Kömürden Çıkış Politikaları ve Kömüre Bağımlı Yerleşim Yerlerinde Adil Dönüşüm

Bu makale, iklim değişikliği olgusuyla mücadele bağlamında beliren kömürden çıkış politikalarının toplumsal sonuçları ile kömüre bağımlı yerleşimlerde adil dönüşüm olasılığı üzerine bir tartışma sunmaktadır. İklim değişikliğiyle mücadele kapsamında tüm dünyada enerji üretim yöntemleri hızla değişmektedir. Bu durumun Türkiye'de de yansımaları olacağı aşikardır. Bu bağlamda araştırmanın temel amacı, ekonomik ve sosyal olarak kömüre bağımlı yerleşim yerlerinde yaşanacak olası kömürden çıkış deneyimleri için öne çıkan ve güncel bir yaklaşım olan adil dönüşümün incelenmesi ve tanıtılmasıdır. Makalenin ilk bölümlerinde iklim değişikliğine ve karbon yoğun sektörlere, kömür madenciliğinin enerji üretimindeki rolüne ve kömürün aşamalı olarak kullanımdan kaldırılması politikalarına genel bir bakış sunulmaktadır. Ardından, Türkiye'de kömürün enerji üretimindeki rolü ile ekonomik ve sosyal olarak kömüre bağımlı yerleşim yerleri hakkında genel bilgiler aktarılmaktadır. Adil dönüşüm yaklaşımı ve bu yaklaşımın amaçları ele alındıktan sonra sonuç bölümünde çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Muhtemel kömürden çıkış süreci sonucunda kömüre bağımlı yerleşim yerlerinde yaşamını sürdürenler üzerindeki olumsuz etkilerin en aza indirilebilmesi için önlemler alınmasının gerekli olduğu vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İklim değişikliği, kömür madenciliği, kömürden çıkış, adil dönüşüm., Climate change, coal mining, coal phase-out, just transition.

The Coal Phase-Out Policy and the Just Transition in Coal-Dependent Settlements

This article presents a discussion of the social consequences of coal phase-out policies determined in the context of addressing climate change and the possibility of a just transition in coal-dependent settlements. Energy production methods are changing all over the world to tackle climate change. This situation will inevitably be reflected in Turkey as well. In this regard, the main purpose of the research is to examine and introduce the just transition, which is a prominent and contemporary approach for possible coal phase-out experiences in settlements that are economically and socially dependent on coal. An overview of climate change and carbon-intensive sectors, coal mining's role in energy production, and coal phase-out policy objectives is presented in the first part of the article. Then, presented in the following are general information about the role of coal in energy production in Turkey, as well as settlements that are economically and socially dependent on coal. After providing an overview of the just transition approach and its objectives, suggestions are made for Turkey in the conclusion. Several measures can be taken to minimize the negative effects on groups involved in coal-dependent settlements and vulnerable groups as a result of possible transformation.

Keywords:

Climate change, coal mining, coal phase-out, just transition.,

PDF

___

2030 İklim Hedefi. (2022). Güvenli Geleceğimiz için Güçlü İklim Hedefi. https://birbucukderece.com/
Climate Justice Alliance. (2018). Just Transition Principles. https://climatejusticealliance.org/wpcontent/ uploads/2018/06/CJA_JustTransition_Principles_final_hi-rez.pdf
Ersoy, Ş. (2009). İklimler İnsan Olmadan da Değişebilir. Jeoloji Mühendisleri Odası. https://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/d61ab143223efbc_ek.pdf?tipi=23
ETUC. (2007). Climate Change and Employment. European Trade Union Confederation. http://www.unizar.es/gobierno/consejo_social/documents/070201ClimateChang- Employment.pdf
European Commission. (2020). The Just Transition Mechanism: Making Sure No One is Left Behind. https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal/finance-andgreen- deal/just-transition-mechanism_en
IEA. (2022). Global Energy Review: CO2 Emissions in 2021. International Energy Agency. https://www.iea.org/reports/global-energy-review-co2-emissions-in-2021-2
ILO. (2018). The Employment Impact of Climate Change Adaptation. International Labour Organization. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/--- ed_emp/documents/publication/wcms_645572.pdf
ILO. (2019a). Skills For a Greener Future: A Global View Based on 32 Country Studies. The International Labour Organization.
ILO. (2019b). Skills for a Greener Future: Challenges and Enabling Factors to Achieve a Just Transition. The International Labour Organization. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/--- ed_emp/documents/publication/wcms_731957.pdf
ILO. (2022a). Frequently Asked Questions on Just Transition. The International Labour Organization. https://www.ilo.org/global/topics/green-jobs/WCMS_824102/lang--en/index.htm
ILO. (2022b). Social and Employment Impacts of Climate Change and Green Economy Policies in Türkiye. International Labour Organization. https://www.undp.org/tr/turkiye/publications/social-and-employment-impacts-climatechange- and-green-economy-policies-t%C3%BCrkiye
IPCC. (2014). Climate Change 2014: Fifth Assessment Report. Intergovernmental Panel on Climate Change. https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/AR5_SYR_FINAL_SPM.pdf
IPCC. (2018). Global Warming of 1.5°C. Intergovernmental Panel on Climate Change. https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/06/SR15_Full_Report_High_Res.pdf
IPCC. (2021). Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Intergovernmental Panel on Climate Change. https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/
IRENA. (2021). Renewable Energy and Jobs Annual Review 2021. https://www.irena.org/publications/2021/Oct/Renewable-Energy-and-Jobs-Annual-Review- 2021
ITUC. (2009). A Just Transition: A Fair Pathway to Protect to Climate. https://www.ituccsi. org/IMG/pdf/01-Depliant-Transition5.pdf
ITUC. (2010). Resolution on Combating Climate Change Through Sustainable Development and Just Transition. International Trade Union Confederation. https://www.ituc-csi.org/resolution-oncombating- climate?lang=en
İklim Değişikliği Başkanlığı. (2022). Türkiye Ulusal Katkı Beyanı’nı COP27’de Açıkladı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. https://iklim.gov.tr/turkiye-ulusal-katki-beyani-nicop27- de-acikladi-haber-84
OECD. (2017). Just Transition A Report for the OECD. OECD. https://www.oecd.org/environment/cc/g20-climate/collapsecontents/Just-Transition- Centre-report-just-transition.pdf
Shue, H. (2014). Global Environment and International Inequality. In Climate Justice: Vulnerability and Protection (pp. 180-194). Oxford University Press.
Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2022). 2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı. https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/ uploads/2022/07/2022_Yili_Cumhurbaskanligi_Yillik_Programi.pdf
TCCSB. (2022). İklim Kanunu Hazırlıklarının Büyük Kısmı Tamamlandı. Türkiye Cumhuriyeti Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. https://www.csb.gov.tr/bakan-murat-kurum-iklimkanunu- hazirliklarinin-buyuk-kismi-tamamlandi-bakanlik-faaliyetleri-32072
TEİAŞ. (2022a). Santral Kurulu Güç Raporları. Türkiye Elektrik İletim A.Ş. https://www.teias.gov.tr/kurulu-guc-raporlari
TEİAŞ. (2022b). Yük Tevzi Bilgi Sistemi Günlük İstatistikler. Türkiye Elektrik İletim A.Ş. https://ytbsbilgi.teias.gov.tr/ytbsbilgi/frm_istatistikler.jsf
TÜİK. (2022). Sera Gazı Emisyon İstatistikleri, 1990-2020. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sera-Gazi-Emisyon-Istatistikleri-1990-2020-45862
Türkeş, M. (2008). Küresel İklim Değişikliği Nedir? Temel Kavramlar, Nedenleri, Gözlenen ve Öngörülen Değişiklikler. İklim Değişikliği ve Çevre, 1, 26-37.
UNFCCC. (2015). Republic of Turkey Intended Nationally Determined Contribution. https://unfccc.int/sites/default/files/NDC/2022-06/The_INDC_of_TURKEY_v.15.19.30.pdf
UNFCCC. (2021). End of Coal in Sight at COP26. https://unfccc.int/news/end-of-coal-in-sight-atcop26
WEF. (2022). Global Risks Report 2022. World Economic Forum. https://www.weforum.org/reports/global-risks-report-2022