Tiflis Bildirgesi ve BM 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının Çevre Eğitimi ve İklim Değişikliği Dersi Öğretim Programına Yansımaları

Bu araştırmanın amacı, Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından yayımlanan Çevre Eğitimi ve İklim Değişikliği Dersi Öğretim Programı’nı (ÇEİDP) Tiflis Bildirgesi ve Birleşmiş Milletler (BM) 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) açısından değerlendirmektir. Doküman analizi yöntemi kullanılarak elde edilen veriler, sürdürülebilir kalkınma amaçları ve Tiflis çevre eğitimi amaçları çerçevesinde içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgular, ÇEİDP’nin Tiflis Bildirgesi’nde yer alan çevre eğitiminin farkındalık, bilgi, tutum, beceri ve katılım amaçlarından en fazla “bilgi” amacına en az “katılım” amacına yönelik kazanım içerdiğini göstermiştir. BM 2030 SKA’da yer alan 17 amaç açısından değerlendirildiğinde ise ÇEİDP’nin en fazla “İklim Eylemi” amacı, en az “Yoksulluğa Son”, “Sağlıklı Kaliteli Yaşam” ve “Amaçlar İçin Ortaklıklar” amaçlarına yönelik kazanım içerdiği görülmüştür. Bununla birlikte programdaki kazanımlarda 17 SKA’dan bazıları yer bulamamıştır. Ayrıca programda okul dışı ortamları örneklerine yeterince yer verilmediği ve öğrencinin aktif katılımına yönelik yeteri kadar içeriğin bulunmadığı belirlenmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin çevre sorunlarının çözümüne katılımlarına yönelik kazanımların artırılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çevre eğitimi, küresel iklim değişikliği, sürdürülebilir kalkınma, BM, Tiflis Bildirgesi, Environmental education, global climate change, sustainable development, UN, Tbilisi Declaration

Reflections of Tbilisi Declaration and UN 2030 Sustainable Development Goals on Environmental Education and Climate Change Curriculum

The current research aims to examine the Environmental Education and Climate Change Course Curriculum (EECC) published by the Ministry of National Education (MoNE) in terms of the Tbilisi Declaration Goals and the United Nations (UN) 2030 Sustainable Development Goals (SDG). The data obtained through the document analysis method were analyzed using the content analysis method. The findings showed that EECC included the Tbilisi Declaration goals mostly in terms of "knowledge" and least in terms of "participation." When evaluating the EECC in terms of the 17 objectives of the UN 2030 SDG, it was seen that the EECC included the objectives of "Climate Action" the most, while "No Poverty," "Good Health and Well-being," and "Partnerships for Goals" were the least covered. However, the program did not address some of the 17 SDGs in its learning strands. In addition, it was determined that the program lacked sufficient examples of out-of-school environments and did not have enough content for students’ active participation. Finally, the study suggested increasing the learning strands to encourage students' participation in solving environmental problems.

Keywords:

Environmental education, global climate change, sustainable development, UN, Tbilisi Declaration,

PDF

___

Akınoğlu, O. ve Sarı, A. (2009). İlköğretim programlarında çevre eğitimi. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 30, 5-29. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1848 Aktaş, F. (2019). İlköğretim programlarının sürdürülebilir kalkınma hedefleri açısından, çevre eğitimi ve iklim değişikliği boyutunda incelenmesi [yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
Aktaş, F., Dinçol-Özgür, S. ve Yılmaz, A. (2020). İlköğretim programlarının BM 2030 sürdürülebilir kalkınma hedefleri açısından incelenmesi. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(1), 61-70. DOI: 10.7212/zkufbd.v10i1.1525
Alım, M. (2006). Avrupa Birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 599-616. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/819141
Ayantaş, T. (2020). Sanayi devrimi. İ. Güven (Ed.). Uygarlık tarihi içinde (s.414-433). Pegem Akademi Yayıncılık. Bahar, M., Erdaş, E., Özel, R. (2013). İlköğretim hayat bilgisi programında çevre eğitimi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 1-25. http://acikerisim.ibu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12491/375/mehmet-bahar.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Barak, B. ve Gönençgil, B. (2020). Dünyada ve Türkiye’de ortaokul öğretim programlarının iklim değişikliği eğitimi yaklaşımına göre karşılaştırılması. Coğrafya Dergisi, 40, 1-15. DOI: 10.26650/JGEOG2019-0039 Birleşmiş Milletler [BM] (2015). Türkiye ve sürdürülebilir kalkınma amaçları. http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/
Bulut, B. ve Çakmak, Z. (2018). Sürdürülebilir kalkınma eğitimi ve öğretim programlarına yansımaları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2680-2697. DOI: 10.7884/teke.4371
Cebesoy, Ü. B. ve Dönmez-Şahin, M. (2010). İlköğretim II. kademe fen ve teknoloji programının çevre eğitimi açısından karşılaştırmalı incelenmesi. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 3(2), 159-168. https://bibad.gen.tr/index.php/bibad/article/view/76/76