ERMENİLERİN HAÇLILARA YARDIMLARI: ANTAKYA İKİ KIZ KARDEŞ KULESİ MUHAFIZI FİRUZ ÖRNEĞİ (HAZİRAN 1098)

18-28 Kasım 1095 tarihinde gerçekleşen Clermont Konsili ve Papa II. Urbanus’un konsildeki coşkulu vaazı neticesinde fitili ateşlenen Haçlı Seferleri her ne kadar kutsal şehir Kudüs’ü hedef gösterse de esas amaç Anadolu ve bütün Ortadoğu’da Hristiyan hakimiyetini yeniden sağlamak olmuştur. Anadolu coğrafyasına hakim olan Selçukluların himayesinde yaşayan Ermeniler ise Haçlıların amaçlarına hizmet etmişler ve onlara bölgenin zorlu yollarında rehberlik ederek, erzak ve silah yardımında bulunmuşlardır. Konu ile ilgili olarak dönemin kaynaklarında Haçlıların 1097 yılında Anadolu topraklarına gelerek Selçuklularla savaştıkları kaydedilirken aynı zamanda bölgede bulunan Ermenilerin de Haçlılara yaptıkları yardımlardan bahsedilmiştir Bildirimizde Antakya’nın Haçlılar tarafından muhasarasını konu alarak İki Kız Kardeş Kulesi muhafızı Firuz’un Haçlılara yardımından bahsedeceğiz. Haçlıların Antakya’ya ulaşması ve burayı ele geçirmeleri Haçlı Seferlerinin seyri açısından oldukça önemlidir. Şehrin valisi Yağısıyan, Haçlı saldırısına karşı uzun bir süre direniş göstermiştir ve nitekim kaynaklar şehrin dokuz ay kadar muhasara edildiğini kaydeder. Muhasara ile sonuç alamayan Haçlılar şehirde bulunan Firuz ile anlaşarak onun Selçuklulara ihanetini sağlamışlar ve böylece şehre hakim olmuşlardır. 28 Haziran 1098 tarihinde Antakya Haçlı Prinkepsliği resmen kurulmuş ve böylece Doğu Akdeniz boyunca Haçlı işgallerine kapı açılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Haçlı, Ermeni, Firuz, Antakya

PDF

___

Ali Sevim, Genel Çizgileri İle Selçuklu Ermeni İlişkileri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1983.
Ali Sevim, Suriye ve Filistin Selçukluları Tarihi, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2000.
Anna Komnena, Alexiad, Anadolu’da ve Balkan Yarımadasında İmparator Alexios Komnenos Dönemi’nin Tarihi, Malazgirt’in Sonrası, Çev. Bilge Umar, İnkılap Yayınevi, İstanbul, 1996.
Azimi Tarihi, Selçuklular Dönemiyle İlgili Bölümler, Haz. Ali Sevim, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2006.
Devâdârî, Ebu Bekr b. Abdullah b. Aybek İbnü’d-Devâdârî, Kenzü'd-Dürer ve Câmiü'l-Gurer, C.8., Ed-Dürretü'z-Zekiyye fî Ahbari'd-Devleti't- Türkiyye, Kahire, 1971.
Fulcher Of Chartes, A History of the Expedition to Jerusalem 1095-1127,.Trans. F.R. Ryan, The University of Tennessee Press, Knoxville.
Gesta Francorum, Et Aliorum Hierosolimitanorum, The Deeds of the Franks and the Other Pilgrims to Jerusalem, Edit. Rosalind Hill, Thomas Nelson and Sons Ltd, New York. 1962.
Gorigos Senyörü Hetum, Vekayiname, Çev. Hrant D. Andreasyan, Türk Tarih Kurumu Basılmamış Nüsha.Işın Demirkent, Haçlı Seferleri, Dünya Yayıncılık, İstanbul, 1997.
İbn Asâkir, Haz. Selahaddin el-Müncid, Vülâtu Dımeşk fi'l-Ahdi'l-Selçukî Nusûs Musteahrice min Târih-i Dımeşk el-Kebir li'l-Hafız İbn Asâkir, Dâru'l-Kütübi'l-Cedîd, Beyrut, 1981.
İbnü’l-Esir, El-Kamil Fi’t-Tarih Tercümesi, Çev. Abdülkerim Özaydın, C. X, Ankara, 1991.
İbn Kalanisi, Zeyl-ü Tarihi Dımaşk, Dar’l-Hasan, Dımaşk, 1983.
İlyas Gökhan, Kilikya Ermeni Prensliğinin Kuruluşu ve Türklerle İlişkileri, Kahramanmaraş’ta Ermeni Sorunu Sempozyumu, Kahramanmaraş, 2002, s. 68-77.İlyas Gökhan, Selçuklular Zamanında Maraş, Halim Ofset Matbaacılık, Kahramanmaraş, 2013.
Jonathan Rıley-Smıth, The Crusades, Oxford University Press, New York, 1995.
Mehmet Ersan, Selçuklular Zamanında Anadolu’da Ermeniler, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2007.
Mehlika Aktok Kasgarlı, Kilikya Tabi Ermeni Baronluğu Tarihi, Kök Yayınları, Ankara, 1990.S. Runciman, Haçlı Seferleri Tarihi, C. I, Çev. Fikret Işıltan, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1989.
Urfalı Meteos, Vekayiname, Çev. Hrant D. Ansreasyan, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2000.
Süryani Mikhail Vakayinamesi, Çev: Hrant D. Andreasyan, Türk Tarih Kurumu Tercümeler Kısmı Basılmamış Notlar.
Urfalı Vahram, Kilikya Kralları Tarihi, Çev. Hrant D. Andreasyan, Türk Tarih Kurumu Basılmamış Nüsha, Ankara, 1946.