İbrahim KAYA, Mehmet ÖZDEMİR, Abbas ŞAHİN, Nebahat YILDIRIM

Sapsız meşenin (Quercus petraea (Matt.) Liebl.) koruya tahvil sahalarında yapılan silvikültürel müdahalelerin optimal kuruluşa göre değerlendirilmesi: Yıldız Dağları örneği

Türkiye’nin Trakya Bölümü’ndeki yüzyıllardır baltalık olarak işletilen sapsız meşe meşcereleri (orman), 2005 yılında hazırlanan Baltalık Ormanlarının Koruya Dönüştürülmesi Eylem Planı (2006-2015) ile koruya tahvil (dönüştürme) işletme sınıfına aktarıldı. Bu meşcereler şu an belirlenen silvikültürel prensiplere göre aralama müdahalelerine tabi tutulmaktadır. Aralama müdahaleleri, koruya gönüştürme süreci içerisindeki en önemli aşamalardan biri olan doğal gençleştirme üzerinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmada, en az bir aralama müdahalesi görmüş koruya dönüştürme sürecinde olan saf ve aynı yaşlı sapsız meşe meşcerelerinin aktüel (güncel) durumlarının belirlenmesi ve bu aktüel durumların optimal (en uygun) meşcere kuruluşlarıyla karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışma alanı olan Yıldız Dağlarının güneydoğusunda bulunan meşcerelerden bilinçli örnekleme yöntemiyle örnek alanlar seçilmiştir. Bu örnek alanların (1) meşcere göğüs yüzeyi, (2) hektardaki ağaç sayısı ve (3) meşcere orta çapı parametreleri (ölçüt) belirlenmiş ve bu parametreler sapsız meşenin hasılat tablosundan yararlanılarak aynı yaş, bonitet ve sıklık derecesine sahip optimal kuruluş verileriyle karşılaştırılmıştır. Bazı alanlardaki aktüel kuruluş parametrelerinin optimal kuruluş parametrelerinden daha yüksek olduğu görülürken, bazı alanlarda ise tam tersi bir durum söz konusudur. Aktüel kuruluşu optimal kuruluştan düşük olan sahalarda bakım, olması gerekenden daha şiddetli olmuştur. Aktüel kuruluş parametrelerinin daha yüksek, özellikle hektardaki ağaç sayısının fazla olduğu alanlarda ise bir aralama müdahalesinin gerekli olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sapsız meşe, koruya tahvil, aktüel, optimal, meşcere kuruluşu

Evaluation of silvicultural interventions in sessile oak (Quercus petraea (Matt.) Liebl.) stands indented to be converted into high forests according to optimal forest structure: Yıldız Mountains

In Thrace of Türkiye, the sessile oak stands that had been being coppiced for centuries were planned to be transferred into high forests with an action plan implemented in 2006. These stands are now subjected to thinning interventions according to the defined silvicultural principles. The thinning interventions play a crucial role in natural regeneration, which is one of the most important phases in the process of conversion. The purpose of this study is to determine the actual structure of pure and even-aged sessile oak (Quercus petraea) stands that have undergone at least one thinning intervention in the process of the conversion and to compare the actual structure of those stands with optimal forest structure. Sample plots were selected consciously from the stands located in the southeast of the Yıldız Mountains, which is the study area. Basal area per hectare, the number of trees per hectare, and the arithmetic mean diameter of those sample plots were determined; and these parameters were compared with the optimal forest structure of the same age, site index, and density by using the yield table developed for sessile oak. The values for actual forest structure were higher than the optimal forest structure values in some stands, while the opposite was true for some stands. The intensity of tending operations in the stands where the values of actual forest structure are lower than optimal values is greater than it should be. It is seen that one more thinning is necessary in the stands where actual values, especially the number of trees, are higher than optimal values.

Keywords:

Sessile oak, conversion to high forest, actual, optimal, forest structure,

PDF

___

BOA. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Osmanlı Arşivi: Bab-ı Asafi Divan-ı Hümayun Sicilleri Mühimme Def-terleri [A.DVNS.MHM.d], No. 28, 692).
Buckley, P. 2020. Coppice restoration and conservation: a European perspective. Journal of Forest Research, 25(3): 125-133.
Dyer, M. E., Bailey, R. L. 1987. A test of six methods for estimating true heights from stem analysis data. Forest Science, 33(1): 3-13.
Fırat, F. 1973. Dendrometri. İÜ Yayın No: 1800, Orman Fakültesi Yayın No: 193, İstanbul.
Johnson, P. S., Shifley, S. R., Rogers, R., Dey, D. C., Kabrick, J. M. 2019. The Ecology and Silviculture of Oaks. CABI, Walling-ford & Boston.
Kalıpsız, A. 1988. Orman Hasılat Bilgisi. İÜ Yayın No: 4060, Orman Fakültesi Yayın No: 448. ISBN 975-404-484-8, İstanbul.
Kirby, K. J., Buckley, G. P., Mills, J. 2017. Biodiversity implications of coppice decline, transformations to high forest and coppice restoration in British woodland. Folia Geobotanica, 52(1): 5-13.
Odabaşı, T. 1976. Türkiye’de Baltalık ve Korulu Baltalık Ormanları ve Bunların Koruya Dönüştürülmesi Olanakları Üzerine Araş-tırmalar. İÜ Yayın No: 2079, Orman Fakültesi Yayın No: 218, Matbaa Teknisyenleri Basımevi, İstanbul.
OGM, 2005. Orman Genel Müdürlüğü (ogm.gov.tr). Baltalık Ormanlarının Koruya Dönüştürülmesi Eylem Planı (2006-2015). https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane-sitesi/Pages/yayinlar.aspx (Ziyaret tarihi: 16.04.2023).
OGM, 2014. Orman Genel Müdürlüğü (ogm.gov.tr). Silvikültürel Uygulamaların Teknik Esasları. Tebliğ No: 298. Ocak 2014. Ankara.
Ozhatay, N., Akalin, E., Guler, N., Ersoy, H., Yesil, Y., Demirci, S. 2013. Floristic richness and conservation priority sites in the northwest of European Turkey: Mt Yıldız-Kırklareli. Phytologia Balcanica, 19(1): 77-88.
Öztürk, M. Z., Çetinkaya, G., Aydın, S. 2017. Köppen-Geiger iklim sınıflandırmasına göre Türkiye’nin iklim tipleri. İstanbul Üni-versitesi Coğrafya Dergisi 35: 17-27.
Regent Instruments Canada Inc. 2014. WinDendro: an image analysis system for tree-rings analysis https://regentinstruments.com/assets/windendro_about.html (Ziyaret tarihi: 16.04.2023).
Stein, W. E., Christopher M. B., Jennifer L. M., Linda V. H., Frank M., Charles V. S., Ed Landing et al. 2020. Mid-Devonian Archaeopteris roots signal revolutionary change in earliest fossil forests. Current Biology, 30(3): 421-431.
Şahin, A. 2020. Marmara Bölgesindeki Sapsız Meşe (Quercus petraea (Mattuschka) Liebl.) Meşcerelerinin Hasılatı ve Amenajman Esasları. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
Yılmaz, H. 2014. Quercus L. (Meşeler), Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları, (Ed., Akkemik, Ü.), Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, s:673-702.
Zobeiry, M. 1978. Tree sampling in natural forests of northern Iran. The Forestry Chronicle, 54(3): 171-172.