Nermin Merve YALÇINKAYA, Merve Melike ÇAKAR, Nuriye SAY

Erozyon ile Mücadele Kapsamında Ağaçlandırma Projelerinin Etkinliği: Atatürk Barajı Örneği

Atatürk Barajı havzasındaki toprakların erozyon ile baraj rezervuarına ulaşmasını engellemek amacıyla yürütülen erozyon kontrolü çalışmaları kapsamında dört farklı uygulama projesi yer almaktadır. Toplam 2053,93 ha alanda ağaçlandırma yapılan bu uygulamalarda, alana koruma statüsü kazandırılmıştır. Erozyon kontrol çalışmaları ve ağaçlandırma etapları kapsamında toplam 403.605 adet Halep çamı (Pinus halepensis), 62.125 adet Elderika çamı (Pinus elderica), 545.190 adet Kızılçam (Pinus brutia), 117.142 adet çıplak köklü badem (Prunus dulcis), 32593 adet tüplü badem, 42.729 adet tohum badem, 25.845 adet fıstık çamı (Pinus pinea), 517.058 adet antepfıstığı (Pistacia vera), 5.760 adet alıç (Crataegus monogyna), 132.550 adet meşe (Quercus sp.) tohumu, 810 adet çitlenbik (Celtis australis L.) dikim ve ekimi yapılmıştır. Yer örtücü bitkilerin ise proje alanlarında kullanılmadığı görülmüştür. Çalışmada elde edilen bulgular arasında, bölgenin yarı kurak iklim koşulları nedeniyle düzensiz yağış aldığı, kimi zaman ise küresel ısınmanın etkisiyle bu yağışların oldukça şiddetli olabildiği gözlenmiştir. Çalışmanın sonucunda, uygulamalarda yer örtücülerin yer almamasının ve ağaçlandırma uygulamalarında tek tür plantasyonuna yer verilmesinin (olası yangınları kontrol etmeyi zorlaştırması nedeniyle) gözden geçirilmesi gereken konular arasında öncelikli yer aldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ağaçlandırma, Atatürk Barajı, Erozyon, Rezervuar Sedimantasyonu

Efficiency of Afforestation Projects in Erosion Control Studies: Sample of Atatürk Dam

The projects within the framework of erosion control and afforestation studies carried out by the Ministry of Agriculture and Forestry and State Hydraulic Works in the coastal areas of the Atatürk Dam Lake Basin is examined in this study. These projects are; Akyazı-Bebek Erosion Control and Afforestation Project (2014), Belören-Çakıreşme Erosion Control and Afforestation Project (2014), Atatürk Dam Basin Green Belt Afforestation Project (2014), and Adıyaman Belören-Çakıreşme 2 Erosion Control and Afforestation Project (2015). The fundamental goals based on the projects have several objectives in environmental and socioeconomic dimensions such as combating erosion, afforestation works, landscape restoration, local development, etc. During the implementation processes, a total of 2053.93 ha area was afforested. It is seen that important developments have been achieved in the name of sustainability and development of the region

Keywords:

Afforestation, Atatürk Dam, Erosion,

PDF

___

Akay AE., Sessions J. Applying the decision support system, TRACER, to forest road design. Western Journal Of Applied Forestry 2005, 20 (3), S.184-191.
Akay AE., Erdaş O., Reis M., Yüksel A. Estimating sediment yield from a forest road network by using a Sediment Prediction Model and GIS techniques. Building and Environment 2008, 43 (5), S.687-695.
Altınbaş Ü., Çengel M., Uysal H., Okur B., Okur N., Kurucu Y., Delibacak, S. Toprak bilimi. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü. Bornova, İzmir, 355s, 2006.
Anonim. Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrol Çalışmaları 2008, http://www.agm.gov.tr/Faaliyetler8.Asp, (15.10.2008).
Anonim. Atatürk Barajı. http://www.dsi.gov.tr/projeler/ataturk-baraji, 2019a, (Erişim tarihi: 30.12.2019).
Anonim. Adıyaman Bitki Örtüsü ve Yeryüzü Şekilleri. https://adiyaman.ktb.gov.tr/TR-61344/cografya.html 2019b, (Erişim tarihi: 20.08.2019).
Bagerello V., Ferro V. Assessment of Soil Erosion. In International Commission of Agricultural Engineering (Ed.), CIGR handbook of agricultural engineering 1999, (pp. 153–184). St Joseph, MI: American Society of Agricultural Engineers. Bahtiyar M. Su Erozyonun Oluşumu ve Nedenleri, 2006, (tema.org.tr /Trcevre_Kutuphanesi/Erozyon/Pdf/Toprakerozyonuolusumunedenleri. Pdf, (14.06.2019).
Daniels RB., Giliam JW., Nelson LA. Quantifying the effects of past erosion on current productivity. Journal of Soil and Water Conservation, 1987, 42: 183-187.
Deniz T., Ok K. Erozyon kontrolü çalışmalarında değer analizi. Journal of the Faculty of Forestry 2016, Istanbul University 2016, 66(1): 139-158.
Hadley RF. Drainage basin sediment delivery. IAHS-AIHS Publication, No 159. IAHS; Wellingford, Oxfordshire, UK, p. 487, 1986.
Özsoy G. Uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri teknikleri kullanılarak erozyon riskinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa, 154s, 2007.
Sarı M. Toprak Erozyonuna Farklı Bir Bakış 2005, (tema.org.tr /trcevre_Kutuphanesi/Erozyon).
Söğüt, Z., 2019. Ağaçlandırma Dersi Notları. Çukurova Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Adana.
Söğüt Z., Yalçınkaya NM. Ağaçlandırma Dersi Notları. Çukurova Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Adana.
Tarım ve Orman Bakanlığı. Erozyon Kontrolü. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, 2021.
TÜBİVES. Türkiye Bitkileri Veri Servisi. http://194.27.225.161/yasin/tubives/index.php?sayfa=dizin&&familya=Acanthaceae, 2019, (15.06.2021).
Zengin M., Özer S., Özgül M. Çoruh Havzası (İspir-Pazaryolu) Erozyon Durumunun CBS İle Belirlenmesi ve Çözüm Önerileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2009, 40 (1), 9-19.