Ortaöğretim Öğrencilerinin Psikolojik İyi oluşlarının Yordayıcısı Olarak İyimserlik-Kötümserlik Düzeyi ve Dini Yönelimler

Ortaöğretim öğrencilerinin iyimserlik-kötümserlik düzeyleri ile dinî yönelimlerinin psikolojik iyi oluş düzeylerinin anlamlı bir yordayıcısı olup olmadığını test etmeyi amaçlayan bu çalışmada genel tarama modeline dayalı ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Bu çalışmanın evrenini 2019-2020 eğitim öğretim yılında Samsun İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı ortaöğretim okullarında öğrenim gören lise öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi tesadüfi örneklem yöntemiyle seçilen 472 öğrenci-den oluşmaktadır. Araştırma verilerini elde etmek için kişisel bilgi formu “Dinî Yönelim Ölçeği, Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ve Ergenlerde İyimserlik-Kötümserlik Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, pearson momentler çarpımı korelasyon tekniği ve doğrusal regresyon analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre psikolojik iyi oluş ile iyimserlik arasında pozitif yönlü, kötümserlik ile ise negatif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Bununla birlikte psikolojik iyi oluş ile içsel, katı kuralcı ve dışsal dinî yönelim arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca psikolojik iyi oluş ile sorgulayıcı dinî yönelim arasındaki ilişki düzeyi manidar bulunmamıştır. İyimserlik ve kötümserlik ile dinî yönelim ölçeği alt boyutlarının birlikte psikolojik iyi oluşu yordama düzeyine ilişkin bulgulara göre iyimserlik düzeyinin psikolojik iyi oluşun en güçlü yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte dışsal dinî yönelim alt boyutunun da psikolojik iyi oluşun anlamlı bir yordayıcısı olduğu, kötümserlik ve diğer dinî yönelimlerin ise psikolojik iyi oluşu yordama düzeyinin manidar olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlara gore önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Ortaöğretim öğrencileri, İyimserlik-Kötümserlik, psikolojik iyi oluş, Dini yönelim

Religious Orientations and Optimism-Pessimism Level as Predictors of Secondary School Students' Psychological Well-Being

Relational screening model based on general screening model was used in this study, which aims to test whether the optimism-pessimism levels and religious orientation of secondary school students are a significant predictor of psychological well-being levels.The working universe of the research is high school students studying in secondary schools affiliated to Samsun Provincial Directorate of National Education in the 2019-2020 academic year. The sample of the study consists of 472 students selected by simple random element sampling method. In order to collect research data, personal information form “Religious orientation scale, Psychological well-being scale and Optimism-Pessimism Scale in Adolescents” were used. In addition to descriptive statistics, pearson moments product correlation technique and linear regression analysis technique were used in the analysis of the data. According to the findings obtained from the research, there is a positive relationship with psychological well-being and optimism and a negative relationship with pessimism. In addition, it has been determined that there is a positive relationship between psychological well-being and inner religious orientation, strict normative religious orientation and external religious orientation. On the other hand, the level of relati-onship between psychological well-being and questioning religious orientation was not significant. According to the findings related to the predictive level of the sub-dimensions of optimism, pessimism, and religious orientation scale, the level of optimism is the strongest predictor of psychological well-being. In addition, it was concluded that the sub-dimension of external religious orientation is a signifi-cant predictor of psychological well-being, and the level of predicting that pessimism and other religi-ous orientations are psychological well-being is not significant. Suggestions were made based on the findings obtained from the research.

Keywords:

Secondary school students, Optimism-Pessimism, psychological well-being, Religious orientation,

PDF

___

Ayten, A. (2004). Kendini gerçekleştirme ve dindarlık ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Batson, C.,D., Schoenrade, P. ve Ventis, W.,C. (1993). Religion and the individual: asocial psychological perspective. Oxford University, New York.
Bradburn, N. M. (1969). The structure of psychological well-being. Chicago: Al-dine.
Cenkseven Önder, F. ve Mukba, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde umut ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkide yaşam amacının aracı rolü. The Journal Of Academic Social Science Studies, 62, 103-116.
Cenkseven, F. ve Akbaş, T. (2007). Üniversite öğrencilerinde öznel ve psikolo-jik iyi olmanın yordayıcılarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 43-65.
Cooper, H., Okamura, L. ve Mcneil, P. (1995). Situation and personality corre-lates of psychological well-being: Social activity and personal control. Journal of Research in Personality, 29, 395-417.
Cross, S., ve Jenkins R. (2009). Mental capital and wellbeing. European Psychiatric Review, 2(1), 59-61.
Çalışkan, H. ve Uzunkol, E. (2018). Ergenlerde iyimserlik-kötümserlik ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 6(2), 78-95.
Çeçen R. ve Cenkseven F. (2007). Relationships beetween loneliness and psychological well-being among Turkish university students. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2), 109-118.
Dinç, A. (2007). Ergenlerde anne-baba tutumları ve dinî yönelim. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Doğan, U. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal ağ siteleri kullanımının mutluluk, psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumlarına etkisi: Facebook ve twitter örneği. Eğitim ve Bilim Dergisi, 41(183), 217-231.
Doğan, U., Kaya, S., ve Eren, D. (2016). Lise öğrencilerinin risk alma dav-ranışlarının yaşam doyumu ve psikolojik iyi oluş değişkenleri ile ilişkisi. International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 11(3), 953-964.
Ercan, N. (2009). The predictors of attitudes toward physical wife abuse: Ambivalent sexism, system justification and religious Orientation. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Erdoğan, E. (2014). Tanrı algısı dinî yönelim biçimleri ve dindarlığın psikolojik dayanıklılıkla ilişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversi-tesi, Ankara.
Foster, L.T. ve Keller, C.P. (2008). British columbia atlas of wellness. Toronto: Distributed for Western Geographical Press.
Genia, V. (1996). I, E, quest, and fundamentalism as predictors of psychologi-cal and spiritual well-being. Journal for the Scientific Study of Religion, 35(1), 56-64.
Göcen, G. (2013). Pozitif psikoloji düzleminde psikolojik iyi olma ve dinî yönelim ilişkisi: Yetişkinler üzerine bir araştırma. Toplum Bilimleri Dergisi, 7(3), 97- 130.
Kapıkıran, Ş. ve Kapıkıran, N.A. (2009). Sosyal bağlılığın psikolojik iyi olmayı oluşturan değişkenler bakımından yordanması. XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Sözlü Bildiri, Ege Üniversitesi, İzmir.
Kermen, U., İlçin Tosun, N. ve Doğan, U. (2016). Yaşam doyumu ve psikolojik iyi oluşun yordayıcısı olarak sosyal kaygı. Eğitim Kuram Ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(2), 20-29.
Kurnaz, M. (2015). Yetişkinlerde dinî yönelim-mutluluk ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
Küçü, E. (2018) Lise öğrencilerinde mükemmeliyetçilik, ihtiyaç doyumu ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Maltby J, Lewis CA. ve Day L. (1999). Religious orientation and psychological wellbeing: The role of the frequency of personal prayer. British Journal of Health Psychology, 4(4), 363-378.
Onay, A. (2004). Dindarlık etkileşim ve değişim. İstanbul: DEM Yayınları.
Öztürk, E. E. (2013). İyimserlik ve dindarlık. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Polatcı, S. (2011). Psikolojik sermayenin performans üzerindeki etkisinde iş aile yayılımı ve psikolojik iyi oluşun rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the mean-ing of psychological well-being. Journal Of Personality And Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
Scheier, M.F. ve Carver, C. S. (1992). Effect of optimism on psychological and phycical well-being: Theorical over-view and empiral update. cognitive the-raphy and research, 16(2), 201-228.
Silva, R. A., Horta, B. L., Pontes, L. M., Faria, A. D., Souza, L.D.M., Cruzeiro, A. L. S. ve Pinheiro, R. T. (2007). Psychological well-being and adolescence: associated factors. Cadernos De Saúde Pública, 23(5), 1113-1118.
Spilka, B. ve Mullin, M. (1977). Personal religion and psychological schemata: A research approach to a theological psychology of religion. Character Potential: a Record of Research, 8(2), 57-66.
Stoeber, J. ve Corr, P. J. (2016). A short empirical note on perfectionism and flourishing. Personality And Individual Differences, 90, 50-53.
Telef, B. B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 374- 384.
Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinde kendini toparlama gücünün içsel koruyucu faktörlerle ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 297– 306.