Ayşem SEZER ŞANLI

10353

KURAMDAN EYLEME AKADEMİDEN AKTİF SİYASETE: BEHİCE BORAN’IN AYDIN KİMLİĞİ ÜZERİNE KURAMSAL BİR DEĞERLENDİRME

Behice Boran, gerek Türk siyasal yaşamında gerek Türkiye akademisinde adı birçok ilk ile anılan önemli bir siyasetçi veakademisyendir. Boran, Türkiye’nin ilk kadın Marksist sosyoloğu olarak birçok önemli başarıya imza atmıştır. 1960’lıyıllarda ise, aktif siyasetin içerisinde önemli bir yer edinmiştir. 1965 seçimlerinde, Türkiye İşçi Partisi’nin Urfa Milletvekiliolarak parlamentoya giren Boran, 1970 yılında partisinin genel başkanlığa seçilmiş; ilk kadın parti genel başkanı olmuştur.Boran’ın akademisyenliği ve siyasetçiliği yaşantısında organik bir bütünlük oluşturmakta; onun aydın kimliğine bir totalitekazandırmaktadır. Çalışma, Boran’ın aydın kimliğinin inşasını ele almakta ve dört temel bölümde yapılandırılmaktadır. Birincibölümde, çalışmanın kuramsal perspektifinden hareketle aydın kavramı sorunsallaştırılmaktadır. İkinci bölümde, Boran’ınyaşam öyküsü ele alınmaktadır. Üçüncü bölümde, Boran’ın akademisyenlik yaptığı yıllardaki faaliyetleri ve sosyolog kimliğideğerlendirilmektedir. Son olarak dördüncü bölümde ise, Boran’ın Türkiye İşçi Partisi’nde yürüttüğü vazifelerinden hareketleaktif siyasetçiliği irdelenmektedir. Sonuç olarak bu çalışmada Boran, Antonio Gramsci ve Michel Foucault’un aydın kuramındanhareketle, işçi sınıfının organik aydını ve kitlelerin spesifik aydını olarak değerlendirilmektedir.

FROM THEORY TO ACTION, ACADEMY TO ACTIVE POLITICS: A THEORETICAL EVALUATION OF BEHİCE BORAN’S INTELLECTUAL IDENTITY

Behice Boran, both in Turkish political life and in Turkish academy is an important name as a politician and academic who first referred to by many. Boran has managed many significant achievements as the first female Marxist sociologist of Turkey. In the 1960s, she has gained an important place in active politics. Boran, in the 1965 elections, has entered Turkey’s parliament as a deputy of Workers’ Party of Turkey and in 1970, she was elected chairwoman of her party; also has been the first woman party leader in Turkey. Boran's academic life and political life form an organic integrity in her life; this integrity adds a totality to Boran's intellectual identity. The study deals with the construction of Boran's intellectual identity; it is structured in four basic sections. In the first part, the concept of intellectual is problematized from the theoretical perspective of the study. In the second part, the life story of Boran is discussed. In the third section, Boran's activities during his academic career and sociologist identity are evaluated. Finally, in the fourth chapter, Boran's active tasks carried out in the party is concerned. In conclusion, in this study, Boran is regarded as the organic intellectual of the working class and the specific intellectual of the masses based on the theory of intellectual of Antonio Gramsci and Michel Foucault.
PDF

___

  • Ahmad, F. (2006). Bir Kimlik Peşinde Türkiye, (Çev: S. C. Karadeli), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • Alpman, P. ve Erbaş, H. (2018). “Behice Boran: Gelişme Sorunsalı Bağlamında Sosyalist Paradigmanın Sosyolojik Temsili”, Türkiye’de Gelişme/Kalkınma Yazınından Bir Seçki, (Ed: Hayriye Erbaş), s. 90-128, Palme Yayınları, Ankara.
  • Ataay, F. ve Kalfa, C. (2008). “Modern Prens’ten Post Modern Prens’e: Gramsci’nin Siyasi Parti Kuramı Üzerine”, Akdeniz İİBF Dergisi, 15, 26-49.
  • Atılgan, G. (2007a). Behice Boran. Siyasal ve Entelektüel Bir Biyografi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Atılgan, G. (2007b). “Behice Boran”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 8- Sol, (Ed: Murat Gültekingil), s. 436- 477, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Atılgan, G. (2017). “Behice Boran: Hayat Hikâyesi ve Siyasi Fikirlerinden Çizgiler”, Türkiye’nin 1960’lı Yılları, (Ed: Mete Kaan Kaynar), s.441-453, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Aydın kelimesi, https://sozluk.gov.tr/, (12.11.2019).
  • Bağla, L. (1977). “Antonio Gramsci ve Aydınların Rolü Sorunu”, Birikim, 97(1), 84-92.
  • Bodin, L. (2000). Aydınlar, (Çev: Mehmet Dündar), Gündoğan Yayınları, Ankara.
  • Bora, T. (2017). Cereyanlar. Türkiye’de Siyasi İdeolojiler, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Boran, B. (1943). “Hangi Manada Milli İlim”, Adımlar, 5, 145-148.
  • Boran, B. (1962). “Türkiye’de Burjuvazi Yok mu?”, Yön Dergisi, 39, 8-9.
  • Boran, B. (1970). Türkiye ve Sosyalizmin Sorunları, Tekin Yayınevi, İstanbul.
  • Boran, B. (1999). “İlim ve Cemiyet”, 60 Yıllık Gelenek, DTCF’de Uygulamalı Sosyoloji 1939-1999, (Ed: Aytül Kasapoğlu) ,Ümit Ofset ve Yayınları, Ankara.
  • Börklüoğlu, L. (2019). Tanzimat’tan Günümüze Türk Siyasal Hayatı, Dora Yayınevi, Bursa.
  • Buçukcu, Ö. (2017). “Türkiye’de 1960’lı Yıllar ve Sosyalist Sol”, Kuruluş Yıllarından 12 Eylül’e Cumhuriyet Dönemi Türk Siyasal Hayatı, (Ed: Öner Buçukcu), s. 95-141, Bibliyotek Yayınları, Ankara.
  • Çağan, K. (2003). “Entelektüel İmgesi Üzerine”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1): 161-170.
  • Durdu, Z. (2017). “1940’lı Yıllar Türkiye’sinde Behice Boran’ın Sosyoloji Anlayışında Toplumsal Yapı ve Değişme”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5: 165-176.
  • Erbaş, H. (2015). “Türkiye’de Bedeller Ödemiş Bir Sosyolojik Düşünce Ustası: Sosyolog Behice Boran”, Mülkiye Dergisi, 39(3), 5-57.
  • Ertong, G. (2010). “100. Doğum gününde ‘Halk Sosyoloğu’ Behice Boran”, Yurt ve Dünya Dergisi, 1, 11-21.
  • Foucault, M. (2005). Entelektüelin Siyasi İşlevi, (Çev: Işık Ergüden, Osman Akınhay ve Ferda Keskin), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Gelgeç Bakacak, A. (2012). “Behice Boran’da Toplumsal Yapı Kavramı”, Türklük Bilgisi Araştırmaları, 37, 55-69.
  • Gramsci, A. (1984). Modern Prens, (Çev: Pars Esin), Birey ve Toplum Yayınları, Ankara.
  • Gramsci, A. (2011). Hapishane Defterleri, (Çev. Adnan Cemgil), Belge Yayınevi, ,İstanbul.
  • Gün Siyasi Haber ve Yorum Dergisi (1987), “Adanmış Bir Yaşam Behice Boran”, s: 3,16,17,20,23,24.
  • Güreli, N. (2006). 1 Mayıs 1977, Türkiye Devrimcilerinin İki 1 Mayıs Belgeseli, 2. Baskı, Ozan Yayıncılık, İstanbul. Karpat, K. (2017). Kısa Türkiye Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul.
  • Kasapoğlu, A. (2011). “Bir Halk Sosyolojisi Örneği Olarak Adımlar Dergisinin Semiyotik İncelemesi”, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 14(1), 135-191.
  • Lenin, V. İ. (2010). Ne Yapmalı?, (Çev: F. B. Aydar), Agora Kitaplığı, İstanbul.
  • Mouffe, C. (1979). “Hegemony and Ideology in Gramsci”, Gramsci and Marxist Theory Today, (Ed. Chantal Mouffe), s. 168-205, Routledge and Kegan Paul, London.
  • Mumcu, U. (1993). Bir Uzun Yürüyüş, 8. Baskı, Tekin Yayınevi, İstanbul.
  • Özmakas, U. (2012). “Foucault: İktidardan Biyoiktidara”, Cogito, Michel Foucault Özel Sayısı, 53-82.
  • Portelli, H. (1982). Gramsci ve Tarihsel Blok, (Çev. Kenan Somer), Savaş Yayınları, Ankara.
  • Santucci, A. (2011). Gramsci’yi Anlamak, (Çev: Selim Sezer), Kalkedon Yayınları, İstanbul.
  • Sargın, N. (1987). “Bağımsızlık, Demokrasi ve Sosyalizm Mücadelesine Adanmış Bir Yaşam”, Gün Siyasi Haber ve Yorum Dergisi, 33, 3-6.
  • Sargın, N. (2010). Behice Boran. Yazılar, Konuşmalar, Söyleşiler, Savunmalar, Cilt 1, TÜSTAV Türkiye Sosyal Tarih Araştırma Vakfı, İstanbul.
  • Sartre, J. P. (2010). Aydınlar Üzerine, (Çev: Aysel Bora), Can Yayınları, İstanbul.
  • Silier, O. (2007). “TİP’in İkinci Dönemi”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 8 Sol, (Ed: Murat Gültekingil), s. 432-436, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Şener, M. (2007). “Türkiye İşçi Partisi”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 8 Sol, (Ed: Murat Gültekingil), s. 356-376, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Şener, M. (2017). “Yön ve Milli Demokratik Devrim Hareketleri”, Türkiye’nin 1960’lı Yılları, (Ed: Mete Kaan Kaynar), s. 359-397, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Tekeli, İ. (2011). “Sosyal Bilimci ve Siyasetçi Olarak Behice Boran Hesabı Akılla Verilen Bir Yaşam”, Sosyoloji Dergisi, 23-24, 1-45.
  • Texier, J. (1982). “Gramsci: Üsyapılar Teorisyeni”, (Çev: A. İpek ve K. Somer), Gramsci ve Sivil Toplum , (Ed: N. Bobbio ve J. Texier), s. 43-90, Savaş Yayınları, Ankara.
  • Topçuoğlu, R. A. (2006). “Foucault ve Entelektüeller”, Doğu Batı- Entelektüeller III, 37, 221-229.
  • Topses, M. D. (2013). “Toplumsal Yapı Araştırmalarında Behice Boran’ın Yöntem Anlayışı”, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 5(2), 1-14.
  • TÜSTAV (1985), Behice Boran’dan Seçmelerle 10 Yıl, Tip Yayınları, İstanbul.
  • Uzuner, M. G. (2016). “Batı Marksizm’i: Üstyapının Sahne Alışı”, Siyaset Sosyolojisi, (Ed: Feride Acar ve Hasan Faruk Uslu), s. 95-142, Dipnot Yayınları, Ankara.
  • Uzuner, M. G. ve Ayhan, B. (2016). “Post yapısalcılık: Sonun Başlangıcı (mı?)”, Siyaset Sosyolojisi, (Ed: Feride Acar ve Hasan Faruk Uslu), s. 189-222, Dipnot Yayınları, Ankara.
  • Varel, A. (2017). “Altmışlı Yıllar Türkiye’sinde Sınıf ve Siyaset: Meşruiyet Savaşımı, Siyasal Yükselişi ve İç Bölünmeleriyle TİP”, Türkiye’nin 1960’lı Yılları, (Ed: Mete Kaan Kaynar), s.397-435, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Vergin, N. (2006). “Entelektüel Olmak ya da Olmamanın Sosyolojik Belirlemeleri Üzerine Bir Deneme”, Doğu Batı- Entelektüeller III, 37, 9-35.
  • Yaralı Akkaya, A. (2014). “Antonio Gramsci’de Entelektüelin Bir Eleştirisi Olarak Praxis Düşüncesi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(1), 35-46.
  • Yetiş, M. (1982). “Gramsci ve Aydınlar”, Mülkiye Dergisi, 236(1), 1-25.
  • Yönetmen. Bayındır, G., Kızıler, G., Küçükarslan, O., Özyılmaz, Ö. Ve Süzük, A. Ş. (2006). “Akıntıya Karşı… Behice Boran: Tek Başına Bir Koro”, Sinegöz Film Atölyesi, 2006.
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi-Cover
  • ISSN: 1308-2922
  • Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
  • Başlangıç: 2008
  • Yayıncı: Pamukkale Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

KURMACADA KUIR'İN KANONLAŞMASI: ALAN HOLLINGHURST'ÜN İNGİLİZ ROMANINDAKİ YERİ

Gökçen EZBER

KURAMDAN EYLEME AKADEMİDEN AKTİF SİYASETE: BEHİCE BORAN’IN AYDIN KİMLİĞİ ÜZERİNE KURAMSAL BİR DEĞERLENDİRME

Ayşem SEZER ŞANLI