Erdoğan KELEŞ

2316

Kırım Savaşı'nda (1853-1856) Karadeniz ve boğazlar meselesi

Rusya, sıcak denizlere çıkışı bulunmayan bir ülkedir. Tarihi boyunca, kuzeyindeki buzlarla kaplı denizler ile güneyinde Osmanlı Devleti’nin denetimi altında bulunan Karadeniz arasında sıkışmış kalmıştır. Osmanlı Devleti, İstanbul’a sahip olduktan sonra boğazları tüm devletlerin harp gemilerine kapalı fakat ticaret gemilerine açık tutmuştur. Güçlü olduğu sürece bu siyasetini aynen devam ettirmiştir. Dolayısıyla Rusya, boğazlar üzerinden Karadeniz’e harp gemisi sokamadığı gibi burada bulunan harp gemilerini de çıkaramamıştır. Rusya, bu sebeple 18. yüzyıldan itibaren Çar. I. Petro ile birlikte Karadeniz ve boğazlar üzerinden sıcak denizlere çıkabilme politikası takip etmeye başlamıştır. Onun bu politikası kendisinden sonra gelen Rus hükümdarları tarafından da aynen benimsenmiştir. Rusya, zaman zaman siyasi ortamdan yararlanmak suretiyle ufak bazı haklar elde etmiş ise de bunlar tam olarak Rusya’nın Karadeniz’e ve boğazlara hakim olmasını sağlamamıştır. 1833 Hünkar İskelesi Antlaşması ile boğazları harp gemilerinin geçişine açtırmayı başaran Rusya, 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi ile bu hakkını kaybetmiştir. 1853’de başlayan Kırım Savaşı’nın en önemli müzakere konularını, boğazların kapalılığı ve Karadeniz’in tarafsızlığı ilkesi oluşturmuştur. 1856 Paris Antlaşması ile boğazların kapalılığı ve Karadeniz’in tarafsızlığı bir kez daha teyit edilmiştir.

The Black Sea and the straits question in the Crimean War (1853-1856)

Russia throughout her history surrounded by northern ice and in the south Black Sea controled by Ottoman State without any access to warm sea ports. After the conquest of Constantinople, Ottoman State closed the straits to warships but not to merchantman and this policy continued as long as it was powerful. As a result of this policy Russian warships were boxed in Black Sea. Begining with the Czar Petro I Russia followed the policy of access to warm sea port through the Black Sea and Straits and this policy was supported by his successors as well. Although Russia gained some rights by following up the advantage of the politics but she could not possessed the Black Sea and Straits. With Treaty of Hunkar-Iskelesi of 1833 Russia gained access to her warships through straits but she lost this right with the 1841 London Convention on Straits. The negotitations upon The Crimean War of 1853 were prevailed by neutrality of Black Sea and blockage of the Straits to warships and the final agreement was signed by Paris Treaty of 1856 which enforced once again this policy.
PDF

___

  • A-Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA):
  • Ali Fuat Türkgeldi’den Satın Alınan Evrak (BOA. HSD. AFT): dos. 1, göm. 51; dos. 2, göm. 48; dos. 6, göm. 32; dos. 9, göm. 31, lef. 3a; dos. 9, göm. 31, lef: 2; dos. 9, göm. 31, lef: 3; dos. 9, göm. 32.
  • İrade. Hariciye (BOA. İ. HR): no: 5758; 5284; 5409, lef: 52; 5151, lef: 2; 5182, lef: 26; 5263; 5264; 5293; 5328, lef: 6 ve 14; 5348, lef: 19; 5554 /14, lef: 1, 3 ve 4; 5729; 5820; 5873; 5944, lef: 1; 5995/1, lef: 2; 6590, lef: 3; 6592/4, lef: 5; 6592/8, lef: 1; 6652, lef: 1; 6652/2.
  • İrade. Dahiliye (BOA. İ. DH): no: 17189; 17925; 18131.
  • Sadaret Amedi Kalemi Belgeleri (BOA. A. AMD): dos. 43, göm. 61; dos. 43, ves. 46; dos. 46, ves. 100; dos. 46, ves. 74; dos. 46, ves. 95; dos. 50, ves. 43; dos. 50, ves. 85; dos. 54, ves. 26; dos. 54, ves. 65; dos. 50, ves. 89.
  • Sadaret Divan-ı Hümayun Name-i Hümayun Kalemi Belgeleri (BOA. A. DVN. NMH): dos. 12, göm. 157; dos. 6, göm. 22; dos. 8, göm. 10; dos. 8, göm. 11; dos. 8, göm. 9; dos. 7, göm. 15.
  • Sadaret Mektubî Kalemi Mühimme Kalemi Belgeleri (BOA. A. MKT. MHM): dos. 69, ves. 102.
  • Sadaret Divan-ı Hümayun Düvel-i Ecnebiye Kısmı Belgeleri (BOA. A. DVN. DVE): dos. 15, ves. 34.
  • Sadaret Teşrifat Kalemi (BOA. TŞF.): dos. 16, ves. 62.
  • Hariciye Nezareti Mektubi Kalemi Belgeleri (BOA. HR. MKT): dos. 61, göm. 35, lef: 2.
  • Hariciye Nezareti Siyasi Kısmı Belgeleri, BOA. HR. SYS. 903; göm. 2, lef: 30; göm. 2, lef: 37; göm. 2, lef: 58; göm. 2, lef: 62; göm. 2, lef: 71; göm. 2, lef: 75; göm. 2, lef: 78; BOA. HR. SYS. 905, göm. 1, lef: 101; göm. 1, lef: 17; göm. 1, lef: 58; göm. 1, lef: 90; BOA. HR. SYS. 1188, göm. 10; göm. 11; göm. 13, lef: 103; göm. 13, lef: 45; göm. 9; BOA. HR. SYS. 1189, göm. 2; göm. 4; göm. 5; göm. 52; göm. 53; göm. 59.
  • Ayniyat Defteri (BOA. AYN.d.), no: 618.
  • Name-i Hümayun Defteri (BOA. NMH.d.), no: 12, 13.
  • B-Gazeteler:
  • Ceride-i Havadis (CH), nr. 626, 628, 629, 631, 634, 637, 638, 643, 646, 648, 649, 652, 653, 654, 655, 660, 678, 679, 697, 733, 745, 773.
  • Takvim-i Vekayi (TV), def’a: 486, 488, 491, 492, 493, 494, 495, 497, 506, 521, 523, 541.
  • The Times, no: 21588, 21624, 21652, 21656, 21681, 21684, 21732, 21750.
  • C-Yazmalar
  • Kırım Harbi Hakkında Ruznâme (2 Safer 270-5 Şaban 71), (TTK. Y. 119).
  • Karakoç Sarkis, Külliyât-ı Kavânîn, no: 3129.
  • D-Yayınlanmış Eserler
  • Muâhedât Mecmuası, Cilt: III, IV, TTK, Ankara 2008.
  • Muharrerat-ı Nadire, Cilt: 1, 3, 6-7, 8-9, İstanbul 1289; Cilt: 10, 11, 12, İstanbul 1290.
  • Osmanlı Belgelerinde Kırım Savaşı (1853-1856), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın no: 84, Ankara 2006.
  • E-Araştırma ve İncelemeler
  • “Boğazlar Meselesi”, Risâle-i Mevkûte-i Bahriye, Cilt: 4, No: 3, (İngilizceden tercüme eden: İsmail Rahmi), (Kanun-ı Sani 1334), s.97-116.
  • Abdurrahman Şeref, Osmanlı Devleti Tarihi, (Hazırlayan: Musa Duman), İstanbul 2005.
  • Abisel, M. Arslan, Boğazlar Meselesi, Ankara 1945.
  • Ahmed Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet, Cilt: 1, (def’a salis), Dersaadet 1858.
  • Ahmed Cevdet Paşa, Tezâkir (1-12), (Yayınlayan: Cavid Baysun),TTK, Ankara 1991.
  • Ahmed Lütfi Efendi, Vak’a-nüvis Ahmed Lütfi Efendi Tarihi, Cilt: IX, (yay. M. Münir Aktepe), İstanbul 1984.
  • Akalın, Hamdi, (Sadeleştiren), “Tarihi ve Siyasi Vesikalar: Viyana Konferansları”, Hayat Tarih Mecmuası, Cilt:1, Sayı: 5, Mayıs 1977, s.78-82.
  • Ali Haydar Emir, “Kırım Harbi’nin Safahat-ı Bahriyesine Müteallik Vesaik-i Resmiye”, Risâle-i Mevkûte-i Bahriye, Cilt: 3, no: 2, (Kanun-ı Evvel 1332), s.49-62.
  • Ali Haydar Emir, “Kırım Harbi’nin Bahri Safhalarına Müteallik Resmi Vesikalar”, Risâle-i Mevkûte-i Bahriye, Cilt: 4, no: 11, (Eylül 1334), s.481-502.
  • Altundağ, Şinasi, Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı: Mısır Meselesi (1831-1841) I. Kısım, TTK, Ankara 1988.
  • Anafarta, Nigâr, “I. Petro’nun Vasiyetnamesi”, Hayat Tarih Mecmuası, Yıl: 4, Cilt: 2, Sayı:11, (1 Aralık 1968), s.66-68.
  • Anderson, Matthew Smith, Doğu Sorunu (1774-1923), (Çev. İdil Eser), YKY, İstanbul 2001.
  • Andıç, Fuat-Andıç, Süphan, Kırım Savaşı- Âli Paşa ve Paris Antlaşması, İstanbul 2002.
  • Badem, Candan, The Ottomans and The Crimean War (1853-1856), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sabancı Üniversitesi, İstanbul 2007.
  • Bağış, Ali İhsan, “Rusların Karadeniz’de Yayılması Karşısında İngiltere’nin Ticari Endişeleri”, Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1071-1920) Birinci Uluslar arası Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Kongresi Tebliğleri (11-17 Temmuz 1977), (Ed. Osman Okyar-Halil İnalcık), Ankara 1980, s.211-214
  • Baker, R. L., “Palmerston on the Treaty of Unkiar Skelessi”, The Engilish Historical Review, Vol. 43, No: 169, (Jan. 1928), s.83-89.
  • Baltalı, Kemal, “Kırım Harbinde Karadenizin Tarafsızlaştırılması Meselesi”, Yüksek Ticaretliler, Cilt: 3, Sayı: 2, Ankara 1960, s.24-32.
  • Besbelli, Saim, 1853-1856 Osmanlı-Rus ve Kırım Savaşı Deniz Harekâtı, Ankara 1977.
  • Beydilli, Kemal, “Küçük Kaynarca’dan Yıkılışa”, Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi, Cilt: 1, IRCICA, İstanbul 1999, s.64-135.
  • Bodger, Alan, “Rusya ve Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu”, Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu ve Büyük Güçler, (Editör: Marian Kent), (Çev. Ahmet Fethi), İstanbul 1999, s.88-128.
  • Bolsover, G. H., “1815-1914 Arasında Rus Dış Politikasına Bir Bakış”, (Çev. Yuluğ Tekin Kurat), Belleten XXX/118, Ankara 1966, s.265-290.
  • Bolsover, G. H., “Birinci Nikola ve Türkiye’nin Paylaşılması Meselesi”, (Çev. Yuluğ Tekin Kurat), DTCF Dergisi, Cilt: XXIII, sayı: 3-4, Ankara [Temmuz-Aralık] 1965, s.207-237.
  • Collas, Bernard Camile, 1864’te Türkiye (Tanzimat Sonrası Düzenlemeler ve Kapitülasyonların Tam Metni), (Çev. Teoman Tunçdoğan), İstanbul 2005.
  • Çavlı, Emin Âli, Kırım Harbi, İstanbul 1957.
  • Danişmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, Cilt: 4, TTK, Ankara 1955.
  • Driault, Edouard dé, Şark Mes’elesi (Bidâyet-i Zuhûrundan Zamânımıza Kadar), (Çev. Nafiz), (Yayına hazırlayan: Emine Erdoğan), Ankara 2003.
  • Engelhardt, Türkiye ve Tanzimat: Devlet-i Osmaniye’nin Tarih-i Islahatı (1826- 1882), (Mütercim: Ali Reşad), İstanbul 1328.
  • Erim, Nihat, Devletlerarası Hukuki ve Siyasi Tarih Metinleri, Cilt: I, TTK, Ankara 1953.
  • Fevzi, 1853-1856 Türk-Rus Harbi ve Kırım Seferi, Devlet Matbaası, İstanbul 1927.
  • Fidan, Murat, “1797-1800 Tarihlerinde Osmanlı-Rusya Arasında Karadeniz Üzerinden Gerçekleşen İhracat ve İthalat (87/5 Numaralı Rusya Ahkam Defterine Göre)”, Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı: 45, Ankara 2009, s.63-84.
  • Gooch, Brison D., “A Century of Historiography on the Origins of the Crimean War”, The American Historical Review, Vol. 62, No: 1, (Oct. 1956), s.33- 58.
  • Goryanof, Sergey, Devlet-i Osmaniye-Rusya Siyaseti, (Çev. Macar İskender-Ali Reşad), Kanaat Matbaası, Dersaadet 1331.
  • Han, Münevver, “Eastern Question and Turkey”, VI. Türk Tarih Kongresi (Ankara, 20-26 Ekim 1961), Bildiriler, TTK, Ankara 1967, s.545-553.
  • Hayreddin, 1270 Kırım Muharebesinin Tarih-i Siyasiyyesi, (Yayınlayan: Ahmed İhsan ve şürekası), İstanbul 1326.
  • Hearnshaw, F. J. C., “The European Revolution and After 1848-1854”, The Cambridge History of British Foreign Policy 1783-1919, Vol. II (1815- 1866), (Edited by: A. W. Ward, G. P. Gooch), Cambridge 1923, s.340-358.
  • Henderson, Gavin B., “The Diplomatic Revolution of 1854”, The American Historical Review, Vol. 43, No: 1, (Oct. 1937), s.22-50.
  • Hourie, Paul, Türkiye Nasıl Paylaşıldı, (Naşir: İbrahim Hilmi), Dersaadet 1329.
  • Hüseyin Hüsnü, Sâika-i Zafer, İstanbul 1292.
  • İlgürel, Mücteba, “Rus Donanmasının Sinop Baskını”, Birinci Tarih Boyunca Karadeniz Kongresi Bildirileri, Samsun 1988, s.163-177.
  • İrtem, Süleyman Kâni, Boğazlar Meselesi, İstanbul 1936.
  • Jorga, Nicolae, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (1774-1912), Cilt: 5, (Çev. Nilüfer Epçeli), İstanbul 2005.
  • Kamil Paşa, Devlet-i Aliyye-i Osmaniye (Tesis-i Devlet-i Aliyyeden Cennetmekan Sultan Abdülmecid Hanın Evahir-i Saltanatına Kadar Güzaran Eden Zamana Aiddir), Cild: 2, Matbaa-i Ahmed İhsan, Dersaadet 1327.
  • Karasu, Cezmi, Kırım Savaşı Sırasında Osmanlı Diplomasisi (1853-1856), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 1998.
  • Karasu, Cezmi, “Kırım Savaşı Sırasında Sonuçsuz Bir Barış Girişimi Olarak Viyana Konferansı (15 Mart-4 Haziran 1855)”, CBÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: I, (Manisa 1997), s.116-130.
  • Kocabaş, Süleyman, Kuzey’den Gelen Tehdit Tarihte Türk-Rus Mücadelesi, İstanbul 1989.
  • Kocabaş, Süleyman, “İstanbul ve Boğazlar Üzerine I. Napolyon-I. Aleksandr Pazarlığı”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, Sayı: 49, (1991), s.35-39.
  • Köse, Osman, 1774 Küçük Kaynarca Andlaşması, TTK, Ankara 2006.
  • Sinan Kuneralp, “Bir Osmanlı Diplomatı Kostaki Musurus Paşa 1807-1891”, Belleten XXXIV/135, Temmuz 1970 Ankara, s.421-435.
  • Kurat, Akdes Nimet, Türkiye ve Rusya: XVIII. Yüzyıl Sonundan Kurtuluş Savaşına Kadar Türk-Rus İlişkileri (1798-1919), Ankara 1970.
  • Kurat, Akdes Nimet, Rusya Tarihi: Başlangıçtan 1917’ye Kadar, Ankara 1993.
  • Kutluoğlu, Muhammed Hanefi, “1833 Kütahya Antlaşmasının Yeni Bir Değerlendirmesi”, Osmanlı Araştırmaları, XVII, İstanbul 1997, s.265-287.
  • Lauvrense, Oliphant, “Serdar-ı Ekrem Ömer Paşa’nın Mâverâ-yı Kafkas Seferi ve Kars Niçin Sükût Etti?”, (Çev. Ali Rıza Seyfi) Donanma Mecmuası, Sene: 2, No: 19, (Eylül 1327), s.1741-1749.
  • Mehmed Selahaddin, Bir Türk Diplomatının Evrak-ı Siyasiyesi, (Naşir: Kitabcı Aragil ), İstanbul 1306.
  • Miller, William, The Ottoman Empire and its Successors 1801-1927, Frank Cass&Co.Ltd, London 1966.
  • Mohr, Paul, Münakale Politikası Bakımından İstanbul ve Boğazlar Meselesi, (Çev. Muzaffer Atik), İstanbul 1948.
  • Morel, Eugéne, Türkiye ve Reformları, (Çeviren: S. Belli), Ütopya, (2. baskı), Ankara 2000.
  • Mosse, W. E., The Rise and Fall of the Crimean System 1855-71 (The Story of a Peace Settlement), Macmillian&Co. Ltd., London 1963.
  • Mouravieff, Boris, I. Petro’nun Vasiyetnâmesi, (Çev. Refik Özdek), Bedir yayınları, İstanbul 1966.
  • Mustafa Nuri Paşa, Netayic ül-Vukuat (Kurumları ve Örgütleriyle Osmanlı Tarihi), Cilt: III-IV, (Sadeleştiren, notlar ve açıklamaları ekleyen: Neşet Çağatay), TTK, Ankara 1992.
  • Örenç, Ali Fuat, “Kırım Harbi Deniz Savaşları”, Savaştan Barışa: 150. Yıldönümünde Kırım Savaşı ve Paris Antlaşması (1853-1856), İÜEF Tarih Araştırma Merkezi (Bildiriler, 22-23 Mayıs 2006), İstanbul 2007, s.19-44.
  • Özcan, Besim, Rus Donanmasının Sinop Baskını (30 Kasım 1853), Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum 1990.
  • Palmer, Alan, 1853-1856 Kırım Savaşı ve Modern Avrupa’nın Doğuşu, (Çev. Meral Gaspıralı), İstanbul 1999.
  • Parry, V. J., “Beshıke (Besike körfezi, Besika)”, EI2., Vol. I, s.1189.
  • Poole, Stanley Lane, Lord Stratford Canning’in Türkiye Anıları, (Çev. Can Yücel), 3. Baskı, İstanbul 1999.
  • Pithon, Renée, Karadeniz ve Boğazlar Meselesi, (Mütercim: Hüseyin Nuri), İstanbul 1325.
  • Puryear, Vernon J., “New Light on the Origins of the Crimean War”, The Journal of Modern History, Vol. 3, No: 2, (Jun. 1931), s.219-234.
  • Ramm, Agatha, “The Crimean War”, The New Cambridge Modern History, Volume: X, (Edited by: J. P. T. Bury), Cambridge 1960, s.468-492.
  • Rauf Ahmed-Ragıb Raif, Boğazlar Meselesi, Bâb-ı Ali Hariciye Nezareti, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1334.
  • Reddaway, W. F., “The Crimean War and The French Alliance 1853-1858”, The Cambridge History of British Foreign Policy 1783-1919, Vol. II (1815- 1866), (Edited by: A. W. Ward, G. P. Gooch), Cambridge 1923, s.359-402.
  • Rich, Norman, Why the Crimean War? A Cautionary Tale, McGraw-Hill New York 1991.
  • Salih Hayri, Kırım Zafernâmesi-Hayrâbât, (Hazırlayan: Necat Birinci), Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara 1988.
  • Schmitt, Bernadotte E., “The Diplomatic Preliminaries of the Crimean War”, The American Historical Review, Vol: 25, No: 1, (Oct. 1919), s.36-67.
  • Seaton, Albert, The Crimean War, A Russian Chronicle, St. Martin’s Press, New York 1977.
  • Shaw, Stanford J., Eski ve Yeni Arasında Sultan III. Selim Yönetiminde Osmanlı İmparatorluğu, (Çev. Hür Güldü), İstanbul 2008.
  • Slade, S. Adulphus [Müşavirpaşa], Türkiye ve Kırım Harbi, (Çev. Ali Rıza Seyfi), Askeri Matbaa, İstanbul 1943.
  • Seignobos, Charles, Tarih-i Siyasi (Asr-ı Hazırda Avrupa: 1814’den 1896’ya kadar), Cilt: III, (Mütercim: Ali Reşad), Dersaadet 1326.
  • Süer, Hikmet, Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi Osmanlı Devri Osmanlı-Rus Kırım Harbi Kafkas Cephesi Harekâtı (1853-1856), Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara 1986.
  • Şentürk, M. Hüdai, Osmanlı Devleti’nde Bulgar Meselesi (1850-1875), TTK, Ankara 1992.
  • Şimşir, Bilâl N., “Kırım Savaşı Arifesinde Mustafa Reşid Paşa’nın Yazışmaları”, Mustafa Reşid Paşa ve Dönemi Semineri Bildiriler, (13-14 Mart 1985, Ankara), Ankara 1994.
  • Şirokorad, A. B., Rusların Gözünden 240 Yıl Kıran Kırana Osmanlı-Rus Savaşları, Kırım- Balkanlar-93 Harbi ve Sarıkamış, Selenge Yayınları, İstanbul 2009.
  • Temperley, Harold, England and the Near East: The Crimea, London 1936.
  • Temperley, Harold“Stratford de Redcliffe and the Origins of the Crimean War, (Part I)”, The English Historical Review, Vol. 48, No: 192, (Oct. 1933), s.601-621.
  • Temperley, Harold, “Stratford de Redcliffe and the Origins of the Crimean War, (Part II)”, The English Historical Review, Vol. 49, No: 194, (Apr. 1934), s.265- 298.
  • Temperley, Harold, “The Treaty of Paris of 1856 and its Execution”, The Journal of Modern History, Vol. 4, No: 3, (Sep., 1932), s.387-414.
  • Temperley, Harold, “The Alleged Violations of the Straits Convention by Stratford de Redcliffe between June and September, 1853”, The Engilish Historical Review, Vol: 49, No: 196, (Oct. 1934), s.657-672.
  • Tevfik, Reşid Paşa Merhumun Bazı Asar-ı Siyasiyyesi, İstanbul 1289.
  • Tukin, Cemal, Osmanlı İmparatorluğu Devrinde Boğazlar Meselesi, İstanbul 1947.
  • Turan, Şerafeddin, “1829 Edirne Antlaşması”, D.T.C.F. Dergisi, Cilt: IX, Sayı: 1-2, (Mart-Haziran 1951), s.111-151.
  • Türkgeldi, Ali Fuat, Mesâil-i Mühimme-i Siyasiyye, Cilt: I, (Yayına haz. Bekir Sıtkı Baykal), TTK, Ankara 1987.
  • Yusuf, Reşid Paşa Merhumun Devlet-i Aliyye ve Millet-i İslamiye’ye Olan Hizmetlerine Dair Bir Makale, (y.y. / t.y.)
Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM-Cover
  • ISSN: 1019-469X
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Hadım Süleyman Paşa'nın 1538 yılındaki Hindistan seferi

Ertuğrul ÖNALP

Kırım Savaşı'nda (1853-1856) Karadeniz ve boğazlar meselesi

Erdoğan KELEŞ

Birinci Dünya Savaşı sürecinde Bursa'da sevk ve iskân uygulamaları ve sonuçları

Turgay AKKUŞ

Osmanlı Devleti'nde azınlıkların eğitimi (II. ve III. bölümler)

İlay İLERİ