Mehmet Tevfik Bey’in 1917 Yılı Verilerine Göre Hendek Orman Fidanlığı Raporu ve Önemi

1916 yılında yabancı uzmanların öncülüğünde kurulan Hendek (Sakarya) Fidanlığı dönemin Orman Genel Müdürü Mehmet Tevfik Bey tarafından 1917 yılında ziyaret edilmiştir. Mehmet Tevfik Bey, Hendek Orman Fidanlığı’nı örnek alarak ve başka yerlerde tesis edilecek fidanlıklara altlık olması amacıyla ayrıntılı bir rapor düzenlemiştir. Orman Mektebi Alisi Mecmuasında yayınlanan ve ormancılık tarihimiz açısından önemli bir yere sahip bu raporda, fidanlık kuruluşu, gerekli alet-edevat ile tüm iş ve işlemler için maliyet hesapları yapılmıştır. Raporda, altı farklı üretim varsayımına göre karaçam ve meşe fidanları için üretim maliyet analizleri çıkarılmıştır. Mehmet Tevfik Bey, maliyet hesaplamalarında farklı seçenekleri dikkate almıştır. Bugün dahi genellikle ihmal edilen ihtimallere göre karar vermeyi önemsemiş ve muhtemel maliyet aralığını hesaplamıştır. Çalışmada, örnek gösterilen bir hektarlık fidanlık kuruluş harcamaları ve fidan üretim maliyetleri günümüz birim fiyatlarına göre tekrardan irdelenmiştir. Bugünkü karaçam ve meşe fidanı üretim tekniğiyle, rapor dönemi üretim yaklaşımı karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda, 1917 yılı kuruluş ve üretim maliyetlerinin 2019 yılı maliyetlerine yakın olduğu, üretim tekniklerinde de birçok bakımdan benzediği anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Hendek, Orman Fidanlığı

917 Report of Mehmet Tevfik Bey on Hendek Forest Nursery and its importance

Hendek Forest Nursery, established in 1916 under the leadership of foreign experts, was visited by Mehmet Tevfik Bey, General Director of Forestry in 1917. Mehmet Tevfik Bey prepared a detailed report for the nurseries to be established in other places with the example of Hendek Forest Nursery. In this report, published in the Journal of Forestry School, which has an important place in our history of forestry, cost calculations have been made for the nursery establishment, necessary tools and equipment and all works and transactions. In the report, production cost analyzes for the seedlings of black pine and oak tree species were made according to six different production scenarios. Mehmet Tevfik Bey has considered different options in the cost calculations. He cared about making decisions on the possibilities that are often neglected even today and calculated the estimated cost range. An example of one-hectare nursery establishment expenditures and seedling production costs were examined once again according to the current unit prices. The production techniques of black pine and oak tree seedlings are compared with the production approach of the reporting period. As a result of the study, it was understood that establishment and production costs of 1917 were close to those of 2019 and the production techniques were similar in many ways.

Keywords:

Hendek forest nursery, history of forestry,

PDF

___

AGM., 1996. Orman Fidanlıklarında Teknik Çalışma Esasları. Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.Alkan, H., 2000. Eğirdir Orman Fidanlığında Fidan Maliyet Analizleri. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi. (1): 1-20.Anonim., 1893. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. İrade Orman ve Maadin 1/29.Anonim., 1900. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. Şura-yı Devlet 529/11.Anonim., 1910. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. İrade Orman ve Maadin 14/10.Anonim., 1911. Devlet Salnâmesi sene 1329, 412.Anonim., 1913a. Orman Kısmı. Orman Yetiştirilmek Üzere Vilayete Yazılan Tahriratı Umumiye. Ticaret ve Ziraat Nezareti Mecmuası. (26) 3.Anonim., 1913b. Orman Yetiştirmek Usulü. Ticaret ve Ziraat Nezâreti Yayınları. Matbaa-i Osmaniye, İstanbul.Anonim., 1913c. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. İrade Ticaret ve Ziraat.1/28-29.Anonim., 1913d. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. İrade Dosya Usulü 54/53.Anonim., 1914. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. İrade Ticaret ve Ziraat.1/34Anonim., 1916a. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. Ticaret, Nafia, Ziraat, Orman ve Maadin Nezaretleri 1708/109.Anonim., 1916b. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. Ticaret, Nafia, Ziraat, Orman ve Maadin Nezaretleri 1707/631.Anonim., 1916c. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. Ticaret, Nafia, Ziraat, Orman ve Maadin Nezaretleri 1708/109.Anonim., 1917. Başlıca Orman Teşkil Eden Eşcarın Tohumlarının Sureti İntihabı ve Cemleriyle Usulü Muhafazalarına Dair Tarifname. Hukuk Matbaası, İstanbulAnonim., 1918a. Belgrad Ormanları Lâhiyası. Orman Mektebi Alisi Mecmuası (6): 176.Anonim., 1918b. Adapazarı Devlet Ormanlarından Hendek Nahiyesi İdare Mıntıkası Ait Amenajman Lâyiha Fenniyesi. Hilal Matbaası, İstanbul.Anonim., 1918c. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. Ticaret, Nafia, Ziraat, Orman ve Maadin Nezaretleri 1708/999.Anonim., 1919. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. İrade Dosya Usulü 54/55.Anonim., 1921. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. Şura-yı Devlet 1268/12.Boydak, M., ve Çalışkan, S., 2014. Ağaçlandırma. OGEM-VAK Yayınları, ISBN:978-975-93943-8-7, Ankara. Diker, M., ve İnal, S., 1945. Ormancılığımızın Ana Davalarından Ağaçlandırma. Ankara Yüksek Ziraat Enstitü Dergisi, (9) 1.Ergin, F., 2017. Birinci Dünya Savaşı’nda ve Atatürk Döneminde Fiyatlar ve Gelirler. https://atam.gov.tr (Ziyaret tarihi: 10.06.2019).Hermann., 1894. Tarım Raporları, Ankara Şimendifer hattı güzergahında yapılacak zirai faaliyetleri için verilen rapor. Matbaa-i de Castro, İstanbul.İhsan., 1917. Ormanlarımızın Tarihçesi. Orman Mektebi Alisi Mecmuası, (1), 26.Kobu, B., 2003. Üretim Yönetimi. Avcıol Basım Yayım, İstanbul.Kurt, İ., 2014. Afyonkarahisar Orman Fidanlık Müdürlüğünde Fidan Üretim Maliyetleri Üzerine Araştırmalar, KMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.Kutluk, H., ve Yund, K., (1950). Hoca Ali Rıza Orman Umum Müdürlerinden Hayatı ve Eserleri 1843-1925. Verim Yayınları, Ankara.Kutluk, H., 1957. Türkiye’de Yabancı Ormancılar. Türk ormancılığı yüzüncü tedris yılına girerken 1857-1957 (sayfa 189). Türkiye Ormancılar Cemiyeti Yayınları, Ankara.Kutluk, H., 1967. Türkiye Ormancılığı İle İlgili Tarihi Vesikalar (Cilt 2). OGM Yayınları, İstanbul.Mehmet Tevfik ., 1917. Fidanlık Tesisi. Orman Mektebi Alisi Mecmuası (3), 26.OGM., 1986. Fidanlık Çalışmaları. Yayın ve Tanıtım Şube Müdürlüğü Matbaası, Ankara.OGM. 2018. Orman Genel Müdürlüğü 2018 Yılı İdare Faaliyet Raporu, 39. OGM. 2019. Orman Genel Müdürlüğü 2019 Yılı Fidan ve Tohum Satış Fiyatları. https://fidanstoksorgulama.ogm.gov.tr (Ziyaret tarihi: 10.06.2019).Ortaç, T., 1945. Ormancı Postası Gazetesi (37).Özen, F., 2008. Orman Fidanlığında Fidan Maliyeti Analizi. İÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.Saatçioğlu, F., 1976. Fidanlık Tekniği. Sermet Matbaası, İstanbulÜrgenç, S., 1998. Ağaç ve Süs Bitkileri Fidanlık ve Fetiştirme Tekniği. İ.Ü Orman Fakültesi Yayınları, ISBN: 975-404-445-7, İstanbul. Yund, K., 1959. Türkiye Orman Umum Müdürleri Albümü. Hüsnü Tabiat Yayınevi, İstanbul.