Türkçe Derslerinde Etkileşimsel Kaynak Kullanımı

Bu çalışmada Türkçenin ana dili olarak öğretiminin yapıldığı bir sınıfta öğretmenin sınıf içi etkileşimde yararlandığı etkileşimsel kaynaklar ile bu kaynakların işlevlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada konuşma çözümlemesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışma verisi Ankara merkez Etimesgut ilçesinde bir devlet okulundan toplanmıştır. Sınıfa 3 kamera (öğrencileri görecek biçimde öğretmen masasının arkasına ve kapı girişine, öğretmeni görecek şekilde öğrenci sıralarının arkasına) ve 2 ses kayıt cihazı (kameralardan uzak kalan noktalara) yerleştirilmiştir. Toplamda 27 ders saatlik veri kaydedilmiştir. Araştırmada öğretmenin; bekleme süresi kullanma, öğretmen-öğrenci ses yansıması, beden dilinden yararlanma, söz sırası dağıtımında öğrencinin ismini söyleme, geçmiş öğrenme olaylarına gönderim, üstdilsel gönderim/tercih, söylem belirleyici kullanma, öğrenci katkısını şekillendirme, genişletim, vurgu-tonlama, vurgulu olumlu değerlendirme gibi etkileşimsel kaynaklardan yararlandığı görülmüştür. Veri bütüncesinden elde edilen üç kesitte öğretmenin bu kullanımları örneklenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Türkçe dersi, etkileşimsel kaynak, konuşma çözümlemesi, sınıf içi etkileşim.

Using Interactional Resources in Turkish Lessons

This study aims to determine the interactional resources that the teacher uses in classroom interaction and the functions of these resources. Data were collected from a classroom where Turkish was taught as a mother tongue. The conversation analysis method was used in the study. In the class, three cameras (behind the teacher's desk to see the students and at the entrance of the door, behind the student rows to see the teacher) and two audio recorders (points away from the cameras) were used. Twenty-seven lessons were recorded. Interactional resources such as using waiting time, teacher-student voice reflection, using body language, saying the student's name in order of speech, referring to past learning events, metalinguistic reference/preference, using discourse markers, shaping student contribution, expansion, stress-intonation, explicit positive assessment, were used by the teacher. These uses of the teacher are exemplified in three sections obtained from the data.

Keywords:

Turkish, interactional resources, conversation analysis, classroom interaction,

PDF

___

Avcı, M. (2020). Vurgulu olumlu değerlendirmenin Türkçe dersleri sınıf içi etkileşiminde kullanımının incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. Hacettepe Üniversitesi.
Badem-Korkmaz, F., & Balaman, U. (2020). Third position repair for resolving troubles in understanding teacher instructions. Linguistics and Education, 60, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.linged.2020.100859
Batlle, J. (2021). "Muy bien" as a transition token in teacher-student interactions in the Spanish as a foreign language classroom. System, 97(2), 1-12 https://doi.org/10.1016/j.system.2020.102438
Belhiah, H. (2013). Using the hand to choreograph ınstruction: On the functional role of gesture in definition talk. The Modern Language Journal, 97(2), 417–434. https://doi.org/10.1111/j.1540-4781.2013.12012.x
Brophy, J. (1981). Teacher praise: A functional analysis. Review of Educational Research, 51(1), 5–32. https://doi.org/10.2307/1170249
Burden, P. (2013). Classroom management: creating a successful k-12 learning community. Wiley.
Can-Daşkın, N. (2015) Shaping learner contributions in an EFL classroom: Implications for L2 classroom interactional competence, Classroom Discourse, 6(1), 33-56. https://doi.org/10.1080/19463014.2014.911699
Can-Daşkın, N. (2017). A conversation analytic study of reference to a past learning event in L2 classroom interaction: implications for informal formative assessment [Doctoral dissertation thesis, ODTÜ SBE]. ODTÜ.
Can-Daşkın, N., & Hatipoğlu, Ç. (2019). Reference to a past learning event in teacher turns in an L2 instructional setting, Journal of Pragmatics, 142, 16-30. https://doi.org/10.1016/j.pragma.2018.12.023
Coulon, A. (2015). Etnometodoloji. Küre Yayınları.
Çakır, H. (2017). Türkçe derslerinde söylem belirleyicisi olarak ‘yani’nin işlevleri. H. Ülper (Ed.), Türkçe Eğitimi Güncel Araştırmaları içinde. Pegem Akademi Yayınları.Çakır-Sarı, H. (2020). Türkçe öğretmenlerinin söylem belirleyicisi kullanımı. Dil Dergisi, 171(1), 75-90.
Çimenli, B., & Sert, O. (2017), Orientations to linguistic form in meaning and fluency contexts in a Turkısh as a foreign language classroom. In G. Schwab, S. Hoffmann, & A.Schön(Eds.), Interaktion im fremdsprachenunterricht: beiträge aus der empirischen forschung.Berlin.
Fagan, D. S. (2014). Beyond “excellent!”: uncovering the systematicity behind positive feedback turn construction in ESL classrooms. Novitas-ROYAL(Research on Youth and Language), 8(1), 45-63.
Girgin, U., & Brandt, A. (2019). Creating space for learning throuhg ‘Mm hm’ in a L2 classroom: Implications for L2 classroom interactional competence, Classroom Discourse, 11(1), 61-79. https://doi.org/10.1080/19463014.2019.1603115
Goffman, E. (2017). Etkileşim ritüelleri: Yüz yüze davranış üzerine denemeler. Heretik Yayınları.
Göğüş, B. (1983). Anadili eğitim programlarının niteliği. Türk Dili Dergisi Dil Öğretimi Özel Sayısı, 379, 40-48.
Hellerman, J. (2003). The interactive work of prosody in the IRF exchange: Teacher repetition in feedback. Language in Society, 32(1), 79-104.
Heritage, J., & Clayman, S. (2010). Conversation analysis: Some theoretical background. Talk in Interaction, Blackwell Publishing.
Huth, T. (2011). Conversation analysis and language classroom discourse. Language and Linguistics Compass 5(5), 297-309.
Kääntä, L. (2021). Multimodal perspective into teachers’ definitional practices: Comparing subject-specific language in physics and history lessons.S. Kunitz, N. Markee & O. Sert (Eds.), Classroom-based conversation analytic research: Theoretical and applied perspectives on pedagogy içinde. Springer Publishing.. https://doi.org/10.1007/978-3-030-52193-6_11
Karatay, H., Dolunay, S.K., & Savaş, Ö. (2014). Türkçe öğretmenlerinin etkin dinleme ve dönüt durumları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(4), 85-106.
Kardaş-İşler, N. (2019). İlkokul sosyal bilgiler dersinde öğrenci başlatımları ve öğrenme fırsatları: Bir konuşma çözümlemesi çalışması. [Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. Hacettepe Üniversitesi.
Kimura, D.; Malabarba, T., & Hall, J. K. (2018). Data collection considerations for classroom interaction research: A conversation analytic perspective. Classroom Discourse, 9(3), 185-204.
Kirsch, C., & Seele, C. (2020). Translanguaging in early childhood education in Luxembourg: From practice to pedagogy. Inclusion, Education and Translanguaging içinde (ss.63-81). Springer Publishing.
Lee Y. A. (2021). Tacing teachers’ ordering decisions in classroom ınteraction. S. Kunitz, N. Markee, & O. Sert (Eds.), Classroom-based conversation analytic eesearch: Theoretical and applied perspectives on pedagogy içinde. Springer Publishing.. https://doi.org/10.1007/978-3-030-52193-6_11
Leslie, C. (2017). Group cohesion and learning opportunities in peer interaction. Porta Linguarum Monograph, 2, 245-265.
MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. MEB TTKB.
MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). MEB TTKB.
MEB. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 7. sınıf Türkçe ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
Mehan, H. (1979). Learning lessons: Social organisation in the classroom. Harvard University Press.
Onan, B. (2011). Anlama sürecinde Türkçenin yapısal işlevleri. Nobel Akademik Yayıncılık.
Özbay, M. (2006). Türkçe özel öğretim yöntemleri I. Ankara: Öncü Kitap.
Özcan, G., Aksan, Y (2017). Sözlü Türkçede evet’in görünümleri: Sözlü Türkçe derlemi’nden bulgular. Mersin Üniversitesi Dil ve Edebiyat Dergisi, 14(2), 15-35.
Pitaksuksan, N., & Sinwongsuwat, K. (2020). CA-informed interactional feature analysis of conversations in textbooks used for teaching English speaking in Thai secondary schools. English Language Teaching, 13(7), 140-151.https://doi.org/10.5539/elt.v13n7p140
Richards, J. C. (2001). The role of textbooks in a language program. Cambridge University Press.
Rowe, M. B. (1972). Wait-time and rewards as instructional variables, their influence on language, logic, and fate control: Part one - wait-time. Journal of Research in Science Teaching 11(2), 81-94.
Scales, P. (2015). Yaşam boyu öğrenme ve öğretim. Palme Yayıncılık.
Seedhouse, P. (2005). Conversation analysis and language learning. Language Teaching, 38, 165-187.
Sert, O.; Balaman, U., Can-Daşkın, N., Büyükgüzel, S., & Ergül, H. (2015). Konuşma çözümlemesi yöntemi. Dil ve Edebiyat Dergisi, 12(2), 1-43.
Sert, O. (2015). Social interaction and L2 classroom discourse. Edinburgh University Press.
Sert, O., Seedhouse, P. (2011). Introduction: conversation analysis in applied linguistics. Special Issue: Conversation Analysis in Educational and Applied Linguistics, Novitas-ROYAL (Research on Youth and Language), 5(1), 1-14.
Shi, J. (2015). Okay as an embodied backchannel in classroom interaction. ELT Voices, 5(5), 1-12.
Sumruk, H. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde etkileşim ve konuşma çözümlemesi yöntemiyle kelime öğretimi: A2 düzeyi, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü]. Hacettepe Üniversitesi.
Tainio, L., & Slotte, A. (2017). Interactional organisation and pedagogic aims of reading aloud practices in L1 education. Nordic Journal of Literacy Research, 3, 61-82. https://doi.org/10.23865/njlr.v3.469
TÜBA Online Bilim Terimleri Sözlüğü, 03.08.2021, http://www.tubaterim.gov.tr/
Walsh, S. (2013). Classroom discourse and teacher development. Edinburgh University Press.
Waring, H. Z. (2008). Using explicit positive assessment in the language classroom: IRF, feedback, and learning opportunities. The Modern Language Journal, 92(4), 577-594. https://doi.org/10.1111/j.1540-4781.2008.00788.x
Whitehead, K. A. (2011). Some uses of head nods in “third position” in talk-in-interaction. Gesture, 11(2),103-122. https://doi.org/10.1075/gest.11.2.01whi
Wong, J., Waring, H.Z. (2009). ‘Very good’ as teacher response. ELT Journal, 63(3). 195-203.