Öğretmenlerin Matematik Öğretiminde Somut Öğretim Materyali Kullanımına Yönelik Görüşleri

Bu araştırmanın amacı; matematik öğretiminde somut öğretim materyali kullanımına yönelik matematik öğretmenlerinin görüşlerini alarak öğretmenlerin hangi somut öğretim materyallerini kullandıklarını, somut öğretim materyali kullanımının öğrenciler açısından avantaj ve dezavantajlarını, kullanımı esnasında yaşanan zorlukları, kullanımını engelleyen faktörleri ve nedenlerini tespit etmekle birlikte öğretmenlerin somut öğretim materyali kullanmaya ve tasarlamaya ilişkin öz-yeterlik algılarını incelemektir. Bu amaç doğrultusunda araştırma Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ile yürütülmüştür. Araştırmanın verileri, on bir açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile 100 ortaokul ve 100 lise matematik öğretmeninden gönüllülük esasına dayanarak toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, katılımcıların büyük çoğunluğunun matematik öğretimde somut öğretim materyali kullanımının gerekli olduğunu düşündükleri belirlenmiştir. Öğretmenlerin somut öğretim materyali kullanımının soyut kavramları somutlaştırdığı, kavramları keşfettirdiği, kalıcı öğrenme sağladığı ve öğrenmeyi kolaylaştırdığı görüşünde oldukları görülmüştür. Bununla birlikte öğretmenlerin somut öğretim materyali kullanırken zaman kaybı, sınıf yönetiminin sağlanamaması, yeterli sayıda materyal bulunamaması ve öğrencilere materyali tanıtmanın zorluğu gibi problemlerle karşılaştıkları tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmenlerin çoğunluğunun matematik derslerinde somut materyal kullanılması konusunda olumlu tutum sergilediği ve öz-yeterliklerinin yüksek olduğu tespit edilmesine rağmen özellikle lise matematik öğretmenlerinin derslerinde somut materyal kullanma düzeylerinin düşük olduğu ve öğretmenlerin çoğunluğunun öğretim materyali olarak geometrik cisimleri kullandıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Somut Öğretim Materyalleri, Matematik Öğretimi, Matematik Öğretmenleri

The Views of Teachers About Use of Concrete Teaching Materials in Mathematics Teaching

The aim of this research is to determine which concrete materials are used by the mathematics teachers by taking the views of the teachers about the use of concrete teaching materials, what kind of advantages and disadvantages usage of concrete materials have in terms of students, the difficulties experienced during their usage and determining the factors and reasons that disrupt their usage, and also to investigate the self-efficacy perceptions of teachers designing and using concrete teaching materials. For this purpose the research has been carried out with the case study, one of the qualitative research designs. The data of the study was collected from a semi-structured interview form consisting of eleven open-ended questions and based on volunteerism from 100 secondary and 100 high school mathematics teachers. The obtained data was analyzed by content analysis method. As a result of the research, it was determined that the vast majority of participants thought that the use of concrete teaching material in mathematics teaching was necessary. It has been seen that according to teachers, usage of concrete materials concretize abstract concepts, help to discover concepts, provide permanent learning, and facilitate learning. However, it has been found that the teachers face problems such as time loss when concrete teaching materials are used, failure in classroom management, inadequate number of materials, and difficulty in introducing the material to the students. It was also determined that the majority of teachers showed a positive attitude towards using concrete material in their mathematics lessons and that although the self-efficacy was found high, the use of concrete material in the lessons of high school by mathematics teachers was low and the majority of these teachers used geometric objects as teaching material.

Keywords:

Concrete teaching materials, Mathematics teaching, Mathematics teachers,

PDF

___

Altun, M. (2002). Sayı doğrusunun öğretiminde yeni bir yaklaşım. İlköğretim-Online, 1(2), 33-39.
Aydoğdu-İskenderoğlu, T. ve Taşkın, D. (2015). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının özel yöntemleri dersinde somut materyalleri seçme ve kullanma nedenleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 215-237.
Aydoğdu- İskenderoğlu, T., Türk, Y. ve İskenderoğlu, M. (2016). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının somut materyalleri tanıma-kullanma durumları ve matematik öğretiminde kullanmalarına yönelik öz-yeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 1-15.
Ball, D. L. (1992). Magical hopes: Manipulatives and the reform of math education. American Educator, 16, 14–18.
Baykul, Y. (2009). İlköğretimde matematik öğretimi (1.-5. sınıflar). Ankara: Pegem Akademi.
Birgin, O. ve Tutak, T. (2006). Geometri öğretiminde bilgisayar destekli öğretimin öğrenci başarısına etkisi. IETC, Eskişehir, Türkiye.
Bozkurt, A. ve Akalın, S. (2010). Matematik öğretiminde materyal geliştirmenin ve kullanımının yeri, önemi ve bu konuda öğretmenin rolü. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 47-56.
Bulut, S., Çömlekoğlu, G., Seçil, S.Ö., Yıldırım H. ve Yıldız, B.T. (2002). Matematik öğretiminde somut materyallerin kullanılması. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
Bulut, S. (2004). İlköğretim programı yeni yaklaşımlar matematik (1-5 sınıf). Ankara: Milli Eğitim Yayınları.
Byoung, G. A. (2001). Using calculators in mathematics education in korean elementary schools. Journal of the Korea Society of Mathemati-cal Education Series D: Research in Mathematical Education, 5(2), 107-118.
Clements, D. H. ve McMillen, S. (1996). Rethinking concrete manipulatives. Teaching Children Educational Studies in Mathematics, 47, 175-197.
Çekirdekçi, S. ve Toptaş, V. (2011). Sınıf öğretmenlerinin matematik (4. ve 5.sınıf) dersinde öğretim materyalleri kullanımını engelleyen unsurlarla ilgili görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 137-149.
Çelik, L. (2007). Öğretim materyallerinin hazırlanması ve seçimi. İçinde Ö. Demirel (Ed.), Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Gökmen, A., Budak, A. ve Ertekin, E. (2016). İlköğretim öğretmenlerinin matematik öğretiminde somut materyal kullanmaya yönelik inançları ve sonuç beklentileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 859-874.
Gürbüz, R. (2006). Olasılık kavramlarıyla ilgili geliştirilen öğretim materyallerinin öğrencilerin kavramsal gelişimine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 59-68.
Güven, S. (2006). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştime dersinin kazandırdığı yeterlikler yönünden değerlendirilmesi (İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 165-179.
Hacıömeroğlu, G. ve Apaydın, S. (2009). Tangram etkinliği ile çevre ve alan hesabı. İlköğretim Online, 8(2), 1-6.
Jacobson, C. ve Lehrer, R. (2002). Teacher appropriation and student learning of geometry through design. In J. Sowder and B. Schappelle (Ed.) Lessons learned from research (pp. 85-91). Reston, VA: NCTM.
Kamii, C., Lewis, B. A. ve Kirkland, L. (2001). Manipulatives: When are they useful? Journal of Mathematical Behavior, 20, 21-31.
Koza-Çiftçi, Ş., Yıldız, P. ve Bozkurt, E. (2015). Ortaokul matematik öğretmenlerinin materyal kullanımına ilişkin görüşleri. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 4(1), 79-89.
Kutluca, T. ve Akın, M. F. (2013). Somut materyallerle matematik öğretimi: dört kefeli cebir terazisi kullanımı üzerine nitel bir çalışma. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 4(1), 48-65.
Lesh, R., Post, T. ve Behr, M. (1987). Representations and translations among representations in mathematics learning and problem solving. In C. Janvier (Ed.), Problems of representation in the teaching and learning of mathematics (pp. 33-40). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
Milli Eğitim Bakanlığı (2005). İlköğretim Matematik Dersi (6, 7 ve 8 Sınıflar) Öğretim Programı, TTKB, Ankara.
Milli Eğitim Bakanlığı (2013). Ortaokul Matematik Dersi (5, 6, 7 ve 8 Sınıflar) Öğretim Programı, TTKB, Ankara.
Milli Eğitim Bakanlığı (2017). Matematik Dersi (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8 Sınıflar) Öğretim Programı, TTKB, Ankara.
Moyer, P. S. (2001). Are we having fun yet? How teachers use manipulatives to teach mathematics.Educational Studies in Mathematics, 47, 175-197.
National Council of Teachers of Mathematics, (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, VA: NCTM.
Pişkin-Tunç, M., Durmuş, S. ve Akkaya, R. (2012). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik öğretiminde somut materyalleri ve sanal öğrenme nesnelerini kullanma yeterlikleri. Matematik Eğitimi Dergisi, 1, 13-20.
Stein, M. K. ve Bovalino, J. W. (2001). Manipulatives: One piece of the puzzle. Mathematics Teaching in the Middle School, 6(9), 356-359.
Swan, P. ve Marshall, L. (2010). Revisiting mathematics manipulative materials. Australian Primary Mathematics Classroom, 15(2), 13-20.
Tatar, E. ve Dikici, R. (2008). Matematik Eğitiminde Öğrenme Güçlükleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9).
Thompson, P. W. (1994). Concrete materials and teaching for mathematical understanding. Arithmetic Teacher, 41(9), 556-558.
Tutak, T., Kılıçarslan, S., Akgül, A., Güder, Y. ve İç, Ü. (2012). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının somut öğretim nesnelerinin kullanımına yönelik bilgi düzeylerinin belirlenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Niğde: PEGEM Akademi.
Ünlü, M. (2017). Matematik öğretmen adaylarının matematik derslerinde öğretim materyali kullanımına ilişkin görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(1), 10-34.
Van de Walle, J. A. (2007). Elementary and middle school mathematics: Teaching developmentally (6thed.). Boston, MA: Pearson /Allyn and Bacon.
Yalın, H. İ. (2015). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Yetkin-Özdemir, İ. E. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretiminde materyal kullanımına ilişkin bilişsel becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 362-373.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yolcu, B. ve Kurtuluş, A. (2010). 6. Sınıf öğrencilerinin uzamsal görselleştirme yeteneklerini geliştirme üzerine bir çalışma. İlköğretim Online, 9(1), 256-274.