SÖYLEM VE BELGE ANALİZİYLE ADALET VE KALKINMA PARTİSİ İLE SAADET PARTİSİ ARASINDA LAİKLİK MESELESİNE YAKLAŞIM FARKI

Cumhuriyet Türkiye’sinde hakkında en fazla konuşulan problem alanlarından biri din ve politika ilişkisidir. Bu çalışmada Ak Parti’nin kurucu kadrosunun Milli görüş geleneğinden gelmesi hasebiyle Ak Parti ile Saadet Partisi arasında laiklik konusunda yaklaşım farkı ele alınmıştır. Kuruluşundan iktidarının halen sürdüğü 2016 yılı ortalarına kadar Ak Parti’nin laiklik konusunda katı bir yaklaşımı tasvip etmediği ve laikliğe kökten karşı çıkmayıp kamusal alanda dinin görünürlüğü konusunda daha toleranslı bir yaklaşım benimseyen pasif laiklik anlayışını benimsediği ortaya çıkmaktadır. Saadet Partisi’nde ise 28 Şubat döneminin de etkisiyle düşünülenin aksine laiklik konusunda tutum değişikliğine gidilmiş ve Milli Görüş Hareketi’nin kurduğu daha önceki partilere nazaran daha yumuşak bir tavır alınmıştır. Parti programı, diğer belgeler ve söylem incelenmesinden çıkan sonuca göre Saadet Partisi’nin de laikliğe bariz bir olumsuz tavır almadığı ve neredeyse Ak Parti’yle aynı çizgiye gelip pasif laiklik anlayışına meylettiği anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Adalet ve Kalkınma Partisi, Milli Görüş, laiklik, Saadet Partisi

THE DIFFERENCE OF UNDERSTANDING ABOUT THE LAICISM ISSUE BETWEEN THE JUSTICE AND DEVELOPMENT PARTY AND THE FELICITY PARTY THROUGH DOCUMENT AND DISCOURSE ANALYSIS

The relation between religion and politics have been one of the most problematic area in Turkey during republican period. The difference of understanding between the Justice and Development Party and the Felicity Party about the laicism issue has been studied in this work.The JDP has not approved a strict stance regarding laicism and adopted passive laicism model which embraces a more tolerant approach about the public visibility of religion by not objecting drastically to laicism.The Felicity Party has changed its attitude about laicism due to the effect of February 28th period and has adopted a more tolerant approach when compared to previous National View parties’ stance. After the study of the party programme, the other documents and the discourse it is understood that The Felicity Party has not taken a negative stance and has closed to passive laicism understanding very similar to Justice an Development Party’s approach.

Keywords:

Justice and Development Party, National View, laicism, Felicity Party,

PDF

___

AKGÖNÜL, S. (2010). “Fransa’da ve Türkiye’de Laiklik: Kavramlar, Süreçler, Uygulamalar”, Avrupa Birliği, Demokrasi ve Laiklik, (Haz: Cengiz Çağla ve Haldun Gülalp), İstanbul: Metis Yayınları, 206-222.
http://www.akparti.org.tr/upload/documents/tu%CC%88zu%CC%88k-2013-1.pdf (18.02.2015).
http://www.akparti.org.tr/site/haberler/secim-beyannamesi-aciklandi/73293#1 (28.04.2015).
http://www.akparti.org.tr/upload/documents/akparti2023siyasivizyonuturkce.pdf (25.02.2015).
http://www.akparti.org.tr/upload/documents/2023-sozlesmesi.pdf (28.04.2015).
http://www.akparti.org.tr/upload/documents/1-kasim-secim-beyannamesi-rgb-rev-06-10-15.pdf (13.10.2015).
Anayasa Mahkemesi’nin Milli Nizam Partisi’ni Kapatma Kararı (1971), http:// www.anayasa.gov.tr/files/pdf/kararlar_dergisi/kd_09.pdf (11.02.2016).
Anayasa Mahkemesi’nin Refah Partisi’ni Kapatma Kararı (1998), Resmi Gazete, sayı: 23266, s.31-348, http://www. resmigazete. gov.tr/arsiv/23266.pdf (11.02.2016).
Anayasa Mahkemesi’nin Fazilet Partisi’ni Kapatma Kararı (2001), http://www. kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/0a6f1734-1ab5-49f7-aea8-77764a0fb3b7 ?excludeGerekce=False&wordsOnly=False (11.02.2016).
ARMAĞAN, S. (2012). Din-Vicdan Hürriyeti ve Laiklik (Teori-Pratik), 2. Baskı, İnsan Yayınları, İstanbul.
http://arsiv.gercekgundem.com/?p=438903 (22.12.2016).
BAŞGİL, A. F. (2003). Din ve Laiklik, 8. Baskı, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul.
BAUBEROT, J. (2008), Dünyada Laiklik, (çev: E. C. Gürcan), Dergâh Yayınları, İstanbul. http://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/04/160425_kahraman_laiklik (13.07.2016).
BELORGEY,J.-M.,(2001). “Laiklik ve Demokrasi Açık Bir Toplumda Laiklik”, Laiklik ve Demokrasi, (Der: İ. Ö. Kaboğlu), s.35-47, İmge Kitabevi, Ankara.
BOCKEL, A.(2001). “Laiklik ve Anayasa”, Laiklik ve Demokrasi, (Der: İ. Ö. Kaboğlu), 49-58, İmge Kitabevi, Ankara.
www.cnnturk.com/haber/turkiye/davutoglundan-laiklik-aciklamasi (22.02.2016).
ÇAHA, Ö. (2001), “Turkiye’de Resmi Din Anlayışı: Etatokratik Sistemin İnşası”, İslamiyat, c. 4, s. 4, Ekim-Aralık 2001, s.77-89.
ÇAHA, Ö. (2003). “Turkish Election of November 2002 and the Rise of “Moderate” Political Islam”, Alternatives Turkish Journal of International Relations, 2/1.
ÇARKOĞLU, A., Binnaz TOPRAK(2006). Değişen Türkiye’de Din, Toplum ve Siyaset, TESEV Yayınları, İstanbul.
http://www.dw.com/tr/davuto%C4%9Flu-laiklik-tart%C4%B1%C5%9Fma-konusu-de%C4%9Fildir/a-19217619 (13.07.2016).
DUMAN, F. (2013), “Din ve Siyaset”, Mümtazer Türköne (ed.), Siyaset içinde, İstanbul: Etkileşim Yayınları.
ERDOĞAN, M. (2000). Demokrasi Laiklik Resmi İdeoloji, 2. Baskı, Liberte Yayınları, Ankara.
http://www.gazetevatan.com/ismail-kahraman-dan-laiklik-aciklamasi-938980-gundem/ (16.07.2016).
GÜRSOY, K. (1994). “Laiklik” maddesi, İslam Ansiklopedisi,27,60-62, http://www.islamansiklopedisi.info/ (03.07.2014).
http://www.haberler.com/saadet-partisi-genel-baskan-yardimcisi-iris-8393934-haberi/ (22.12.2016).
http://www.haberturk.com/gundem/haber/1230744-ak-partiden-laiklik-yaniti-tartismadik-bile (13.07.2016).
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 28, Eylül 2017 S. Zariç 324
http://www.haberturk.com/secim1995 (12.06.2017)
www.haber7.com/dis-politika/haber/784639-erdogana-musluman-kardeslerden-tepki (15.02.2015).
HEPER, M. (2011). “Adalet ve Kalkınma Partisi, Muhafazakârlık ve Demokrasi”, Türkiye’nin Siyasal Hayatı, Tarihsel, Kuramsal ve Karşılaştırmalı Açıdan, (Çev: K. Göksel), Doğan Kitap, İstanbul.
İNCEOĞLU, E. (2009). Türkiye’de Siyasal İslamcılığın Evrimi,( Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi Anabilim Dalı.
www.internethaber.com/ak-partiden-laiklik-elestirilerine-cevap-1588233h.htm (16.07.2016).
KAPLAN, S. (2007). Recep Tayyip Erdoğan-Geleceği etkileyecek siyasi liderler…, 1.basım, Doğan Kitap, İstanbul.
KARAARSLAN, F. O. (2011). Muhafazakâr Düşüncedeki Değişim ve Devamlılık: Adalet ve Kalkınma Partisi Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı.
KİRMAN, M. A. (2011), Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, 2. Baskı, Rağbet Yayınları, İstanbul.
KOŞTAŞ, M. (1999). “Türkiye’de laikliğin gelişimi (1920’den günümüze kadar)”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi,39/2, 185-196, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/37/1705/18235.pdf (07.12.2015).
http://milletinadami.com/resimler/cb_secimleri_vizyon_belgesi_100714-R2.doc (30.07.2014).
http://www.milligazete.com.tr/amp/haber/33994 (22.12.2016).
Saadet Partisi Programı (2001). http://www.esam.org.tr/pdfler/siyasi_dokumanlar/ 5_sp/sp_2001_program.pdf (16.12.2016).
Saadet Partisi Seçim Beyannamesi (2002). “Acil Onarım ve Atılım Programı”,
https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/WEB/KUTUPHANEDE%20BULUNAN%20DIJITAL%20KAYNAKLAR/KITAPLAR/SIYASI%20PARTI%20YAYINLARI/200300641%20SAADET%20PARTISI%20SECIM%20BEYANNAMESI%202002/200300641%20SAADET%20PARTISI%20SECIM%20BEYANNAMESI%202002.pdf (19.12.2016).
www.sabah.com.tr/gundem/2011/09/15/basbakan-erdogandan-laiklik-acilimi (15.02.2016).
SABUNCU, Y. (2004). Anayasaya Giriş, 10. Baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara.
SAMBUR, B. (2009). “The Great Transformation of Political Islam in Turkey: The Case of Justice and Development Party and Erdogan”, European Journal of Economic and Political Studies, 2/2, Winter 2009.
SAFİ, İ. (2005). “Türkiye’de Muhafazakârlığın Düşünsel - Siyasal Temelleri Ve ‘Muhafazakâr Demokrat’ Kimlik Arayışları”, (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi.
SMITH, G. (2008). A Short History of Secularism, I.B. Tauris, Londra ve New York.
SOMER, M. (2008). “Değişen Türkiye’de Kimlik, Laiklik ve Demokrasi”, Siyasi İktisat Söyleşileri, http://www.obarsiv.com/pdf/MuratSomer_NB.pdf (19.11.2015).
http://www.timeturk.com/tr/2011/02/27/iste-milli-gorus-partileri.html (12.06.2017).
UZUN, N. (2011). Türkiye’de İslamcı Hareket Gelişimi, İlişkileri, Ayrılıkları Ve Dönüşümü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Yüksek Lisans Programı.
YAVUZ, H. (2005). Modernleşen Müslümanlar, Nurcular, Nakşiler, Milli Görüş ve Ak Parti, (Çev: Ahmet Yıldız), 1. Basım, Kitap Yayınevi, İstanbul.
YAYLA, A. (2004). Siyaset Teorisine Giriş, 4. Baskı, Siyasal Yayınevi, Ankara.
http://webarsiv.hurriyet.com.tr/2001/08/16/16403.asp (14.02.2015).