Abdu'r-rahman b. el-hac Emin Beg elCemi ı, Hisarıı Mıısil ve'ı-Alakatı,•ı-u smaniyyett,'Z-Farsiyye (1718-17 49), Ri yaz 1403-1983

Amerika'nın Kentucky Üniversitesi Profesörlerinden Robert Olson'un The Siege ot MosııJ and Ottoman-Persian Relati01ıs 1718-171,9 adlı eserine, Musul'un köklü CelUt ailesinden Dr. Abdu'r-Rahman b. el-Hac Enı.iıı Beg El-Celill'nin Hiscıru Musiı ve'ı-Aliikd.t'll/ı-Usmaniyyetıı'l-Farsiyye (1718-171,9) adıyla yap- !Jg-I Arapça tercümesi (Riyaz, 1403/1983) vasıtasıyla muttall olmuş .bulunuyoruz. Eser, bir mukaddime, yedi bölüm ve bir sonuç (hatime) dan meydana gelmiştir. Nadir Şah'ın Kerkük ve Erbil'i zapt ettikten sonra 1743 yılında da Musul'u muhasarası· ve burada uğTadıgı. yenilgi eseı::tn esas :konusunu teşkil etmektedir. Fakat gerçekten azimli, gayretli bir ar~tırıcı .ve değerli bir tarihçi olan Robert Olson, Nardir Şah'ın Musul muhaSarasını ·ve 'Musul'u savunan kahraman Osmanlı Pa,şa'sı el~ac Hüseyin el-Celill'nin ·üstün gayret ve kahramanlıklarını anlatmaya geçmeden önce 18. asırda. Ortadoğunun özellikle Osmanlı Devleti'nin ve İran'ın içinde •bulundu:klan, sos-yal, kültürel ekonomik, tarihi ve coğrafi şartlar, bu arada Musul'un Osmanlı Devleti ve İran açısından taşıdıg-I stratejik önemi, İslam dünyasındaki ilmi ve sınai gerileme, killtürel ve sosyal bunalımların doğurduğu çalkanWar, buna karşı Avrupa'nın üsttinlüğünü Doğu'ya hissettirmesi gibi konular ele alınm.ı.§tır. Yazar bu bölümlerde ilmi ve fikri gücünü, devrin olayİarına derin ·vukufunu, azim ve gayretini sergilerni§tlr. 
Anahtar Kelimeler:

Abdu'r-rahman, el-hac, Emin Beg

Axel Ha.v:emann, Rurale Bewegungeı~ im LWanongebirge des 19. Jahrhunderts, Ein Beltrag zur Problematik sozialer Veranderungen

Havemann's book ls concerned with three peasant upr.lsings that took place in the Mount Lebanon area in 1821, 1840 and 1858; two of them were laııgely and one of them exclusively 11mited 11mited to Christian (Maronite) vlllagers. Co~iderable secondary literature already exists on these uprisings, therefore Havemann states it as his pri.İı.cipal aim to analyze the three rebellions in a common context, that ls to compare them and make the ll.n:kages between them apparent. To prov:l.de :the ov.erall framework, the author maıkes use · of :Alexan-derSchölchs thesis that locallt in the .Lebanon, t~ere existed relationships between peasants and land-ownlng families that may legit1mately be classed as feudal. These pre..:e:ıclst:ing feu:dal relatioll\Ships were ıfitted into the Ottoman system of state and society {which neither Schölch nor Havemann are wllling to class as feudal) ·by givlng the dominant fa.milies the startrus of mı,ka.taac~. In principle, mukataacı meant tax faıımer, although the r-lghts .of Lebanese muka.taacıs over their. peasants .were more extensive than those of ordlnary miiıtezims in other parts of the Ottoman Empire
Keywords:

Axel, Ha.v:emann, Rurale,