Terör ve Medya İlişkisi Bağlamında Terör Eylemlerinin Haberlerde Sunulma Biçimleri: “Reina Saldırısı” Örneği

Günümüzde terörizm olgusu hayatın her alanında karşımıza çıkmaktadır. Söz konusu görünürlüğün artışında kuşkusuz küreselleşmenin ve iletişim devriminin büyük etkileri olmuştur. İletişim çağında meydana gelen söz konusu bu değişimlerin medyayı da etkilediği açıktır. Bu bakımdan günümüzde medya önemli bir ikilemle karşı karşıya kalmıştır. Medya, iletişimin teknolojilerinin sağladığı imkanları kullanarak gelişmelerle alakalı insanları bilgilendirirken aynı zamanda terör olaylarının haberlerinde bunun önemli bir propaganda aracı haline dönüşmesini engellemek durumundadır. Bu bakımdan terör olaylarının haber ediliş biçimleri, terör-medya ilişkisi bağlamında üzerinde durulması gereken önemli bir konudur. Çalışma, yaşanan bir terör saldırısının farklı gazetelerde nasıl kendine yer bulduğunu incelerken, öncelikli olarak gazetelerin ideolojik konumlarının haber içeriklerine ve tema dağılımlarına etkisi olup olmadığına yanıt bulmaya çalışmaktadır. Bunun için DEAŞ tarafından İstanbul’da gerçekleştirilen “Reina Saldırısı” çalışmanın örnek olayı olarak seçilmiştir. Bu kapsamda yaşanan bu terör saldırısının Sabah, Yeni Akit, Cumhuriyet, Sözcü ve BirGün gazetelerinde nasıl yer edindiği haberlerin temasal dağılımları üzerinden incelenmiş ve ilgili haberlerin içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda çalışma içeriğindeki söz konusu gazeteler kategorilendirilmiş ve belirlenen temalara göre taranmıştır. Yapılan inceleme neticesinde saldırıyı gerçekleştiren teröristin DEAŞ militanı olması, yabancı bir kişi olması, saldırının yılbaşı kutlamalarına yönelik düzenlenmesi gibi değişkenlerin haber temaları ve haber analizi açısından önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte gazetelerin ideolojik spektrumda kendilerini konumladıkları yerin haberlerin temasal dağılımlarına ve ana tartışmalara etki ettiği; ideolojik spektrumda farklı konumda bulunan gazetelerin terörü kınamak konusunda birleştiği fakat tartışma eksenlerinin ve seçilen temaların yoğunluğu noktasında farklılaştığı belirgin bir şekilde görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Terörizm, DEAŞ, Reina Saldırısı, Medya, Haber Teması

In the Context of Terrorism and Media Relations How Terrorist Actions are Presented in the News: “Reina Attack” Example

Today, the phenomenon of terrorism appears in every aspect of life. Undoubtedly, globalization and the communication revolution have had a major impact on the increase in this visibility. It is clear that these changes in the communication age also affected the media. In this regard, the media has faced an important dilemma today. While the media informs people about the developments by using the opportunities provided by the technologies of communication, it also has to prevent this from turning into an important propaganda tool in the news of terrorist incidents. In this regard, the way in which terrorist incidents are reported is an important issue that needs to be addressed in the context of the terrorist-media relationship. While the study examines how a terrorist attack takes place in different newspapers, it tries to find out whether the ideological positions of the newspapers have any effect on the news content and theme distributions. For this, the "Reina Attack" carried out by DEAŞ in Istanbul was selected as a case study. In this context, how the terrorist attack that took place in Sabah, Yeni Akit, Cumhuriyet, Sözcü and BirGün newspapers were examined through the contact distributions of the news and content analysis was carried out. As a result of the investigation, it was concluded that variables such as the terrorist who carried out the attack, being a DAESH militant, being a foreign person, and arranging the attack for New Year's celebrations were important in terms of news themes and news analysis. Nevertheless, the place where the newspapers position themselves in the ideological spectrum affects the contact distribution of the news and the main debates; The newspapers, which are in a different position in the ideological spectrum, appear to be united in condemning terrorism. In addition, it was clearly seen that the newspapers differed in terms of the axis of discussion and the chosen themes.

Keywords:

Terrorism, DAESH, Media, News Theme, Reina Attack,

PDF

___

Çelik, H., ve Ekşi, H. (2008). Söylem analizi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27(27), 99-117.
Çelik, H., Baykal, N. B., ve Memur, H. N. (2020). Nitel veri analizi ve temel ı̇lkeleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - ENAD, 8(1), 379-406.
Örs, H. B. (2014). İdeoloji: Karmaşık dünyayı anlaşılır kılmak. 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler içinde (7. b., s. 3-46). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Özdemir, S. (1998). Medya emperyalizmi ve küreselleşme. İstanbul: Timaş Yayınları.
Akçay, E. Y. (2012). Terör ve medya ilişkisinin 2003 yılında İstanbul’da meydana gelen saldırılar örneğiyle incelenmesi. NEÜSosyal Bilimler EnstitüsüDergisi(2), 183-197.
Altun, F. (2011). Medya etiği ve tarafsızlık söylemi. İş Ahlakı Dergisi, 4(8), 9-24.
Avşar, Z. (2017). İnternet çağında medya, terör ve güvenlik. TRTakademi, 2(3), 116- 132.
Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. DEUHFED, 9(1), 23-28.
Can, M. E., Kaya, M., ve Paksoy, M. (2017, Şubat 15). Mahkemeye sevk edilen 5 şüphelinin Masharipov ile irtibatı kesinleşti. Anadolu Ajansı. Ocak 2, 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/mahkemeye-sevk-edilen-5- suphelinin-masharipov-ile-irtibati-kesinlesti/751126 adresinden alındı
CnnTürk. (2017, Ocak 17). Yılbaşını kana bulayan Reina saldırganı yakalandı. CnnTürk. Aralık 15, 2019 tarihinde https://www.cnnturk.com/turkiye/yilbasinikana-bulayan-reina-saldirgani-yakalandi adresinden alındı
DHA. (2019, Şubat 18). Son dakika... Reina katliamcısı: Eylemi ben yapmadım. CnnTürk Aralık 16, 2019 tarihinde: https://www.cnnturk.com/turkiye/sondakika-reina-katliamcisi-kapali-oturumda-savunma-veriyor adresinden alındı
Gür, T. (2013). Post-modern bir araştırma yöntemi olarak söylem çözümlemesi. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 5(1), 185-202.
gazetetirajlari.com. (2017, Ocak 1). Gazetelerin haftalık satış raporu. Şubat 22, 2020 tarihinde gazetetirajlari.com: http://gazetetirajlari.com/HaftalikTirajlar.aspx adresinden alındı Son dakika.. Reina saldırganının kimliği belli oldu. (2017, Ocak 7). Hürriyet. Aralık 15, 2019 tarihinde: http://www.hurriyet.com.tr/gundem/reinasaldirganinin-kimligi-belli-oldu-40329668 adresinden alındı
Reina'ya Silahlı Saldırı: 39 Kişi Hayatını Kaybetti65 Yaralı (2017, Ocak 1). Habertürk Aralık 15, 2019 tarihinde https://www.haberturk.com/gundem/haber/1343321-reinaya-silahli-saldiri35-kisi-hayatini-kaybetti-40-yarali adresinden alındı
Haklı, S. Z. (2018). Giriş. B. Kalkan, ve h. Y. Başdemir içinde, Siyasi İdeolojiler (3. b., s. 20-35). Ankara: Adres Yayınları.
Hampton, M. (2008). The ‘Objectivity’ ideal and its limitations in 20th century British Journalism. Journalism Studies, 9(8), 477-493.
Hatipoğlu, M. (2018, 12 31). Reina katliamının faili suskunluğunu koruyor. Anadolu Ajansı, Aralık 16, 2019 tarihinde: https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/reinakatliaminin-faili-suskunlugunu-koruyor-/1352783 adresinden alındı
Heywood, A. (2019). Siyasi ideolojiler(12. b.). (S. Durgut, ve A. K. Çifçi, Çev.) Ankara: BB101 Yayınları.
Üvez, F. (2014). Medya ve risk toplumu ilişkisi bağlamında terör haberlerinin analizi. Erzurum, Türkiye: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karaduman, M., ve Akbulutgiller, B. (2018). İnternet gazeteciliği ve haber söylemi: Reina saldırısı haberlerinin çözümlenmesi. Erciyes İletişim Dergisi Akademia, 5(3), 12-26.
Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
Kartal, A. B. (2018). Uluslararası terörizmin değişen yapısı ve terör örgütlerinin sosyal medyayı kullanması: Suriye’de DAES ve YPG örneği. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 14(27), 39-77.
Kazan, H. (2016). Terör-medya ilişkisi ve medyada terör ilişkisi. Güvenlik Stratejileri Dergisi.
Koçak, A., ve Arun, O. (2006). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk İletişim, 4(3), 22-28.
Mora, N. (2008). Medya ve kültürel kimlik. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 1- 13.
Neuman, W. L. (2013). Toplumsal araştırma yöntemleri nitel ve nicel yaklaşımlar -I- (6. b.). (S. Özge, Çev.) Ankara: Yayın Odası Yayınları.
Şen, A. F. (2013a). Sağlık hakkı ve medya: sağlıkta dönüşüm programı'nın medyada yansımaları. İletişim(Özel Sayı: 3), 155-173.
Şen, A. F. (2013b). Critical media literacy education: A debate on the contribution to democracy. Media Watch, 4(3), 269-277.
Şen, A. F. (2013c). Medyanın savaş söylemleri: barış gazeteciliği perspektifinden anaakım ve alternatif haber medyasında Suriye Sorunu. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 8(1), 164-175.
Şen, Y. F. (2018). Demokratik toplumlarda siyasal şiddet ve terörizm . Ankara: Kilit Yayınları. Taşdemir, E. (2017, Eylül). Sosyal medyada terör propagandası: DEAŞ örneği. G.Ü İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 726-752.
Tolba, A., ve Butler, D. (2017, Ocak 2). Islamic state claims ıstanbul attack, gunman remains at large. Reuters, Aralık 15, 2019 tarihinde: https://www.reuters.com/article/us-turkey-attack/islamic-state-claimsistanbul-attack-gunman-remains-at-large-idUSKBN14M0CJ adresinden alındı
Turk, A. T. (2004). Sociology of terrorism. Annual Review of Sociology, 30(271-286).
Wilkinson, P. (1997). The media and terrorism: A Reassessment. Terrorism And Political Violance, 9(2), 51-64.
Yüksel, Y. (2019). İçerik çözümlemesi. Ocak 5, 2020 tarihinde Academia.com: https://www.academia.edu/24209083/İÇERİK_ÇÖZÜMLEMESİ adresinden alındı
Yıldırım, B. (2015). İçerik çözümlemesi yönteminin tarihsel gelişimi uygulama alanlarıve aşamaları. B. Yıldırım içinde, İletişim Araştırmalarında Yöntemleriçinde (s. 105-154). Konya: LİTERATURK Academia