.clnu.2020.03.022
  • Bayrak, U., Gram, E., Mengeş, E., Okumuş, Z.G., Sayar, H.C., Skrijelj, E.,… Ellidokuz, H. (2010). Üniversite öğrencilerinin sağlıkla ilgili alışkanlıklar ve kanser konusundaki bilgi ve tutumları. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 24 (3), 95-104.
  • Bayram, Ş. (2017). Sağlık bilimleri öğrencilerinde fiziksel aktivitenin akademik başarıya etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Medipol Üniversitesi, İstanbul.
  • Butler, M.J., Barrientos, R.M. (2020). The impact of nutrition on COVID-19 susceptibility and long-term consequences. Brain Behavior and Immunity, doi: https://doi.org/10.1016/j.bbi.2020.04.040
  • Chen, P., Mao, L., Nassis, G.P., Harmer, P., Ainsworth, B.E., Li, F. (2020). Coronavirus disease (COVID-19): The need to maintain regular physical activity while taking precautions. Journal of Sport and Health Science, 9, 103-104.
  • Dayı, A., Acikgoz, A., Guvendi, G., Bayrak, L., Ersoy, B., Gur, C., Ozmen, O. (2017). The physical activity status of university students on a health campus. Med Sci Monit, 23, 325-334.
  • Harvard Health Publishing Harvard Medical School. (Updated: 2020). How to boost your immune system. URL: https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/how-to-boost-your-immune-system (Erişim Tarihi: 29.04.2020)
  • Houshyari, S. (2019). Üniversite öğrencilerinin yeme davranışlarının ve fiziksel aktivite düzeyinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
  • Kalantar-Zadeh, K., Moore, L.W. (2020). Impact of nutrition and diet on COVID-19 infection and implications for kidney health and kidney disease management. Journal of Renal Nutrition, doi: https://doi.org/10.1053/j.jrn.2020.03.006.
  • Kasap, E.G. (2019). Marmara Üniversitesi 1. sınıf öğrencilerinin kardiyovasküler risk faktörleri ve bu faktörler hakkındaki bilgi, tutum ve davranışları. Uzmanlık Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Kıyak, R.E. (2019). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları, ilişkili faktörler ve obezite sıklığının değerlendirilmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
  • Kuseyri, G. (2020). Üniversite öğrencilerinde yeme farkındalığı ve sezgisel yeme davranışının beslenme durumu üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi, Ankara.
  • Likus, W., Milka, D., Bajor, G., Jachacz-Łopata, M., Dorzak, B. (2013). Dietary habits and physical activity in students from the Medical Univercity of Silesia in Poland. Rocz Panstw Zakl Hig, 64 (4), 317-324.
  • Lupi, S., Bagordo, F., Stefanati1, A., Grassi, T., Piccinni1, L., Bergamini, M., Donno. A.D. (2015). Assessment of lifestyle and eating habits among undergraduate students in northern Italy. Ann Ist Super Sanità, 51 (2), 154-161.
  • Mertekçi, T. (2017). Lise öğrencilerinde fiziksel aktivite düzeyi ve vücut kitle indeksinin postür ve ağrı üzerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bezmialem Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
  • Naja, F., Hamadeh, R. (2020). Nutrition amid the COVID-19 pandemic: a multi-level framework for action. European Journal of Clinical Nutrition, doi: https://doi.org/10.1038/s41430-020-0634-3.
  • Öztürk, M. (2005). Üniversitede eğitim-öğretim gören öğrencilerde uluslararası fiziksel aktivite anketinin geçerliliği ve güvenilirliği ve fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Özyazıcıoğlu, N., Gökdere Çınar, H., Buran, G., Ayverdi, D. (2009). Uludağ Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12 (2), 34-40.
  • Rondanelli, M., Perna, S., Tagliacarne, S.C., Valsecchi, C., Nicosanti, G., Peroni, G.,… Castellazzi, A.M. (2020). Comparing the dietary habits and social-health behaviors among University students living at or away from home. [Editöre mektup]. Minerva Gastroenterol Dietol, 66 (1), 82-84.
  • Savcı, S., Öztürk, M., Arıkan, H., İnal İnce, D., Tokgözoğlu, L. (2006). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri. Türk Kardiyol Dern Arş, 34 (3), 166-172.
  • Serra-Majem, L., Ribas, L., Ngo, J., Ortega, R.M., Garcia, A., Perez-Rodrigo, C., Aranceta, J. (2004). Food, youth and the Mediterranean diet in Spain. Development of KIDMED, Mediterranean Diet Quality Index in children and adolescents. Public Health Nutrition, 7, 931-935.
  • Skemiene, L., Ustinaviciene, R., Piesine, L., Radisauskas, R. (2007). Peculiarities of medical students’ nutrition. Medicina (Kaunas), 43(2), 145-152.
  • Şendağ Sağır, G. (2019). Üniversite öğrencilerinin beslenme durumlarının akdeniz diyet kalite indeksi ile değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep
  • Vançelik, S., Gürsel Önal, S., Güraksın, A., Beyhun, E. (2007). Üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi ve alışkanlıkları ile ilişkili faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6 (4), 242-248.
  • Vassigh, G. (2012). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite durumları ile sağlıklı beslenme indekslerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • World Health Organisation. Body mass index- BMI- WHO/Europe. URL: http://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/nutrition/a-healthy-lifestyle/body-mass-index-bmi. (Erişim Tarihi: 04.05.2020).
  • Zhang, L., Liu, Y. (2020). Potential interventions for novel coronavirus in China: A systematic review. Journal of Medical Virology, 92, 479–490.