19. Yüzyıl İstanbulu'nda Bazı Tekkelerin Matbaacılık Faaliyetleri

Anahtar Kelimeler:

-

The Printing Activities of Some Sufi Lodges in Istanbul in 19th Century

This article attempts to demonstrate the importance of Sufi lodges in the field of printing in the mid-19th century. After the proclamation of the Tanzimat decree new arrangements in the printing institution aimed at increasing literacy as well as the amount of books in circulation and the income of Takvimhane-i Âmire. At the same time, the Ottoman state wanted to control on this emerging sector, responding to the illegal use of printing houses and widespread lithography. In this process, members of tekkes including Ozbekler, Kalenderhane, Karyağdı, and Mustafa Pasha put a significant amount of time and energy into printing in Istanbul. The latter’s press, Sheikh Yahya Efendi, printed more than 100 different books on topics including engineering, literature, mathematics, cookbooks, and religious themese. The use of modern technology by Sufi lodges incdicates that Sufi orders participated and contributed efficiently to the process of modernization in the Ottoman world

Keywords:

Tanzimat, Printing House, Litography, Sufi Lodges Ozbekler Lodges,

PDF

___

Arşiv Kaynakları
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Sadaret Mektubî Mühimme (A.MKT.MHM)
BOA, Cevdet Maarif (C.MF),
BOA, İrade-i Dahiliyye (İ. DH)
BOA, İrade-i Meclis-i Vâlâ (İ.MVL)
BOA, Kamil Kepeci [KK],
BOA, Maliyeden Müdevver (MAD )
BOA, Maarif Mektubî (MF.MKT)
BOA, Yıldız Perakende Zaptiye (Y.PRK.ZB)
Devlet Sâlnâmesi, sene 1294, 1302. Takvim-i Vekâyi
II. Kaynak Eserler ve İncelemeler
Abdurrahman Şeref: Tarih Musahabeleri, İstanbul: Matbaa-i Âmire 1339.
Ahmed Rıfat: İlaveli Telgraf Risalesi, İstanbul 1292.
Baysal, Jale: Müteferrika’dan I. Meşrutiyet’e Osmanlı Türklerinin Bastıkları Kitaplar, İstan- bul 1968
.........: Kitap ve Kütüphane Tarihine Giriş, İstanbul: Türk Kütüphaneler Derneği İstan- bul Şubesi Yayını 1992.
Bektaş, Cengiz: “Özbekler Tekkesi I”, Tarih ve Toplum, XIV, (1986), s. 40-45.
.........: “Özbekler Tekkesi II”, Tarih ve Toplum, XV, (1986), s. 38-43.
Bereketzâde İsmail Hakkı: Yâd-ı Mâzi, İstanbul: Tevsi-i Tıbâat Matbaası, 1332.
Beydilli, Kemal: “Matbaa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), XXVIII, (Ankara: 2003), s. 108.
Ceyhan, Âdem: Türk Edebiyatı’nda Hazret-i Ali Vecizeleri, Ankara: Öncü Kitap, 2006.
Çift, Salih : “1826 Sonrasında Bektaşilik ve Bu Alanla İlgili Yayın Faaliyetleri”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12/1, (2003), s. 249-268.
Çolak, Güldane: Osmanlı Matbaacılığında Takvimhâne-i Âmire’nin Yeri ve Önemi, İstan- bul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstan- bul 2011.
Eisenstein, Elizabeth: “Okuma Kamusunun Yükselişi”, David Crowly-Paul Hayer(ed.),