Yaşlı Ayrımcılığı

Yaşamın doğal bir süreci olan yaşlılık; farklı toplumlarda zaman içinde değişimler göstermekle birlikte kavramın aynı toplum içinde görülen farklı düzeydeki sosyo-ekonomik ve sosyo-demografik yapılara sahip olan bireyler arasında da farklılıklar gösterdiğini söylemek mümkündür. Geleneksel toplumlarda yaşlı bireyler bilge kişi ve otorite olarak görülmekte iken modern toplumlarda ise; kişisel bilgi ve tecrübelere daha az gereksinim duyulduğundan bu değerlerden uzaklaşılmış ve yaşlılar toplumun sırtında bir yük olarak görülmeye başlanmıştır. Böylelikle yaşlılık kavramı günümüzde “değer” olmaktan çıkarak “toplumsal bir sorun” olarak algılanmaya başlamıştır. Toplum içerisinde statüleri gittikçe kaybolan ve bir sorun alanı olarak görülen yaşlılar hakkında; değersiz oldukları, işe yaramadıkları, ekonomiye ve üretime katkı sağlamadıkları, hasta, güçsüz, mental ve fiziksel kapasitelerinin düşük olduğu şeklindeki önyargılar yaşlı ayrımcılığının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Ekonomik ve sosyal hayata yeterince dahil olamayan yaşlı bireyler, sosyal dışlanmaya maruz kaldıklarından ötürü kendilerini toplumun bir parçası olarak görememektedirler. Yaşlılarımızın içinde yaşadığı toplumla bütünleşerek, aktif bir yaşlanma süreci geçirebilmeleri için yaşlılarla ilgili sağlık, eğitim ve çalışma alanlarında gerekli yasal ve kurumsal dönüşümlerin zamanında gerçekleştirilmesi, yaşlı ayrımcılığının önüne geçerek yaşlıların toplumsal hayata daha fazla katılımlarını sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Yaşlılık, Yaşlanma, Yaşlı Ayrımcılığı, Sosyal Dışlanma

Ageism

Aging, which is a natural process of lifetime has changed in different societies in time. And it is possible to say that this concept has diverse aspects on individuals, who are from the same society but have different socio-economic and socio-demographic composition. While elder individuals in traditional societies are seen as wise and authority, in modern society these elder ones has started to be seen as encumbrance, since in these modern societies, people need less knowledge and experience. For this reason, the concept of aging has started to lose its worth and has started to be perceived as a social problem. Some prejudgement, about elder ones losing their statues in society dy bay dy, such as elder individuals have lower mental and physical capacity, they are weak and ill, they are useless, they do not have any contribution to economy result in elderly discrimination. Due to the fact that elder individuals who are not sufficiently involved in social an economic life suffer from exclusion, they can not see themselves as a part of the society. The realization of necessary and legal instructional transformation and works on the health and education field so that elder individuals may have an active aging process and integrate the society in which they live will provide their participation in social life and will prevent elderly discrimination.

Keywords:

Senility, Aging, Ageism, Social Exclusion,

PDF

___

Abay, A. R. ve Güngör, F. (2016). Yaşlılarla sosyal hizmet. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Akdemir, N., Çınar, F. İ. ve Görgülü, Ü. (2007). Yaşlıların Algılanması ve Yaşlı Ayrımcılığı, Türk Geriatri Dergisi, 10 (4), 215-222.
Arpacı, F. (2005). Farklı Boyutlarıyla Yaşlılık, Ankara: Eğitim ve Kültür Yayınları.
Baybora, D. (2010). Çalışma yaşamında yaş ayrımcılığı ve Amerika Birleşik Devletleri’nde yaş ayrımcılığı düzenlemesi üzerine. Çalışma ve Toplum, 1, 33-58.
Clarke, A. (2009). Birleşik Krallık'ta birinci basamak ve toplum sağlığı hizmetlerinde yaşçılık ve yaş ayrımcılığı. Londra: Yaşlanma Politikaları Merkezi.
Çunkuş, N., Taşdemir Yiğitoğlu, G. ve Akbaş, E. (2019). Yaşlılık ve toplumsal dışlanma. Geriatrik Bilimler Dergisi, 2 (2), 58-67.
Çilingiroğlu, N. ve Demirel, S. (2004). Yaşlılık ve yaşlı ayrımcılığı. Türk Geriatri Dergisi, 4 (7), 225-230.
Duben, A. (2018). Yaşlanma ve yaşlılık disiplinler arası bakış açıları. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Gökçeoğlu Balcı, Ş. (2017). Sosyal güvenlik hakkı açısından yaşlı bakımı. İstanbul: Onikilevha Yayıncılık.
Görgün Baran, A. (2016). Yaşlılık disiplinler arası yaklaşım, sorunlar, çözümler-2. V. Kalınkara (Ed.), Ankara: Nobel Yayıncılık.
Robson, C. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri gerçek dünya araştırması. Ş. Çınkır ve N. Demirkasımoğlu (Çev.), Ankara: Anı Yayınları.
Hablemitoğlu, Ş. ve Özmete, E. (2010). Yaşlı refahı yaşlılar için sosyal hizmet. Ankara: Kilit Yayınları.
Kalaycıoğlu, S., Tol, U., Küçükural, Ö. ve Cengiz, K. (2003). Yaşlılar ve yaşlı yakınları açısından yaşam biçimi tercihleri. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Raporları.
Sağlık Bakanlığı, (2015). Türkiye sağlıklı yaşlanma eylem planı ve uygulama programı (2015-2020). Ankara.
Şahin, T. (2009). Sosyal Dışlanma ve yoksulluk ilişkisi. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, 02 Mart 20201 tarihinde https://ailevecalisma.gov.tr/uploads/sygm/uploads/pages/uzman lik-tezleri/7-sosyal-dislanma-ve-yoksulluk-iliskisi-tijen-sahin.pdf adresinden erişildi.
Şentürk, Ü. (2008). Aile kurumuna yönelik güncel riskler. Aile ve Toplum Dergisi, 4(14), Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayınları.
Şentürk, Ü. (2018). Yaşlılık sosyolojisi yaşlılığın toplumsal yörüngeleri. Bursa: Dora Basın Yayıncılık.
Taşcı, F. (2013). Refah devleti modelleri içinde Türkiye’nin pozisyonu: Yaşlı Algısı üzerinden değerlendirmeler. İnsan ve Toplum, 3(5), 5-35.
Tufan, İ. (2016). Antik çağ’dan günümüze yaşlılık ve yaşlanma. İstanbul: Nobel Yayıncılık.
Weatherall, M. (2001). Yaşlı istismarı: Wellington, Yeni Zelanda'daki evde bakım tesislerinin yöneticilerine yönelik bir anket. Yaşlı İstismar İhmal, 13, 91–99.
Türkiye İstatistik Kurumu, (TÜİK). (2020). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları. 02 Mart 2021, tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus- Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210 adresinden erişildi.