Bizans İmparatoru I. Justinianus hâkimiyeti süresince (527-565) Roma İmparatorluğu’nun kaybettiği Avrupa’daki arazileri yeniden ele geçirmeyi başardı. Böylelikle İmparator I. Theodosius’un 395 senesinde gerçekleşen vefatı nedeniyle yaşanan bölünme, I. Justinianus’un zaferleri ile son buldu. Ancak yedinci yüzyılın ikinci çeyreğinde Bizans İmparatorluğu, muhtelif düşmanların çetin taarruzuna maruz kaldı. Henüz Roma İmparatorluğu hayallerinin gerçekleştiği varsayılırken İmparatorluk, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya geldi. Araplar’ın ve Slavlar’ın imparatorluk hakimiyetini derin şekilde sarstığı bu yüzyılda direnç göstermek ve karşı hamle gerçekleştirmek için imparatorluk sistemli bir yenilenme gerçekleştirdi. Bu dönüşümün merkezi Anadolu idi. Ancak Bizans İmparatorluğu, Avrupa’daki egemenlik haklarından kolaylıkla vazgeçmedi, direndi. Nihayetinde Orta Bizans devrinin bu karanlık yıllarında başlayan direniş ve yenilenme, başarılı neticelerini bir sonraki yüzyılda ortaya koydu.