Mustafa ALKAN

Tanzimattan Sonra Vakıfların İdaresinde Yeniden Yapılanmaya Dair Bir Örnek: Adana Evkaf Müdürlüğü

Tanzimat devrine kadar, Osmanlı Devleti’nde vakıflar, kendilerine vakıf hukukunun verdiği geniş yetkilere dayalı olarak, kurucuların vakfiyelere koyduğu hükümlerle, mütevelli ve nazırlar tarafından yarı özerk bir statü ile idare edilmişlerdir. İkinci Mahmud döneminden itibaren Osmanlı Devleti’nin idarî yapısında tâkip edilmeye başlanan merkeziyetçi siyâset, vakıfların idaresine de yansımıştır. İmparatorluk bünyesinde önce başkentte Evkaf Nezâreti kurulmuş, daha sonra bu nezârete bağlı olarak, eyaletlerde Evkaf Müdürlükleri teşkilâtlandırılmıştır. Bu merkeziyetçi yapılanmanın paralelinde vakıfların özerk yönetimlerine son verilerek, onlar da merkezî yönetim ve denetime alınmışlardır

Anahtar Kelimeler:

Vakıf, Vakıf Müessesesi, Evkaf Nezâreti, Adana

Tanzimattan Sonra Vakıfların İdaresinde Yeniden Yapılanmaya Dair Bir Örnek: Adana Evkaf Müdürlüğü

Keywords:

-,

PDF

___

Akyıldız, Ali, Tanzimat Dönemi Osmanlı Merkez Teşkilâtında Reform (1836- 1856), Eren Yayıncılık, İstanbul 1993.
Altundağ, Şinasi, “Mehmet Ali Paşa”, İA, VII, (1993); “İbrahim Paşa”, İA, V/ II. Barnes, Robert, An Introductıon To Religious Foundations In The Ottomans Empire, Printed in The Netherlands By E. J. Brill, Leiden 1986.
Döndüren, Hamdi, “zimmet”, www.sevde.de/ islam_Ans/Z/44-htm. İnal, İbnülemin Mahmud Kemal- Hüseyin Hüsameddin, Evkaf-ı Hümâyûn Nezâreti’nin Tarihçe-i Teşkîlâtı ve Nuzzârın Terâcim-i Ahvâli, İstanbul 1335.
İpşirli, Mehmed, “ II. Mahmud Döneminde Vakıfların İdaresi”, Sultan II Mahmud ve Reformları Seminerleri, İstanbul 1990.
Ortaylı, İlber, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, Sena Ofset, İstanbul 2003. Öztürk, Nazif, Türk Yenileşme Tarihi Çerçevesinde Vakıf Müessesesi, Türkiye Diyanet Vakfı Matbaası, Ankara 1995.
Pakalın, M. Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, I, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul 1993.
Yazır, M. Hamdi, Ahkâmu’l-Evkaf, (Yayına Hazırlayan: Nazif Öztürk), Türkiye Diyanet Vakfı Matbaası, Ankara 1995