Aksu (Isparta) Ovası Yüzey ve Yeraltı Sularının Hidrojeokimyasal Özellikleri ve Su Kalitesi

Bu çalışmada, Aksu (Isparta) ovasının jeolojik, hidrolojik, hidrojeolojik ve hidrojeokimyasal özellikleri incelenmiştir. Ayrıca, çalışma kapsamında bölgedeki yeraltı suyu dinamiği yanı sıra mevcut durumdaki su kalitesinin ve kullanılabilirliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma alanı, Türkiye’nin güneybatısında yer almakta olup bölgede Beydağları otoktonu ve Antalya naplarına ait litolojik birimler gözlenmektedir. Havzanın en önemli yüzey suyu Aksu çayı, yeraltı suyu rezervuarları ise alüvyon ve karstik akiferlerdir. Ova içerisindeki su kaynakları içme ve sulama suyu olarak kullanıldığı için suların hidrojeokimyasal özellikleri ve kalitesi önem taşımaktadır. Bu amaçla, Mayıs-2013 döneminde su kaynakları üzerinde insitu ölçümler ve kimyasal analizler yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, bölgedeki su kaynaklarının Mg-HCO3, Ca-HCO3, ve Mg-Ca-HCO3 sular fasiyesinde olduğu belirlenmiştir. Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğine göre çalışma alanındaki yüzey ve yeraltı suyu örneklerinin tamamı sülfür parametresinden ötürü IV. su kalite sınıfında yer almaktadır. Bu durum bölgedeki kaya-su etkileşiminden kaynaklanmaktadır. Kullanım özellikleri bakımından yapılan değerlendirmeler ise su kaynaklarının genel olarak içme ve sulama suyu kullanımına uygun olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Aksu ovası, Hidrojeokimya, Su kalitesi

Water Quality and Hydrogeochemical Characteristics of Surface Water and Groundwaters in Aksu (Isparta) Plain

In this study, geological, hydrological, hydrogeological, hydrogeochemical characteristics of the Aksu (Isparta) plain were investigated. In addition, determination of the water quality and availability in current status besides groundwater dynamics were aimed in the scope of work. The study area is located in the southwest Turkey, and lithological units belonging to Beydaglari autochthonous and Antalya nappes are observed. The most important surface water and groundwater reservoirs are Aksu river and alluvial-karst aquifers, respectively. Hydrogeochemical characteristics and quality of the water are important because water is used as drinking water and irrigation water in the plain. For this purpose, in situ measurements and chemical analyzes were carried out in the period of May-2013 on water resources. According to the obtained results, water resources is Mg-HCO3, Ca-HCO3, and Mg-Ca-HCO3 facies. According to the Water Pollution Control Regulation, all surface and groundwaters are determined in 4th water quality class in terms of sulfur owing to water-rock interaction. The assessment of the usage properties of the waters indicate that water sources is suitable for drinking and irrigation water usage in generally.

Keywords:

-,

PDF

___

Tomar A. “Toprak ve Su Kirliliği ve Su Havzalarının Korunması”. TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, İzmir, Türkiye, 23 Ocak 2009.
Erk’akan F, Özeren C. “İznik Gölünün Su Kalitesi ve Balıkçılık Bakımından Yönetimi”. TÜBİTAK Tarım Araştırma Projesi, Ankara, Türkiye, TOGTAG-TARP-2217, 2001.
Aksoy A, Bulut E, Yenilmez F. “Uluabat Gölü Ötrofikasyon Kontrolü için Maksimum Alıcı Ortam Fosfor Yüklerinin Belirlenmesi”. TÜBİTAK Deniz Bilimleri ve Çevre Araştırmaları Grubu Projesi, Ankara, Türkiye, 2006.
Nas B, Berktay A, Sevimli F, Yağcı K, Yılmaz S. “Beyşehir Gölü Koruma Eylem Planı”. Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Su ve Toprak Yönetimi Dairesi, Ankara, Türkiye, 2008.
Şener Ş, Şener E, Davraz A. “Stream Water Quality in the Eğirdir Lake Catchment Area, Isparta, Turkey”. International Earth Sciences Colloquium in the Aegean Regions (IESCA), İzmir, Turkey, 1-5 October, 2012.
Sargın AH. “Yeraltısuları”. DSİ Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı, Ankara, Türkiye, 2010.
Anonim. “Aksu (Isparta İli Aksu İlçesi Gezi ve Tanıtım)”. Tuğra Ofset, Isparta, Türkiye, 1996.
Anonim. “Aksu Merkez ve Köylere İlişkin Bilgiler”. Aksu Tarım İlçe Müdürlüğü, Isparta, Türkiye, 2007.
TUİK. “Türkiye İstatistik Kurumu”. www.tuik.gov.tr (12.05.2010).
Türk Standartları Enstitüsü. “Sular-İnsani Tüketim Amaçlı Sular”. Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, Türkiye, TS-266, 2005.
World Health Organization. Guidelines for drinking-water quality - Volume 1: Recommendations. 3rd ed.” Geneva, Switzerland, World Health Organization, 2008.
Çevre ve Orman Bakanlığı. “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”. Resmi Gazete, Ankara, Türkiye, RG-13/2/2008-26786, 2008.
Özdemir F. Yılanlı (Aksu-Isparta) Havzası Mühendislik Jeolojisi İncelemesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, Türkiye, 1997.
Waldron JWF. “Antalya Karmaşığı Kuzeydoğu Uzanımının Isparta Bölgesindeki Stratigrafisi ve Sedimanter Evrimi”. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 97-98, 1-20, 1981-1982.
Şahinci A. Doğal Suların Jeokimyası, 1. Baskı. İzmir, Türkiye, Reform Matbaası, 1991.
Schoeller H. Gechemie des Eaux Souterranes. Paris, France, Rev. Inst. Franc. Petrole, 1955.
Ayers RS, Westcot DW. Water Quality for Agriculture. Irrigation and Drainage Paper, 29 Rev. 1, Rome Italy, Food and Agriculture Organization of the United Nations, 1989