Gülşen KIRPIK

Kadın Çalışanlarda Cam Tavan Algısı Kırıldı mı? Erkek Çalışanlar Halen Cinsiyet Ayrımcılığı Yapıyorlar mı?: Adıyaman Bankacılık Sektörü Örneği

Kadınların iş hayatlarında yükselmelerini önleyen ve ilk olarak 1970’lerde kullanılmaya başlanan “cam tavan sendromu”nun algısal olarak günümüzdeki durumunu ortaya koymak üzere yapılan bu çalışma, Adıyaman il ve ilçelerinde faaliyet gösteren bankalardaki çalışanlar üzerinde yapılmıştır. Basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile Adıyaman il ve ilçelerinde çalışan 131 banka çalışanı üzerinde uygulanan anket yoluyla veriler toplanmıştır. Araştırmada kullanılan cam tavan algı ölçeğinin güvenilirlik düzeyi 0,815’dir. Çalışmanın hipotezi Bağımsız t-Testi ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, %95 güven aralığı içinde (p=0,006<0,05) çalışmanın ana hipotezi olan, H1 hipotezi kabul edilmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre, kadın çalışanların cam tavan algısının yok denecek kadar az olduğu, ancak, erkek çalışanların önyargısal olarak cinsiyete dayalı ayrımcılık yapmaları sebebiyle halen kadın çalışanlara yönelik olumsuz algıya sahip oldukları görülmüştür. Dolayısıyla, kadın çalışanların cam tavan algısının kırıldığı, ancak erkek çalışanların cinsiyet ayrımı konusunda basmakalıp algılarının devam etmekle birlikte, eskiye nazaran azalma eğiliminde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlar Adıyaman ili ve bankacılık sektöründe çalışanlarla sınırlı olmakla birlikte, söz konusu sonuçlar 2004-2019 yılları arasında ülkemizde yapılan diğer benzer çalışma sonuçları ile farklılıklar ve benzerlikler açısından karşılaştırılarak, cam tavan algısının kadın ve erkek çalışanlardaki eğilimine yönelik bilgiler elde edilmiş ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Cam Tavan Sendromu, Cinsiyet Ayrımcılığı, Banka Çalışanları, Adıyaman

Was The Glass Ceiling Perception of The Female Employees Broken up? Are The Male Employees Still Discriminating Gender? The Exampe of Adıyaman Banking Sector

This study, which was carried out in order to reveal the current status of the glass ceiling syndrome, which was started to be used in the 1970s and prevented women to rise in their business life, was carried out on the employees in the banks operating in the provinces and districts of Adıyaman. The data were collected with a questionnaire applied on 131 bank employees working in the provinces and districts of Adıyaman by simple random sampling method. The reliability of the glass ceiling perception scale used in the study is 0.815. The hypothesis of the study was analyzed by Independent t-Test. H1 hypothesis was accepted as the main hypothesis of the study in 95% confidence interval (p = 0.006 <0.05). According to the results of the study, it is observed that female employees have a low glass ceiling perception, but male employees have a negative perception towards female employees because they have biased discrimination on the basis of gender. Therefore, it has been concluded that the perception of stereotypes of female employees is broken, but the stereotypes of male employees on gender discrimination continue to decrease compared to the past. Although the results obtained in the study were limited to the employees in the province of Adiyaman and the banking sector, the results were compared between the results of the study conducted in our country in the years 2004-2019 in terms of differences and similarities, and information on the tendency of the glass ceiling perception in female and male employees was obtained and recommendations were made.

Keywords:

Glass Ceiling Syndrome, Gender Discrimination, Bank Employees, Adiyaman,

PDF

___

Akdemir, B. ve Çalış-Duman, M. (2017). Kadın çalışanların performansında cam tavan sendromu engeli. International Journal of Academic Value Studies, 3(15), 517-526.

Aksu, A., Çek, F. ve Şenol, B. (2013). Kadınların müdür olmalarının önündeki cam tavan ve cam tavanı aşma stratejileri’ne ilişkin ilköğretim okulu müdürlerinin görüşleri, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 133-160.

Battal, F., Akgül, S., Şengün, H. ve Kılıçaslan, Ş. (2017). Çelişik duygulu cinsiyetçilik ve cam tavan sendromu ilişkisi. Sosyal Bilimler Ensitüsü Dergisi, 34, 1-26.

Bilkay, T. A. (2017). Çalışan kadınların kariyer engelleri ve cam tavan sendromu algılamalarının iş motivasyonlarına etkilerini belirlemeye yönelik bir araştırma: Sağlık Bakanlığı Merkez Teşkilatı örneği. Yüksek Lisans Tezi, İşletme Anabilim Dalı Hastane İşletmeciliği Bilim Dalı, 08.05.2019 tarihinde, file:///C:/Users/acer/Downloads/dosya_15-ff8274b518e80958d44619cbb6d152%20(1).pdf adresinden erişilmiştir.

Bingöl, D., Aydoğan, E., Şenel, G. ve Erden, P. (2011). Cam tavan sendromu ve kadınların hiyerarşik yükselmelerindeki engeller: TC. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ankara merkez teşkilatı örneği. İşletme Fakültesi Dergisi, 12(1), 115-132.

Cotter, D. A. vd. (2001). The glass ceiling effects. Social Forces, 80(2), 655-681.

Çarıkçı, İ., Çiftçi, M. ve Derya, S. (2010). İş-aile yaşam çatışması: Türkiye’deki kadın yöneticiler üzerinde bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2(2), 53-65.

Çizel, R. B., Çizel, B. (2014). Kadın öğretmenlerin cam tavan sendromu algısını etkileyen faktörler. Mediterranean Journal of Humanities, 4(1), 63-69.

Demir, H. ve Kartal, N. (2018). Sağlık çalışanlarının cam tavan algısı. Genel Tıp Dergisi, 28(2), 48-56.

Dzuayatin, S. R. ve Edwards, J. (2010). Itting our heads on te glass ceiling: Women and leadership in education in Indonesia. Studia Islamika, 17, 200-232.

Erçen, A. E. Y. (2008). Kadınların cam tavanı aşma stratejileri: Büyük ölçekli türk işletmelerinde bir inceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Adana

Ergeneli, A. ve Akçamete, C. (2004). Bankacılıkta cam tavan: Kadın ve erkeklerin kadın çalışanlar ve üst yönetime yükselmelerine yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22 (2), 85-109.

Eroğlu, F. ve İrdem, Ş. (2016). Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ve yönetim kademelerindeki yansımaları, Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 3(2), 11- 13.

Ertaş, H., Çiftçi Kıraç, F. ve Kıraç, R. (2018). Cam tavan sendromu:Özel hastane uygulaması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(85), 446-455.

Fındık, E. (2016). İş-aile çatışmasının cam tavan sendromu üzerindeki ekisi: Otel İşletmelerinde bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Nevşehir.

Gül, H., Oktay, E. (2009). Türkiye ve dünyada kadınların çalışma hayatında yaşadıkları cam tavan algıları üzerine kavramsal bir çalışma. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(18), 421-436.

Güner, E. S. (2018). Kadın çalışanlarda cam tavan sendromu ve kariyer planlaması: İstanbul İli üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.

Kalaycı, Ş. (2016). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. (7.bsm), Ankara:Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.

Kara, E. (2019). The effect of gender in the relationship of career de-velopment and job satisfaction for female employees. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 24, 59-72.

Karabıyık, İ. (2012). Türkiye’de çalışma hayatında kadın istihdamı. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 32(1), 231-260.

Karaca, A. (2007). Kadın yöneticilerde kariyer engelleri: Cam tavan sendromu üzerine uygulamalı bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Konya.

Karcıoğlu, F. ve Leblebici, Y. (2014). Kadın yöneticilerde kariyer engelleri: Cam tavan sendromu üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(4), 1-21.

Korkmaz, H. (2014). Yönetim kademelerinde kadına yönelik cinsiyet ayrımcılığı ve cam tavan sendromu, Asos Journal Akademik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(5), 1-14.

Korkmaz, H. (2016). Yönetimde Kadın ve Cam Tavan Sendromu, Alternatif Politika Toplumsal Cinsiyet Özel Sayısı, 08.05.2019 tarihinde https://www.academia.edu/29598893/Hatun_KORKMAZ_-_Y%C3%96NET%C4%B0MDE_KADIN_VE_CAM_TAVAN_SENDROMU adresinden erişilmiştir.

Kulualp, G. (2015). Stratejik insan kaynakları yönetiminde cam tavan sendromu engellerini aşmak. Kamu-İş Dergisi, 14(1), 99-123.

Lathabhavan, R. ve Balasubramanian, S. A. (2017). Glass ceiling and women employees in asian organizations: A tri-decadal review. Asia Pacific Journal Of Business Administration, 9(3), 232-246.

Lockwood, N. (2004). The glass ceiling: Domestic and international perspectives. researc quarterly. Society For Human Resources Management, 1-10.

Love, J.F. (2017). Investigatin the glass ceiling: Ow women in top media management sattered te glass ceiling. Master Thesis, The University of Mississippi Department of Journalism. Mississsippi.

Menteş, S. A., (2018). Türk bankacılık sektöründe cam tavan sorunu. Social Sciences Research Journal, 5, 4-1.

Mızrahı, R. ve Aracı, H. (2010). Kadın yöneticiler ve cam tavan sendromu üzerine bir araştırma, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 216-223.

Öğüt, A. (2006). Türkiye’de kadın girişimciliğinin ve yöneticiliğin önündeki güçlükler: Cam tavan sendromu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Konya.

Örücü, E., Kılıç, R. ve Kılıç, T. (2007). Cam tavan sendromu ve kadınların üst düzey yönetici pozisyonuna yükselmelerindeki engeller: Balıkesir ili örneği. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(2), 117-135.

Özyer, K. ve Azizoğlu, Ö. (2014). İş hayatında kadınların önündeki cam tavan engelleri ile algılanan örgütsel adalet arasındaki ilişkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 95-106.

Sarıoğlu, Z. B. (2018). Cam tavan sendromu: Ölçek uyarlama çalışması ve demografik değişkenler açısından bir analiz. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.

Soysal, A. ve Baynal, T. (2016). Sağlık kurumlarında cam tavan sendromu: Kayseri özel sağlık kurumlarında bir araştırma. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 225- 264.

Sönmez, P. S. ve Bayraktar, O. (2017). Cam tavan sendromunun tükenmişlik ile olan ilişkisinin örgütsel bağlılığa olan etkisinin sonuçları. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü Working Paper Serious, 01/Wps No: 73.

Taşkın, E. (2012). Kadın yöneticilerin cam tavan algısının cam tavanı aşma stratejilerine etkisi: Bursa örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 19-34.

Uzun, G. (2005). Kadın ve erkek yöneticilerin liderlik davranışları arasındaki farklılıklar ve ankacılık sektöründe uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Adana.

Üçyıldız, U. H. (2017). Kadın çalışanların cam tavan sendromu algılamaları: Ege bölgesinde faaliyet gösteren seyahat acentalarında bir araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Mersin.

Wirth, L., (2001). Breaking through the glass ceiling women in management. Geneva: International Labour Office.

Yavuz, E. ve Uzun, A. 2019. Türkiye’de 2000-2018 yılları arasında cam tavan kavramı ile ilgili çalışmaların incelenmesi ve yorumlanması. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 697 – 718.

Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara:Detay Yayıncılık.

Yegengil, E. (2018). Kadının Kariyer yaşamında karşılaştığı engeller ve cam tavan. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Ankara.

Yıldız, S., Alhas, F., Sakal, Ö. ve Yıldız, H. (2016). Cam uçurum: Kadın yöneticiler cam tavanı ne zaman aşar?. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(4), 1119-1146.

Yılmaz, B. ve Okutan, E., (2017). Cam tavan sendromu ve kadınların kariyer engelleri: Mersin Büyükşehir Belediyesi örneği, 2. Uluslararası Politik, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Kongresi, 99-101.

https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/veri-sor-gulama-sistemi/illere-ve-bolgelere-gore-bilgiler/73 E. Tarihi: 19.02.2019.