A critical review of the roman atrium house: Reading the material evidence on atrium (1)

Roma konut mimarisinde öne çıkan yapı tipi olan atrium evi, uzun bir süre boyunca Vitruviusun metinlerine dayalı yazılı tanımlamalar çerçevesinde incelenmiştir. Buna karşın son yıllarda Roma atrium evi kapsamındaki tarih yazımı arkeolojik buluntuların artışı ve bu kaynakların değerlendirilmesindeki teknolojik gelişmeler ile birlikte dönüşüm geçirmektedir. Yazılı kaynaklara dayalı tanımlamalar yerini mimarinin fiziksel kaynaklarına eğilen ve mimari elemanlar ile birlikte evin mekânsal kurgusunu dikkate alan eleştirel yaklaşımlara bırakmaktadır. Yirminci yüzyıl sonundan günümüze kadar süregelen birçok araştırma ile konut mekânlarının etrafında kümelendiği merkezi mekân olan atriumun mekânsal kurgusunu algılama çabasında salt yazılı kaynakların yetersizliği ortaya konmuştur. Roma atrium evinde tarihsel okumaların fiziksel kanıtlar ile desteklenmesi gerekmektedir. Atrium çatı kurgusu güncel arkeolojik veriler ve yorumlama araçları ışığında incelendiğinde atriumun üstünün açık veya kapalı olduğu alternatif şemaların olanaklı olduğu görülmektedir. Atrium evindeki yaşamın daha doğru bir şekilde anlaşılabilmesi için açık ve kapalı tanımlamaları kendi başlarına yeterli değildir. Bu veriler mimari açıdan derinlemesine incelenmeli ve açıklık ile kapalılığın derecelerinin ne olduğu, bu özelliklerin mekânın işlevi, ışık-gölge değerleri ve yapı sistemi üzerindeki etkileri ortaya konmalıdır. Bu çalışmada atriuma dair güncel arkeolojik bilgiler çatı örtüsünün açıklıkkapalılık dereceleri kapsamında ve mimari açıdan incelenmekte ve Roma konut mimarisindeki mekân kurgusunun zenginliklerini ortaya koyabilecek bir tarihsel okuma önerilmektedir.

PDF

___

ALLISON, P. (2001) Using the Material and Written Sources: Turn of the Millennium Approaches to Roman Domestic Space, American Journal of Archaeology (105) 181-208.

ALLSOPP, B. (1970) The Study of Architectural History, Praeger Publishers, Inc., New York.

ARNOLD D. (2002) Reading the Past: What is Architectural History?, Reading Architectural History, Routledge, London and New York; 1-13.

BOËTHIUS, A. and WARD-PERKINS, J.B. (1970) Etruscan and Roman Architecture, Penguin Books, Baltimore, Maryland.

FERNIE, E. (1995) Introduction: A History of Methods, Art History and Its Methods: A Critical Anthology, Phaidon, Hong Kong; 10-21.

HOFFMANN, A. (1979) Larchitettura, Pompei 79 (F. Zev. eds.) Naples; 97-118.

JANSEN, G.C.M. (1991) Water and Sanitation Systems in the Houses of Herculaneum, Meddelingten Nederlands Instituut te Rome (50) 145-66.

KOSTOF, S. (1985) A History of Architecture: Settings and Rituals, Oxford, Oxford University Press, NY.

MAU, A. (1982) Pompeii, Its Life and Art, tr. by F.W. Kelsey (originally published in German in 1902), Caratzas Brothers publishers, New Rochelle and New York.

MAIURI, A. (1953) Pompeii, tr. by V. Priestley, La Libreria dello Stato, Rome.

MEEKS, C. (1942) The Teacher of Architectural History in the Professional School: His Training and Technique, Journal of the America Society of Architectural Historians (2) 14-24.

McKAY, A.G. (1998) Houses, Villas and Palaces in the Roman World, The John Hopkins University Press, Baltimore and London.

NEVETT, L. (1999) House and Society in the Ancient Greek World, Cambridge University Press, Cambridge.

RIDGWAY, B.S. (1986) The State of Research on Ancient Art, in The Art Bulletin March 1986, v: LXVIII, n:1; 7-23.

RICHARDSON, L. Jr. (1988) Pompeii, An Architectural History, The Johns Hopkins University Press, Baltimore and London.

ROBERTSON, D.S. (1969) Greek and Roman Architecture, Cambridge University Press, Cambridge.

SCOTT, S. (1997) The Power of Images in the late Roman House, in R.Laurence and A.Wallace-Hadrill eds. Domestic Space in the Roman World; Pompeii and Beyond, Journal of Roman Archaeology, (Supplement 22) Providence, Rhode Island.

STIEBER, N. (2006) Space, time and architectural history, in Rethinking Architectural Historiography, D.Arnold, E.A.Ergut and B.T.Özkaya eds, Routledge, London and New York; 171-82.

TONER, J. P. (1995) Leisure and Ancient Rome, Cambridge: Polity Press

VITRUVIUS, M. (1960) The Ten Books on Architecture (tr. by M. H. Morgan), Dover Publications, NY.

WALLACE-HADRILL, A. (1997) Rethinking the Roman Atrium House in R. Laurence and A. Wallace-Hadril eds. Domestic Space in the Roman World; Pompeii and Beyond, Journal of Roman Archaeology Supplement 22, Providence, Rhode Island, 219-40.

WALLACE-HADRILL, A. (1994) Houses and Society in Pompeii and Herculaneum, Princeton University Press, Princeton.