“ALLAH ADEM’İ KENDİ SÛRETİNDE YARATMIŞTIR” RİVAYETİ HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME
Rivayetler, bir taraftan sıhhati diğer taraftan anlaşılıp yorumlanması ile bir takım ihtilaflara konu olabilmektedir. Bu bağlamda “Allah Adem’i kendi sûretinde yaratmıştır” lafzıyla sevk edilen hadis, hem sıhhati hem de içeriği her dönemde tartışılan rivayet örneklerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Söz konusu rivayet hakkında sened ve metine yönelik tenkitleri dikkate aldığımızda mana ile rivayetin ve hadislerin bağlamından kopuk rivayet edilmesinin ihtilaf nedenlerinin en önemlisi olarak karşımıza çıktığını görmekteyiz. “Allah Adem’i kendi suretinde yaratmıştır” formundaki rivayet, hadis tekniği açısından sıhhat kriterlerini taşıyan bir rivayetin nasıl ihtilafa konu olabileceğine dair orijinal bir örnek olarak değerlendirilebir.
-
The Holly Book and the Sunnah has an exceptional importance for every Muslim as an integral part of life. The efforts made by the believers who have the sensitivity to question the compatibility of even an ordinary everyday behavior to these two basic sources in order to behave according to the provisions of any verse or hadith that they have read or heard are admirable. However it is a known fact that narrations may be subject to disputes for their authenticity on one hand and their interpretations on the other hand. In this context, the hadith referring to the utterance “Allah has created Adam in the image of His own”, stands out as one of the examples of narration whose authenticity as well as its content is discussed in each period. When we consider the criticisms of sanad (significant and trusted statement) and text about the narration in question, we see that meaning and narration and narrating hadiths detached from context come up as the most important of the causes of conflicts. The narration in the form “Allah has created Adam in the image of His own” can be regarded as a genuine example of how a narration that is sound in terms of technical hadith criteria can be subject to dispute.
Keywords:
Adam, Sûra, Rahmân/ the Compassionate, Hadith.,
___
- Abd b. Humeyd b. Nasr (942/863), el-Müsned, Mektebetüs Sünne, thk. Subhi elBedri es-Sâmerâî-M. Muhammed Halil es-Saîdî, Kahire, 1988. Abdürrâzzâk, Ebûbekr es-San’ânî (211/826), el-Musannef, I-XI, thk. Habîburrahmân el-A’zamî, Mektebetü’l-İslâmiyye, Beyrut, 1403. Ahmed b. Hanbel (241/855), el-Müsned, I-VI, Çağrı yay, İstanbul, 1992. Ateş, Süleyman, İslâm Tasavvufu, Pars Matbabası, Ankara, t.y. Azîmâdî, Muhammed Şemsülhak (1382/1911), Avnu’l-Ma’bûd Şerhu Süneni Ebî Dâvud, I-X, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, Beyrut, 1415. Bardakçı, Necmettin, “Tasavvufî Düşünceye Kaynak Olması Açısından Bazı Hadisler Üzerine İnceleme”, Arayışlar, Yıl, I, sayı, 1, Isparta, 1999, 47-73. Beyhakî, Ebûbekr Ahmed b. el-Huseyn, (458/1066) el-Esmâ ve’s-Sıfât, I-II, thk. Abdullah b. Muhammed el-Haşidi, Mektebetü’s-Sevâdî, Cidde, 1993. Buhârî, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail (256/870), es-Sahîh, I-VIII, Çağrı yay, İstanbul, 1981.
- Buhârî, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, Edebü’l-Müfred, thk. M. Fuad Abdülbâkî, Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, Beyrut, 1989. Ebû Ya’lâ, Ahmed b. Ali (307/919), Müsnedü Ebî Ya’lâ, I-XIII, thk. Hüseyn Selîm Esed, Dımeşk, 1984. Heysemî, Ali b. Ebîbekr (807/1404), Buğyetü’l-Bâhis an Zevâidi Müsnedi’lHâris, thk. Hüseyin Ahmed Salih el-Bâkırî, Merkezu Hıdmeti’s-Sünne ve Sîreti’nNebeviyye, Medine, 1992. Humeydî, Ebûbekir Abdullah b. Zübeyr (219/834), Müsnedü’l-Humeydî, I-II, thk. Habîbürrahmân el-A’zamî, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, Beyrut, ty. İbn Adiyy, Ebû Ahmed el-Cürcânî, (365/975) el-Kâmil fî Duafâi’r-Ricâl, I-VII, thk Yahyâ Muhtâr Gazzâvî, Dâru’l Fikr, III. Bsk. Beyrut, 1988. İbn Ebî Âsım, Ebûbekr Ahmed b. Amr b. ed-Dahhâk (287/900), es-Sünne, I-II, thk. Muhammed Nâsıruddîn Elbânî, el-Mektebetü’l İslâmî, Beyrut, 1400. İbn Fûrek (406/1015), Muhammed b. El- Hasan, Müşkilü’l-Hadîs ve Beyânuhu, thk. Musa Muhammed Ali, Alemülkütüp, Beyrut, 1985. İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali (852/1448), Fethu’l-Bârî bi Şerhi Sahîhi’lBuhârî, I-XIII, thk. M. Fuâd Abdülbâkî-Muhıbbuddîn Hatîb, Beyrut, 1379. İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali (852/1448), Tehzîbü’t-Tehzîb, I-XIV, Dâru’l Fikr, Beyrut, 1984. İbn Hıbbân, Ebû Hâtim el-Bustî (354/965), Sahîhu İbn Hıbbân, I-XVIII, thk. Şuayb el-Arnaût, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1993. İbn Kuteybe, Ebû Muhammed (276/889), Te’vilü Muhtelifi’l-Hadis-Hadis Müdafası, trc. M.Hayri Kırbaşoğlu, Kayıhan yay, İstanbul, 1979. İmam Rabbânî, Ahmed Serhendî (1034/1625), Mektûbât, trc. H. Hilmi IŞIK, İhlas Vakfı yay, İstanbul, 2008. Kahraman, Hüseyin, “Sûret Hadisi Üzerine Bağlam Esaslı Tahlîl Denemesi”, Hadis Tetkikleri Dergisi, C. I, Sayı, 1, İstanbul, 51-70, 2003. Koçyiğit, Talat, Hadis Istılahları, AÜİF yay, Ankara, 1980. Kurtubî, Muhammed b. Ahmed el-Ensarî (671/1272), el-Cami’ li Ahkâmi’lKur’an, I-XX, thk. Ahmed Abdulalim el-Berdûnî, Dâru’ş-Şa’b, Kahire, 1372. Ma’mer b. Râşid (153-154/770-771), el-Câmi’, (Abdürrazzâk’ın Musannef’i içinde, X), Beyrut, 1403.
- Mizzî, Cemalüddin Ebü’l-Haccac Yusuf (742/1341), Tehzibu’l-Kemal, I-XXXV, Thk. Beşşâr Avâd Ma’rûf, Müessesetü’r-Risale, Beyrut, 1980. Münâvî, Muhammed Abdurraûf (1031/1622), Feydu’l Kadîr, I-VI, elMektebetü’t-Ticâriyye el-Kübrâ, Mısır, 1356. Müslim, Ebu’l-Huseyn el-Kuşeyrî (261/875), Sahîh, I-III, Çağrı yay, İstanbul, 19 Nesefî, Ebu’l-Mu’în Meymûn b. Muhammed (508/1115), Tabsıratü’l-Edille fî Usûli’d-Dîn, thk. Hüseyin Atay, DİB yay, Ankara, 1993, s. 175. Nevevî, Yahyâ b. Şeref (676/1277), Sahîhu Müslim bi Şerhi’n-Nevevî, I-XVIII, Dâru İhyâi’t-Türâs, II. Bsk, Beyrut, 1392. Rabî’ b. Habîb b. Ömer el-Ezdî (171-180/787-796), Müsnedü’r-Rabî’, Dârul Hikme Mektebetül İstikâme, thk. Muhammed İdris-Aşur b. Yusuf, Beyrut, 1415. Suyûtî, Celaleddin Abdirrahman (911/1505), ed-Dîbâc, I-VI, thk. Ebû İshak elHuveynî el-Esrî, Dâru İbn Affân, es-Suûdiyye,1996. Taberânî, Süleyman b. Ahmed (360/971), el-Mu’cemu’l-Kebîr, I-XX, thk. Hamdi b. Abdilmecid es-Silefî, Mektebetü’l-Ulûm ve’l-Hıkem, II, Bsk, Musul, 1983. Tayâlisî, Ebû Dâvud Süleymân b. Dâvud (204/819), Müsnedü’t-Tayâlisî, Dâru’lMa’rife, Beyrut, ts. Ukaylî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Ömer (322/934), Du’afâu’l-Kebîr, I-IV, thk. Abdül Mu’tî Emin Kal’acî, Dâru’l-Mektebeti’l Ilmiyye, Beyrut, 1984. Uysal, Muhittin, Tasavvuf Kültüründe Hadis, Yediveren Kitap, Konya, 2001. Ünal, İsmail Hakkı, “Seçmeci ve Eleştirel Yaklaşım veya Hz. Peygamberi Anlamak”, İslâmî Araştırmalar, C. X, S. 1-3, Ankara, 1997. ss. 42-58. Zehebî, Muhammed b. Ahmed (748/1374), Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ, I-XXIII, thk. Şuayb el-Arnaût, Müessesetü’r-Risale, IX. Bsk. Beyrut, 1413. Zehebî Muhammed b. Ahmed (748/1374), Mîzânü’l-İ’tidâl fî Nakdi’r-Ricâl, IVIII, thk. Ali Muhammed Muavvıd-Âdil Ahmed Abdülmevcûd, Beyrut, 1995.
- ISSN: 2148-4899
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ