Katılım Bankalarının Performanslarının AHP ve GIA Tekniklerinden Oluşan Bütünleşik Bir Sistem ile Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği

Katılım Bankacılığı, geleneksel bankacılığa alternatif olarak faizsiz çalışan kurumlardır. Türkiye’de katılım bankalarının genel bankacılık sektörü içindeki büyüklüğü %5 civarındadır. Çalışan personel sayısı ve şube sayısı da göz önünde bulundurulduğunda, katılım bankalarının performansının incelenmesinin önemi ortaya çıkmaktadır. Çalışmada Türkiye’de faaliyet gösteren katılım bankalarının 2016 yılı dördüncü dönem bilanço ve gelir tablosu kalemlerinden yola çıkmak suretiyle hesaplanan 10 adet oran (kriter) kullanılmıştır. Kriterlerin birbirlerine göre ağrılıkları Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ile belirlenmiştir. Az sayıda veri ile karara varılmasını mümkün kılan Gri İlişkisel Analiz (GİA) ise katılım bankalarını performanslarına göre sıralamak için kullanılmıştır. Sonuçta, incelenen dönem için sıralama: Vakıf Katılım, Kuveyt Türk, Ziraat Katılım, Türkiye Finans ve Albaraka Türk olmuştur. Sonuç olarak, Katılım bankalarının 2016 yılı itibariyle genel durumu ve performans değerlendirmesi gerçekleştirilmiştir.

Assessment the Performance of participation banks with an integrated AHP-GRA Technique: The case of Turkey

Participation Banks are interest-free institions and they are alternative to traditional banking. The share of participation banks in the general banking sector in Turkey is around 5%. When the number of employees and number of branches are taken into account, the importance of appraising the performance of the Participation Banks arises. In this study, 10 ratios calculated from the financial statement items of the participation banks. The weightings of the criterions according to each other were determined by the Analytical Hierarchy Process (AHP). Moreover, Grey Relational Analysis (GRA), which makes it possible to make a decision with inadequate data, was used to rank the performance of the paritipation banks. As a result, the ranking fort he period under review was: Vakıf Katılım, Kuveyt Turk, Ziraat Katılım, Türkiye Finans and Albaraka Turk. As a result, the overall status and performance appraisal of the participation banks by 2016 has been realized. 

___

  • Abduh, M., & Azmi, O. (2012). Islamic-Bank Selection Criteria in Malaysia: An AHP Approach. Business Intelligence Journal, (5), 271-281.
  • Akkaya, C. G., ve Demireli, E. (2010). Analitik Hiyerarşi Süreciyle Kredi Derecelendirme Analizi Üzerine Bir Model Önerisi. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 319-335.
  • Albayrak, E.Y. ve Erkut, H. (2005). Banka Performans Değerlendirmede Analitik Süreç Yaklaşımı. İTÜ Dergisi, 4(6), 47-58.
  • Alpay, M. G. ve Sakınç, İ. (2017). Türk Bankacılık Sektörünün Yeniden Yapılandırma Öncesi ve Sonrası Gri İlişkisel Analiz İle Finansal Performans Analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 49-61.
  • Altan, M. ve Candoğan, M.A. (2014). Bankaların Finansal Performanslarının Değerlemesinde Geleneksel ve Gri İlişki Analizi: Katılım Bankalarında Karşılaştırmalı Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (27), 374-396.
  • Altıntaş, M. A. (2006). Bankacılıkta Risk Yönetimi ve Sermaye Yeterliliği, Ankara: Turhan Kitabevi.
  • Ayrıçay, Y., Özçalıcı, M. ve Kaya, M. (2013). Gri İlişkisel Analizin Finansal Kıyaslama Aracı Olarak Kullanılması: İMKB-30 Endeksindeki Finansal Olmayan Firmalar Üzerine Bir Uygulama. Kahramanmaraş Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 219-238.
  • Basel Committee on Banking Supervision (2008), Principles for Sound Liquidity Risk Management and Supervision, Bank for International Settlements Press and Communications, Basel.
  • Bozdoğan, T., Akyüz, Y. ve Hantekin, E. (2013).Analitik Hiyerarşi Süreciyle Mali Performansın Değerlendirilmesi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Finans, Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 50(575), 71-83.
  • Bumin, M. (2009). “Türk Bankacılık Sektörünün Karlılık Analizi: 2002-2008”, Maliye Finans Yazıları, 23(4), 30-60.
  • Chen, Y. & Chen, H. (2009). Study of priority assessment of multiple mechanical product projects based on AHP and GRA. Technology and Innovation Conference, Xian, China,12-14 Ekim, 2009.
  • Çetin, A. C. ve Bıtırak, İ. A. (2010). Banka Karlılık Performansının analitik hiyerarşi süreci ile değerlendirilmesi: Ticari bankalar ile Katılım bankalarında bir uygulama. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 2(2), 75-92.
  • Deng, J. (1989). Introduction to Grey System Theory. The Journal of Grey System, 1,1-24.
  • Doğan, M. (2013). Gri İlişkisel Analiz Yöntemi İle Banka Performansının Ölçülmesi: Türkiye Örneği. Ege Akademik Bakış: Ekonomi, İşletme, Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimi Dergisi, 13(2), 215-225.
  • Ecer, F. (2013). Türkiye’deki Özel Bankaların Finansal Performanslarının Karşılaştırılması: 2008-2011. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 171-189.
  • Girginel, N. (2008). Ticari Kredi taleplerinin Değerlendirmesine Çok Kriterli Yaklaşım: Özel ve Devlet Bankası Karşılaştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (37), 132-142.
  • Hanif, M., Tariq, M. Tahir, A., & Momeneen, W. (2012). Comparative Performance Study of Conventional and Islamic Banking in Pakistan. International Research Journal of Finance and Economics, (83), 62-72.
  • Hassan, M. K., & Bashir, A. H. M. (2005). Determinants of Islamic Banking Profitability. Islamic Perspectives on Wealth Creation, Editors: Munawar Iqbal and Rodney Wilson, Edinburgh University Press, 118-141.
  • Usman, A., & Khan, K. M. (2012). Evaluating the Financial Performance ofIslamic and Conventional Banks of Pakistan: A Comparative Analysis. International Journal of Business and Social Science, (3), 253-257.
  • Liu, C., Tian, S., & Liu, J. (2014). Assessment for Safety Capability of Mine Team Leader Based on AHP and GRA. Applied Mechanics and Materials, 522(524), 1452-1456.
  • Liu, W. (2009). A Electronic Commerce risk evaluation method based on AHP and GRA. 1st International Conference on Information Science and Engineering. Nanjing, China, 26-28 Aralık, 2009.
  • Uçkun, N. ve Girginer, N. (2011). Türkiye’deki Kamu ve Özel Bankaların Performanslarının Gir İlişki Analizi ile İncelenmesi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (21), 46-66.
  • Özçalıcı, M., Bumin, M. ve Ayrıçay, Y. (2015). Forecasting the Rankings of Banks by Return on Assets in Turkish Banking Sector with Topsis, Fuzzy Topsis and Grey Relational Analysis Techniques. Global Journal for Research Analysis, 4(12), 77-79.
  • Özçelik, F. ve Öztürk, B. A. (2014). Evaluation of Banks: Sustainability Performance in Turkey with Grey Relational Analysis, Mufad Journal, (63), 189-210.
  • Resmi Gazete, “Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirmesine İlişkin Yönetmelik”, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120628-16.htm, Erişim: 16.09.2017
  • Saaty, T. L., & Vargas, L. G. (2012). Models, Methods, Concepts & Applications of the Analytic Hierarchy Process. Springer Science and Business, Pittsburgh
  • Saaty, T. L. (1977). A Scaling Method for Priorities in Hierarchical Structures. Journal of Mathematical Psychology. 15(3), 234-281.
  • Sakınç, S. Ö. (2013). Performance Measurment of State-Owned Banks in Turkish Banking Sector with Grey Relational Analysis Method. ISES, 13th İnternational Academic Conferance, Antibes, France, 15-18 Eylül, 2014
  • Sandeep, M., Kumanan, S., & Vinodh, S. (2011). Supplier selection using combined AHP and GRA for a pump manufacturing industry. International Journal of Logistics Systems and Management, 10(1), 40-52.
  • Sun, S., Zhou, S., & Zhao, X. (2013). Analysis of Construction contractor selection and evaluation based on AHP and GRA. International Conference on Construction and Real Estate Management. Karlsruhe, Almanya, 10-11 Ekim, 2013.
  • Şişman, B. ve Doğan, M. (2016). Türk Bankalarının Finansal Performanslarının Bulanık AHP ve Bulanık Moora Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(2), 353-371.
  • Tabash, I. M. (2017). Critical challenges affecting Islamic banking growth in India using Analytical Hierarchy Process (AHP). Banks and Bank Systems (open-access), 12(3), 27-34.
  • Tsai, H. Y., Huang, B. H., & Wang, A. S. (2008). Combining AHP and GRA Model for Evaluation Property-Liability Insurance Companies to Rank. The Journal of Grey System, (1), 65-78.
  • Tunay, B. K. ve Akhisar, İ. (2015). Performance Evaluation and Ranking of Turkish Private Banks Using AHP and Topsis. Management International Conferance, Portoroz, Slovenia, 28-30 May, 2015.
  • Tzeng, G. H. & Huang, J. J. (2011). Multiple Attribute Decision Making: Methods and Applications. CRC Press, New York.
  • Wang, B. T., Sheu, T. W., Liang, J. C., Tzeng, J. W., & Nagai, M. (2012). Optimal Method for Choosing an English Coursebook by Using GRA and AHP. International Symposium on System Integration, Fukuoka, Japan.
  • Wu, C. R., Lin, C. T., & Lin, Y. F. (2009). Financial holding company in Bancassurance alliance models is preferable? Applying AHP and GRA. Journal of Statistics and Management Systems, 12(1), 13-27.
  • Türkiye Katılım Bankaları Birliği, www.tkbb.org.tr, Erişim Tarihi: 01/08/2017