Görsel Peyzaj Kalite Değerlendirmesi: İskenderun-Arsuz Sahil Bandı Örneği

Araştırma Hatay’ın İskenderun, Arsuz ve Belen ilçelerini kapsayan ve İskenderun-Arsuz sahil bandı olarak adlandırılan bölgede yürütülmüştür. Çalışmanın ana amacı bölgenin doğal ve kültürel peyzaj alanlarını görsel peyzaj kalitesi (GPK) yönünden değerlendirmektir. Ayrıca çalışma kapsamında seçilen alanların GPK değeri ile rekreasyonel etkinlikler için tercih edilmeleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Bölgedeki farklı özelliklere sahip peyzaj alanlarının görsel peyzaj kalitesinin nasıl algılandığını ve rekreasyonel tercihler üzerindeki etkilerini ortaya koymak üzere 75 kişi ile anket çalışması yürütülmüştür. Bu amaçla, farklı peyzaj karakterine sahip alanları temsil eden 30 adet fotoğraf kullanılmıştır. Katılımcıların peyzaj alanlarını beğeni düzeyleri, beğenilerini etkileyen GPK ölçütleriyle ilişkisi ve rekreasyonel etkinlikler için tercih edilmesinde görsel kalite ölçütlerinin etkisi istatistiksel olarak ortaya konmuştur. Spearman korelasyon testi ile ilişki ve anlam analizleri yapılmış, peyzaj alanlarının beğenilmesinde en önemli ilk üç ölçütün manzara güzelliği (0,730), rekreasyonel değer taşıma (0,607) ile doğallık (0,590) olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Görsel peyzaj kalitesi, Rekreasyonel peyzaj değeri, Doğal peyzaj, Kültürel peyzaj, İskenderun-Arsuz kentsel bölgesi

Visual Landscape Quality Assessment: The Example of Iskenderun-Arsuz Coastline

The research was carried out in the area called Iskenderun-Arsuz coastline, which covers the districts of Iskenderun, Arsuz, and Belen in Hatay. The main purpose of the study is to evaluate the natural and cultural landscape areas of the region in terms of visual landscape quality (GPK). In addition, the relationship between the GPK value of the selected areas within the scope of the study and their preference for recreational activities was examined. A survey was conducted with 75 people in order to reveal how the visual landscape quality of landscape areas with different characteristics in the region is perceived and their effects on recreational preferences. For this purpose, 30 photographs representing areas with different landscape characteristics were used. The level of appreciation of the landscape areas of the participants, their relationship with the GPK criteria that affect their taste, and the effect of visual quality criteria on their preference for recreational activities were statistically demonstrated. Relationship and meaning analyses were made with the Spearman correlation test, and it was determined that the first three criteria for the appreciation of landscape areas were scenic beauty (0.730), recreational value (0.607), and naturalness (0.590).

Keywords:

Visual landscape quality, Recreational landscape value, Natural landscape, Cultural landscape, İskenderun-Arsuz urban region,

PDF

___

Ak MM. Akçakoca kıyı bandı örneğinde görsel kalitenin belirlenmesi ve değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, sayfa no:156 Ankara Türkiye, 2010
Aklıbaşında M., Bulut, Y. Kırsal turizm planlamasında farklı peyzaj tiplerinin görsel kalite yönünden değerlendirilmesi, Akademik Ziraat Dergisi 2018; 7(1):93-100
Amir S., Gidalizon E. Expert-based method for the evaluation of visual absorption capacity of the landscape. Journal of Environmental Management 1990; 30: 251-263
Anderson L., Mosier J. ve Chandler, G. Visual absorption capability, The National Conference on Applied Techniques for Analysis and Management of the Visual Resource, Nevada, 23-25 April 1979, 167-171
Arriaza M., Ortega JFC., Medueno JAC., Aviles PR. Assessing the visual quality of rural and scapes. Landscape and Urban Planning 2004; 69(1): 115-125.
Aşur F, Alphan H. Görsel peyzaj kalite değerlendirmesi ve alan kullanım planlamasına olan etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 2018; 28(1): 117-125 .
Aytaş İ., Uzun S. Düzce kent merkezindeki yaya alanlarının görsel peyzaj kalitesinin belirlenmesi, Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University 2015; 65(1): 11-29
Clay GR., Smidt RK. Assessing the validity and reliability of descript or variables used in scenic highway analysis, Landscape and Urban Planning 2004, 66: 239-255.
Daniel TC. Whither Scenic Beauty Visual Landscape Quality Assessment in the 21st Century. Landscape and Urban Planning, 2001; 54(1-4): 267-281.
Daniel TC., Boster RS. Measuring Landscape Aesthetics: The Scenic Beauty Estimation Method. – USDA Forest Service Research Paper, RM-167. Rocky Mountain Forest and Range Experiment Station, Fort Collins, CO;1976
De La Fuente VG., Atauri JA., Lucio JV. Relationship between landscape visual attributes and spatial pattern indicates: A test study in Mediterranean climate landscapes. Landscape and Planning, 2006; 77: 393-407
Dere EE. Peyzaj görsel analizi ve değerlendirilmesi: Tem Otoyol örneği. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, sayfa no:162 Tekirdağ, Türkiye, 2017
Erdönmez MÖ., Kaptanoğlu AYÇ. Peyzaj estetiği ve görsel kalite değerlendirmesi, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2008; 58(1): 39-51.
Fuante de Val G., Atauri AJ., Lucio JV. Relationship between landscape visual attributes and spatial pattern indices: A test study in Mediterranean- climate landscapes. Landscape and Planning 2006; 77, (4): 393-407.
Güneroğlu N. Akarsu rehabilitasyonunun peyzaj kalitesi üzerindeki etkileri. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2016; 18 (1): 10-20.
Kaptanoğlu AYÇ. Peyzaj değerlendirmesinde görsel canlandırma tekniklerinin kullanıcı tercihine etkileri. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, İstanbul, 2006.
Kıroğlu E. Erzurum kenti ve yakın çevresindeki bazı rekreasyon alanlarının görsel peyzaj kalitesi yönünden değerlendirilmesi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, Türkiye, 2007
Özgüç İM. TEM Hadımköy – Kınalı arası peyzaj planlaması üzerinde görsel araştırmalar, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi İstanbul, Türkiye, 1999.
Özhancı E., Yılmaz H. Rekreasyon alanların görsel peyzaj kalitesi yönünden değerlendirilmesi; Erzurum örneği, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Dergisi 2011;1(2):67-76.
Özvan H. Van Gölü Doğu kıyı alanlarının görsel peyzaj kalitesi açısından değerlendirilmesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, sayfa no:139 Van, Türkiye, 2020.
Polat AT., Önder S. Konya ili kent parklarının görsel kalitesinin belirlenmesi. I. Konya Kent Sempozyumu, 2011, sayfa no:347-357, Konya.
Unwin KI. The relationship of observer and landscape in landscape evaluation. JSTOR Transactions of the Institute of British Geographers 1975; 66: 130-134.
Uzun O., İlke F., Çetinkaya G., Erduran F., Açıksöz S. Peyzaj planlama: Konya İli Bozkır-Seydişehir-Ahırlı-Yalıhüyük ilçeleri ve Suğla Gölü Mevkii peyzaj yönetimi koruma ve planlama projesi, T.C.
Yalçınkaya NM. Adana ili-Kozan ilçesinin ekoturizm potansiyelinin sürdürülebilir turizm yaklaşımıyla araştırılması, Turkish Journal of Forest Science, 2021; 5(2), 478-495Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü; Ankara; 2012.
URL 1. İ-F1. Hatay Tube (2018). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/hataytube/photos/pcb.2036908346334021/2036908153000707/
URL 2. İ-F2. Hatay Tube (2022). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/hataytube/photos/a.223021041056103/3550441998313974
URL 3. İ-F3. İskenderun Gazetesi (2020). Erişim Tarihi: 30.05.2021. http://www.iskenderungazetesi.com/wp-content/uploads/2020/09/yarikkaya-mevki1.jpg
URL 4. İ-F4. Hatay Doğal Güzellikleri (2021). Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://otelleri.net/hatay-dogal-guzellikleri.htm
URL 5. İ-F5- Hatay Doğal Güzellikleri (2021). Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://otelleri.net/hatay-dogal-guzellikleri.htm
URL 6. İ-F6. Keçeli, A. (2014). GrafiMX. Sarıseki Kanyonu. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.grafimx.com/photo/83998
URL 7. İ-F7. Hataytube (2021). İskenderun Kaledibi Şalen Kalesi. Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://m.facebook.com/hataytube/photos/pcb.4383181911706641/4383181785039987/
URL 8. İ-F8. Bir Sarısekimiz Var (2019). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/SAYADER2019/photos/pcb.443885322863015/443885296196351/
URL 9. İ-F9. Antik Sariseki Kalesi (2018). Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://antik-sariseki-kalesi.business.site/
URL 10. İ-F10. Çağlayan Alabalık Tesisleri (2019). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/%C3%87a%C4%9Flayan-Alabalik-Tesisleri-741779479205524/
URL 11. İ-F11. Hatay Doğal Güzellikleri (2021). Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://otelleri.net/hatay-dogal-guzellikleri.htm
URL 12. İ-F12. Hatay Press (2019). İskenderun Millet Parkı Hizmete Açıldı. Erişim Tarihi: 30.05.2021 http://www.hataypress.net/iskenderun-millet-parki-hizmete-acildi.html
URL 13. İ-F13. İskenderun Sahil (2016). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/1511986409107560/photos/a.1512086042430930/1512086062430928
URL 14. İ-F14. İskenderun Gazetesi (2021). İskenderun İl Olacak. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.iskenderungazetesi.com/iskenderun-il-olacak/
URL 15. İ-F15. Hatay Haber (2019). İskenderun Batı Çıktı Projesi. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.hatayrehber.com/forum/konu/iskenderun-batti-cikti-projesi.3699/
URL 16. A-F16. Gezilecek Yerler TR (2021). Arsuz Gezilecek Yerler – En Muhteşem 9 Yer. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://gezilecekyerlertr.com/arsuz-gezilecek-yerler/
URL 17. A-F17. Antakya Gazetesi (2020). Gündem, Bisiklet Yolu Güzel. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://antakyagazetesi.com/bisiklet-yolu-guzel/
URL 18. A-F18. Antakya Gazetesi (2019). Gündem, 41 Yat Arsuz Marina’da. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://antakyagazetesi.com/41-yat-arsuz-marinada/
URL 19. A-F19. Arsuz (2020). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/yeniarsuz/photos
URL 20. A-F20. Arsuz (2020). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/yeniarsuz/photos
URL 21. A-F21. Arsuz (2020). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/yeniarsuz/photos
URL 22. A-F22. Anadolu Ajansı (2018). Gündem. Güneyin incisi tatilcileri bekliyor. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/guneyin-incisi-arsuz-tatilcileri-bekliyor/1205416
URL 23. A-F23. Arsuz (2020). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/yeniarsuz/photos
URL 24. A-F24. Güven, A.(2019). Arsuz Atatürk Kent Meydanı. Facebook. https://www.facebook.com/drasafguven/posts/1054259734766959/
URL 25. A-F25. Arsuz (2020). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/yeniarsuz/photos
URL 26. A-F26. Arsuz (2020). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/yeniarsuz/photos
URL 27. A-F27. Arsuz (2020). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/yeniarsuz/photos
URL 28. A-F28. Arsuz (2020). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/yeniarsuz/photos
URL 29. A-F29. Arsuz (2020). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/yeniarsuz/photos
URL 30. A-F30. Arsuz (2020). Facebook. Erişim Tarihi: 30.05.2021. https://www.facebook.com/yeniarsuz/photos