OVACIK OVASI (TUNCELİ) VE MUNZUR DAĞLARININ GÜNEYBATI AKLANININ JEOMORFOLOJİSİNDE BUZULLAŞMALARIN ETKİSİ
Çalışma Sahasını oluşturan Ovacık Ovası (Tunceli) ve Munzur Dağlarının güneybatı aklanı birden fazla jeomorfolojik etken ve süreçlerle oluşmuşlardır. Ovacık Ovası'nın jeomorfolojik gelişiminde tektonizma, glasiyal ve flüvyal süreçler daha etkin olurken, dağlık kesimde glasiyal, karstlaşma, flüvyal ve tektonizma gibi süreçler etkin olmuştur. Munzur Dağlarında Kuvaterner'in soğuk dönemlerinde şiddetli ve yaygın buzullaşmalar meydana gelmiştir. Bu buzullaşmalar daha çok vadi ve dağlık alanlardaki örtü buzulları tarzında gelişmişlerdir. Buzullaşmalara bağlı olarak Ovacık Ovası'nda buzul birikim süreçleri, dağlık kesimde ise buzul aşınım süreçleri daha etkili olmuştur. Munzur Dağlarında sirk, buzul vadisi, hörgüç kaya, törpülenmiş yüzeyler, aretler gibi buzul aşınım şekilleri topografyada önemli izler bırakırken, Ovacık Ovası'nda ise buzulların aşındırdığı malzemelerin çok güçlü buzul önü akarsuları tarafından taşınıp biriktirilmesi ile oluşan sandurlar önemli izler bırakmışlardır. Sandurlar Ovacık Ovası'nın bugünkü görünümünde önemli etkiye sahiptirler. Gerek Munzur Dağları gerekse de Ovacık Ovası'nın jeomorfolojik gelişiminde buzullaşmaların rolü topografyada bıraktıkları derin etkilerden dolayı oldukça fazladır. Munzur Dağlarının jeomorfolojik görünümünde buzul morfolojisine ait şekiller diğer etken ve süreçlerin oluşturduğu şekillere oranla daha yaygın ve belirgindir. Dağlık kesimdeki buzul şekilleri diğer etken ve süreçlerin oluşturduğu şekillerle yer yer iç içe geçerek polijenik bir topografya oluşumuna neden olmuşlardır. Buzul etken ve süreçleri sonucu oluşan yer şekilleri günümüzde sahada etkili olan diğer etken ve süreçlerden etkilenmekte ve deforme olmaktadırlar.
Anahtar Kelimeler:
Jeomorfoloji, buzul jeomorfolojisi, Munzur Dağları, Ovacık Ovası
___
- ARPAT, E. VE ŞAROĞLU, F. (1975). Türkiye'deki bazı önemli genç
- tektonik olaylar: Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 18(1): 91-101.
- ATALAY, İ. (1987). Türkiye Jeomorfolojisine Giriş. İzmir: Ege Üniversitesi
- Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 9.
- BENN, D.I. VE EVANS, D.J.A. (1998). Glaciers and Glaciation. London:
- Arnold.
- BENNET, M. ve GLASSER, N. (2009). Glacial Geology, Ice Sheets and
- Landforms. UK: Wiley-Blackwell.
- BİLGİN, T. (1972). Munzur Dağları Doğu Kısmının Glasiyal ve
- Periglasiyal Morfolojisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları
- No:1757, Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 69.
- CHOROWİCZ, J., LUXEY, P., RUDANT, J.P., LYBERİS, N., YÜRÜR, T.
- VE GÜNDOĞDU, M.N. (1995). Slip-motion estimation along the
- Ovacık Fault near Erzincan (Turkey) using ERS-1 Radar Image:
- evidence of important deformation inside the Turkish Plate. Remote
- Sensing Environment (52): 66-70.
- ÇİNER, A. (2003). Türkiye'nin Güncel Buzulları ve Geç Kuvaterner Buzul
- Çökelleri. Türkiye Jeoloji Bülteni 46(1): 55-78.
- ÇILĞIN, Z. (2006). Ovacık Ovası (Tunceli) ve Çevresinin Jeomorfolojisi.
- İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
- ERİNÇ, S. (1953). Doğu Anadolu Coğrafyası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi
- Yayınları, No. 572. Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No.15.
- ERİNÇ, S. (1971). Jeomorfoloji II. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları
- No.1628, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No:23.
- ARPAT, E. VE ŞAROĞLU, F. (1975). Türkiye'deki bazı önemli genç
- tektonik olaylar: Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 18(1): 91-101.
- ATALAY, İ. (1987). Türkiye Jeomorfolojisine Giriş. İzmir: Ege Üniversitesi
- Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 9.
- BENN, D.I. VE EVANS, D.J.A. (1998). Glaciers and Glaciation. London:
- Arnold.
- BENNET, M. ve GLASSER, N. (2009). Glacial Geology, Ice Sheets and
- Landforms. UK: Wiley-Blackwell.
- BİLGİN, T. (1972). Munzur Dağları Doğu Kısmının Glasiyal ve
- Periglasiyal Morfolojisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları
- No:1757, Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 69.
- CHOROWİCZ, J., LUXEY, P., RUDANT, J.P., LYBERİS, N., YÜRÜR, T.
- VE GÜNDOĞDU, M.N. (1995). Slip-motion estimation along the
- Ovacık Fault near Erzincan (Turkey) using ERS-1 Radar Image:
- evidence of important deformation inside the Turkish Plate. Remote
- Sensing Environment (52): 66-70.
- ÇİNER, A. (2003). Türkiye'nin Güncel Buzulları ve Geç Kuvaterner Buzul
- Çökelleri. Türkiye Jeoloji Bülteni 46(1): 55-78.
- ÇILĞIN, Z. (2006). Ovacık Ovası (Tunceli) ve Çevresinin Jeomorfolojisi.
- İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
- ERİNÇ, S. (1953). Doğu Anadolu Coğrafyası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi
- Yayınları, No. 572. Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No.15.
- ERİNÇ, S. (1971). Jeomorfoloji II. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları
- No.1628, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No:23.
- ISSN: 2718-0980
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2011
- Yayıncı: Kilis 7 Aralık Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
ŞEHİRLEŞMENİN SICAKLIK VE YAĞIŞ PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ: GAZİANTEP ÖRNEĞİ
ŞEHİR MORFOLOJİSİ VE İKTİSADİ YAPI İLİŞKİLERİ: XIX.YÜZYIL KİLİS ŞEHRİ ÖRNEĞİ
İlhan Oğuz AKDEMİR, Ömer Faruk İNCİLİ
BAKIRÇAY HAVZASI'NDA ARAZİ KULLANIMI İLE ARAZİ YETENEK SINIFLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLER