Serkan ÜNAL

MAKRO EKONOMİK FAKTÖRLER İLE BORSA İSTANBUL HİSSE SENEDİ ENDEKSLERİNİN GETİRİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Bu çalışmada, makro ekonomik değişkenlerin Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senedi getirileri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bağımlı değişkenler olarak XU100, XTUMY, XUMAL, XUHIZ ve XUSIN endeksleri; bağımsız değişkenler olarak ise para arzı, faiz oranları, enflasyon oranları, döviz kuru ve güven endeksleri kullanılmıştır. En küçük kareler yöntemi ile aylık ve üç aylık frekanslarda değişkenler arasındaki ilişkinin test edildiği çalışmanın veri seti 2010 ve 2020 yılları arasını kapsamaktadır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre (1) para arzı ile XTUMY (küçük şirketler) ve XUSIN (sınai sektörü) arasında pozitif ilişki bulunduğu, (2) faiz oranları ile XU100 (büyük şirketler) ve XUMAL (mali sektör) arasında negatif ilişki bulunduğu, (3) bileşik öncü endeks ile XU100, XTUMY ve XUMAL arasında pozitif ilişki bulunduğu ve (4) döviz kuru ile XUMAL, XU100 ve XUHIZ arasında negatif ilişki bulunduğu tespit edilmiştir.

THE RELATIONSHIP BETWEEN MACRO ECONOMIC FACTORS AND RETURNS OF STOCK MARKET INDICES IN BORSA ISTANBUL

In this study, the effect of macroeconomic variables on stock returns in Borsa Istanbul is examined. XU100, XTUMY, XUMAL, XUHIZ, and XUSIN stock market indices were used as dependent variables; and money supply, interest rates, inflation rates, exchange rate, and confidence indices are used as independent variables. The data set covers the years between 2010 and 2020. In the study in which the least-squares method was used, the relationship between variables was tested in monthly and quarterly periods. According to the findings obtained from the research, it has been determined that (1) there is a positive relationship between money supply and small-cap companies and manufacturing companies, (2) there is a negative relationship between interest rates and large-cap companies and financial companies, (3) there is a positive relationship between composite leading indicator and large companies, small companies and financial companies, and ( 4) there is a negative relationship between the exchange rate and large-cap companies, financial companies and service companies.

PDF

___

Aktaş, M. ve Akdağ, S. (2013). “Türkiye’de Ekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatları ile İlişkilerinin Araştırılması”. International Journal of Social Science Research, 2(1), 50-67.
Alam, N. (2017). “Analysis of the Impact of Select Macroeconomic Variables On The Indian Stock Market: A Heteroscedastic Cointegration Approach”. Business and Economic Horizons, 13(1), 119-127.
Bekaert, G., & Engstrom, E. (2010). Inflation and the stock market: Understanding the “Fed Model”. Journal of Monetary Economics, 57(3), 278-294.
Bodie, Z. (1976). “Common Stocks as a Hedge Against Inflation”. The Journal of Finance, 31(2), 459-470.
Borsa İstanbul. (2020). BIST piyasa değeri ağırlıklı pay endeksleri temel kuralları. (06.01.2020) https:// borsaistanbul.com/tr/sayfa/175/endeks-verileri
Boyacıoğlu, M. A., & Çürük, D. (2016). “Döviz kuru değişimlerinin hisse senedi getirisine etkisi: Borsa İstanbul 100 endeksi üzerine bir uygulama”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (70), 143-156.
Coşkun, N. ve Topaloğlu, A. (2016). “Makroekonomik faktörlerin finansal performansa etkisi: Borsa İstanbul firmaları üzerine ekonometrik bir uygulama”. Sosyal Bilimler Metinleri, ICOMEP Özel Sayısı, 68-82.
Eyüboğlu, S., & Eyüboğlu, K. (2018a). “Reel Kesim Güven Endeksi ile Borsa İstanbul Sektör Endeksleri Arasındaki İlişkinin Test Edilmesi”. Business & Economics Research Journal, 9(1), 75-86.
Eyüboğlu, S., & Eyüboğlu, K. (2018b). “Enflasyon Oranı ile Borsa İstanbul Sektör Endeks Getirileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4), 89-100.
Fama, E. F. (1970). “Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work”. The journal of Finance, 25(2), 383-417.
Fama, E. F. (1981). “Stock Returns, Real Activity, Inflation, and Money”. The American economic review, 71(4), 545-565.
Fattah, A. S. ve Kocabıyık, T. (2020). “Makroekonomik değişkenlerin borsa endeksleri üzerine etkisi: Türkiye ve ABD karşılaştırması”. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(22), 116-151.
Güngör, B. ve Polat, A. (2020). “Geleneksel Yatırım Araçlarının Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi: BIST’te Sektörel Bazda Karşılaştırmalı Bir Analiz”. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 79-105.
Güngör, B. ve Kaygın, C. Y. (2015). “Dinamik panel veri analizi ile hisse senedi fiyatını etkileyen faktörlerin belirlenmesi”. Kafkas University. Faculty of Economics and Administrative Sciences. Journal, 6(9), 149.
İşyatırım. (2020). Yabancı Oranlar. (15.11.2020) https://www.isyatirim.com.tr/tr-tr/analiz/hisse/Sayfalar/TemelDegerler-Ve-Oranlar.aspx#page-3
Korkmaz, T., & Çevik, E. İ. (2009). “Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi”. Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 38(1), 24-37.
Kwon, C. S. ve Shin, T. S. (1999). “Cointegration and Causality Between Macroeconomic Variables and Stock Market Returns”. Global Finance Journal, 10(1), 71-81.
Jansen, W. J. ve Nahuis, N. J. (2003). “The Stock Market and Consumer Confidence: European Evidence”. Economics Letters, 79(1), 89-98.
Kaya, V., Çömlekçi, İ. ve Kara, O. (2013). “Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Değişkenler 2002- 2012 Türkiye Örneği”. Dumlupinar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (35), 167-176.
Kocabıyık, T. ve Fattah, A. S. (2020). “Makroekonomik Değişkenlerin Borsa Endeksleri Üzerine Etkisi: Türkiye ve ABD Karşılaştırması”. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(22), 116-151.
Köse, A. K. ve Akkaya, M. (2016). “Beklenti ve Güven Anketlerinin Finansal Piyasalara Etkisi: BIST 100 Üzerine Bir Uygulama”. Bankacılar Dergisi, 99, 3-15.
Lee, B. S. (1992). “Causal Relations Among Stock Returns, Interest Rates, Real Activity, and Inflation”. The Journal of Finance, 47(4), 1591-1603.
Malkiel, B. G. (2003). “The Efficient Market Hypothesis and Its Critics”. Journal of Economic Perspectives, 17(1), 59-82.
Naik, P. K. & Padhi, P. (2012). “The Impact of Macroeconomic Fundamentals on Stock Prices Revisited: An Evidence from Indian Data”.
Öndeş, T. ve Levet, M. (2020). “Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Etkisi: BIST’de Yer Alan Bankalar Üzerine Bir Uygulama”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (88), 155-174.
Öncü, M. A., Çömlekçi, İ., Yazgan, H. İ., & Bar, M. (2015). “Yatırım araçları arasındaki eşbütünleşme (bist100, altın, reel döviz kuru)”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 43-57.
Özer, A., Kaya, A. ve Özer, N. (2011). “Hisse Senedi Fiyatları ile Makroekonomik Değişkenlerin Etkileşimi”. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1).
Poyraz, E. ve Tepeli, Y. (2015). “Seçilmiş Makro Ekonomik Göstergelerin Borsa İstanbul XU100 Endeksi Üzerindeki Etkisinin Analizi”. Paradoks: The Journal of Economics, Sociology & Politics, 11(2).
Rogalski, R. J. ve Vinso, J. D. (1977). “Stock returns, money supply and the direction of causality”. The Journal of Finance, 32(4), 1017-1030.
Samitas, A. G. ve Kenourgios, D. F. (2007). “Macroeconomic Factors’ İnfluence on’new’european Countries’ Stock Returns: The Case of Four Transition Economies”. International Journal of Financial Services Management, 2(1- 2), 34-49.
Sentürk, M. ve Dücan, E. (2014). “Türkiye’de döviz kuru-faiz oranı ve borsa getirisi ilişkisi: ampirik bir analiz”. Business and Economics Research Journal, 5(3), 67-80.
Serfling, M. A. ve Miljkovic, D. (2011). “Time Series Analysis of the Relationships Among (Macro) Economic Variables, The Dividend Yield and the Price Level of the S&P 500 Index”. Applied Financial Economics, 21(15), 1117-1134.
Sevinç, E. (2014). “Makroekonomik Değişkenlerin, BÌST-30 Endeksinde İşlem Gören Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Etkilerinin Arbitraj Fiyatlama Modeli Kullanarak Belirlenmesi”. Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 43(2).
Sohail, N. ve Hussain, Z. (2009). “Long-run and Short-Run Relationship Between Macroeconomic Variables and Stock Prices in Pakistan: The case of Lahore Stock Exchange”. Pakistan Economic and Social Review, 183-198.
Suhaibu, I., Harvey, S. K. ve Amidu, M. (2017). “The impact of monetary policy on stock market performance: Evidence from twelve (12) African countries”. Research in International Business and Finance, 42, 1372-1382.
Unal, S. (2020). “Hisse Senedi Getirileri Üzerinde Para ve Maliye Politikası Araçlarının Etkisi: Borsa İstanbul Üzerine Bir Araştırma”. Journal of Yaşar University, 15 (60), 772-789.
Usul, H., Küçüksille, E., & Karaoğlan, S. (2017). “Güven endekslerindeki değişimlerin hisse senedi piyasalarına etkileri: Borsa İstanbul örneği”. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 22(3), 685-695.
Vodová, P. (2013). “Determinants of commercial bank liquidity in Hungary”. Finansowy Kwartalnik Internetowy e-Finanse, 9(4), 64-71.
Beyan ve Açıklamalar (Disclosure Statements)
1. Bu çalışmanın yazarları, araştırma ve yayın etiği ilkelerine uyduklarını kabul etmektedirler (The authors of this article confirm that their work complies with the principles of research and publication ethics).
2. Yazarlar tarafından herhangi bir çıkar çatışması beyan edilmemiştir (No potential conflict of interest was reported by the authors).
3. Bu çalışma, intihal tarama programı kullanılarak intihal taramasından geçirilmiştir (This article was screened for potential plagiarism using a plagiarism screening program).
4. Bu makale için etik kurul izni gerekmemektedir (Ethics committee permission is not required for this article).