Anadolu’nun dar bir yöresinden örnek toplamış bitki toplayıcıları

Flora of Turkey’de (1965–2000) ve Cullen et al.’nin listesinde (1967) adı geçen bitki toplayıcıları arasında, Anadolu’nun dar bir yöresinden örnek toplamış olanlar da vardır. Bunlardan birkaçı bu makalede tanıtılmıştır. Ali Rıza Ertem (1887–1964) bir ziraatçidir ve Leningrad Botanik Bahçesi direktörü olan Ivan Vladimirovič Palibin (1872-1949) ile birlikte, Ekim 1918’de Zonguldak yöresinden örnek toplamıştır. Josef Andrasovszky (1889–1943), 1911 yılının ilkbahar ve yaz aylarında Konya bölgesinde gezmiştir. Koleksiyonunda bir tipörnek vardır. Franz Fleischer (1801–1878), Ocak-Eylül 1827 aylarında İzmir yöresini araştırmıştır. Örneklerinden 7’si tipörnektır. Les Frères des Écoles Chrétiennes (Hıristiyan Okulları Frerleri), 1906–1909 yılları NisanAğustos aylarında Ankara’dan toplamışlardır. Bir tipörnekleri vardır. Hans Helbaek (1907–1981), Konya ilindeki Çatalhöyük antik harabelerinden 1962’de örnek toplamıştır. Koleksiyonunda bir tipörnek vardır. Friedrich Hermann (1873–1967), 1927 yazında 3 hafta Istranca dağlarında dolaşmış, yeni bir Centaurea türü adlandırmıştır. Alfred Huet du Pavillon (1829–1907), 1853 yılının Mayıs-Ağustos aylarında, Erzurum ve yakınlarında araştırma yapmış, Türkiye florasına 63 yeni takson kazandırmıştır. E.Boissier, yeni bir cinse onun adını vermiştir: Huetıa Boiss. John Kirk (1832–1922), 1855–1856 yıllarında, Çanakkale ilinin Erenköy mevkiinden örnek toplamıştır. Daha sonra Doğu Afrika florası ile ilgilenmiştir. Buradan topladığı yeni bir türe istinaden, adı yeni bir cinse verilmiştir: Kirkia Oliver. Johann Nemetz (1867–1938), 1894–1897 yıllarında İstanbul’dan ve Uludağ’dan (Bursa), Franz Elfried Wimmer (1877– 1950) de, 1905–1910 yıllarında gene İstanbul’dan örnek toplamışlardır. Emmerich Zederbauer (1877–1950), Mayıs-Temmuz 1902’de, Arnold Penther (1865–1931) ile birlikte Erciyas dağı’nda (Kayseri) araştırma yapmıştır. Anadolu koleksiyonunda 17 tipörnek vardır.

Anahtar Kelimeler:

Bitki toplayıcıları, Türkiye florası, botanik tarihi, Ali Rıza Ertem, I.V.Palibin, J.Andrasovszky, F.Fleischer, Les Frères des Écoles Chrétiennes, H.Helbaek, F.Hermann, A.Huet du Pavillon, J.Kirk, J.Nemetz, A.Penther, F.Wimmer, E.Zederbauer

Plant collectors who have collected from a restricted area in Anatolia

Among the plant collectors cited in Flora of Turkey (1965–2000) and listed by Cullen et al. (1967), there are some who have visited only a restricted area of the country. The present article deals with some of them. The agronomist Ali Rıza Ertem (1887–1964), accompanied by Ivan Vladimirovič Palibin (1872–1949), the director of the Botanical Garden Leningrad, collected from Zonguldak in October 1918. Josef Andrasovszky (1889–1943) was in Konya in Spring and Summer 1911. His collection contains one type specimen. Franz Fleischer (1801–1878) herborized from January to September 1827 in Izmir and collected 7 type specimens. Les Frères des Écoles Chrétiennes collected from Ankara between 1906 and 1909 from April to August. They have one type specimen in their collection. Hans Helbaek (1907–1981), the archeobotanist, visited the antic ruins of Çatalhöyük (Konya) in 1962. He has got one type specimen. Friedrich Hermann (1873–1967) explored in July 1927 the mount Istranca in European Turkey. He collected the type specimen of a new Centaurea species and described it. Alfred Huet du Pavillon (1829–1907) visited in May-August 1853 the region of Erzurum and added 63 new taxa to the Turkish flora. E.Boissier named a new genus after him: Huetia Boiss. John Kirk (1832–1922), a doctor in the British Military Hospital at Erenköy (Çanakkale) during the Crimean War, collected from the region between September 1855 and August 1856. He has visited Uludağ (Bursa) in June 1855. He later became renown by his botanical and diplomatic activities in East Africa. His name has been given to a new genus: Kirkia Oliver. Johann Nemetz (1867–1938), during his stay in Istanbul between 1894 and 1897, collected from the region and from Uludağ. Franz Elfried Wimmer (1877–1950), when living in Istanbul between 1905 and 1910, herborized in this area. Emmerich Zederbauer (1877–1950), accompanied by Arnold Penther (1865–1931), explored from May to July 1902 the mount Erciyas (Kayseri). His Anatolian collection counts 17 type specimens.

Keywords:

Plant collectors, Turkish flora, history of botany, Ali Rıza Ertem, I.V.Palibin, J.Andrasovszky, F.Fleischer, Les Frères des Écoles Chrétiennes, H.Helbaek, F.Hermann, A.Huet du Pavillon, J.Kirk, J.Nemetz, A.Penther, F.E.Wimmer, E.Zederbauer,

PDF

___

Baytop, A. 2010. “Plant collectors in Anatolia (Turkey),” Phytologia Balcanica, 16(2):187-213.
Baytop, A. 2011. “Anadolu’dan bitki örnekleri toplamış olan arkeolog, antropolog ve diplomatlar,” Osmanlı Bilimi Araştırmaları (ed. F.Günergun), 13 (1): 81-100.
 Baytop, T. arşivi. T.Baytop - Türkiye florasının tanınmasına katkıda bulunan araştırıcılar 1553-1965 adlı dosya, İstanbul, 1990.
 Boissier, E. 1867. Flora Orientalis, vol.1, Basileae.
Chaudhri, M.N., Vegter, I.H., de Wal, C.M. 1972. Index Herbariorum, Part II(3), Collectors, Regnum Vegetabile vol.86, Utrecht.
Cullen, J. et al. 1967. “Botanical collectors since 1888,” in Davis, P.H. (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vol.2, s.1-8.
Davis, P.H. (ed.). 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vols. 1- 9, Edinburgh.
Davis, P.H. et al. (eds.). 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vol.10, First Supplement, Edinburgh.
Demiriz, H. 1993. An annotated Bibliography of Turkish Flora and Vegetation, TÜBİTAK, Ankara, s.228-229 ve s.219-220.
Desmond, R. 1977. Dictionary of British and Irish Botanists and Horticulturists, London.
Draft Index of Author Abbreviations compiled in the Herbarium Royal Botanic Gardens, Kew, 1980.
Fritsch, K. 1899. Beitrag zur Flora von Constantinopel, I. Kryptogamen, Denkschr. Kaiserl. Akad. Wiss. Wien Math.-Naturwiss. Kl., 68: 219-250.
Güner, A. et al. (eds.). 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vol.11, Second Supplement, Edinburgh.  Helbaek, H. 1964. “First impression of the Çatak Höyük plant husbandry,” Anatolian Studies XIV: 121-123.  Hermann, F. 1932. “Pflanzen aus Ost-Thrakien,” Izv. Bulg. Bot. Druz. 5: 132-142.
 Hermann, F. 1936. “Die Pflanzendecke des Strandscha-Gebirges,” Repert. Spec. Nov. Regni Veg., Beihefte/Bd. 87.  Hermann, F. 1937. “Ergänzungen und Berichtigungen zu meiner Arbeit: Die Pflanzendecke des Strandsha-Gebirges,” Repert. Spec. Nov. Regni Veg. 42 (1-10): 103-110.
 Holmgren, P.K. et al. (eds.). 1990. Index Herbariorum, Part 1. The Herbaria of the World, eighth edition, New York.  Index Kewensis. 1895, vol.2, s.7. 
Kadıoğlu, S. 2002. “Halkalı Ziraat Mekteb-i Alisi Mecmuası üzerine bir inceleme,” Osmanlı Bilimi Araştırmaları (ed. F.Günergun), IV (1): 99-118.
 Lanjouw, J., Stafleu, P.A. 1957. Index Herbariorum, Part II(2): Collectors, Regnum Vegetabile vol. 9, Utrecht.
Larousse du XXe siècle, tome troisième. 1930. ‘Écoles chrétiennes (Frères des),’ Paris, s.36.
Lasègue, A. 1845. Musée Botanique de M. Benjamin Delessert, Paris.
 Mellaart, J. 1999. “Under the Volcano,” Cornucopia, 19(4): 76-97.
 Michel. A. 2004. Les Frères des Écoles Chrétiennes en Turquie (1841-2003), Les éditions Isis, İstanbul.
Rechinger fil., K.H. 1938. “Enumeratio Florae Constantinopolitanae,” Feddes Repert., Beihefte, Bd. XCVIII.
Sheperd, J. 1991. The Crimean Doctors, a History of the British Medical Sciences in the Crimean War, vol. 2, Liverpool University Press, s. 642.
Speta, F. 1994. “Österreichs Beitrag zur Erforschung der Flora der Türkei,” Stapfia 34, Linz.
Strid, A. 2006. Flora hellenica bibliography, second edition, Polish Academy of Sciences, Krakow, s. 219-220.
Tan, Kit 1985. “Triticum L.,” in P.H.Davis et al. (eds.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vol.9, s.246 ve 254.
Vegter, I.H. 1983. Index Herbariorum, Part II (5): Collectors, Regnum Vegetabile vol. 109, Utrecht.
Vegter, I.H. 1988. Index Herbariorum, Part II(7): Collectors, Regnum Vegetabile vol. 117, Utrecht.
Wagenitz, G. 1982. Index Collectorum Principalium Herbarii Gottingensis, Göttingen.
Plant collectors who have collected from a restricted area in Anatolia