Kaynaştırma Eğitiminde Okul Desteği: Karma Yöntem Araştırması

Bu çalışmada kaynaştırma öğrencisi bulunan sınıf ve branş öğretmenlerinin okul desteği algısında çeşitli değişkenlerin etkisi incelenmiştir. Ayrıca yarı yapılandırılmış görüşmeler ile öğretmenlerin kaynaştırma eğitiminde okul desteğine yönelik görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Nicel araştırmanın çalışma grubunu; 2018-2019 eğitim öğretim yılında Kocaeli ilinde kaynaştırma eğitimi uygulanan ilkokul ve orta okullarda görev yapan ve kaynaştırma öğrencisi bulunan 117 sınıf ve 201 branş öğretmeni olmak üzere toplamda 318 öğretmen oluşturmuştur. Nitel araştırmanın çalışma grubunu ise görüşme durumu ve zamanı uygun olan gönüllü 20 öğretmen oluşturmuştur.Araştırma nicel araştırma yöntemleri ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntemle desenlenmiştir. Nicel araştırmada betimsel tarama modeli kullanılarak öğretmenlere Arslan ve Kılıç (2016) tarafından Türkçeye uyarlanan “Kaynaştırma Eğitiminde Algılanan Okul Destek Ölçeği” uygulanmıştır. Nitel araştırmada yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Her iki aşamada da öğretmenlerin kişisel bilgilerini öğrenmek için “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Nicel çalışmadan elde edilen verilerin özetlenmesinde tanımlayıcı istatistikler sürekli değişkenler için dağılıma bağlı olarak ortalama, standart sapma ve standart hata olarak tablo halinde verilmiştir. Kategorik değişkenler sayı ve yüzde olarak özetlenmiştir. Sayısal değişkenlerin normallik testi Kolmogorov Smirnov testi ile kontrol edilmiştir. Bağımsız iki grup karşılaştırılmalarında, sayısal değişkenlerin normal dağılım gösterdiği durumlarda Independent Samples t testi kullanılmıştır. Bağımsız ikiden fazla grup karşılaştırmalarında, sayısal değişkenlerin normal dağılım gösterdiği durumlarda One-Way ANOVA testi, sayısal değişkenlerin normal dağılım göstermediği durumlarda Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştır. Sayısal değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesinde Pearson Korelasyon katsayısı kullanılmıştır.. Kaynaştırma eğitiminde öğretmenlerin okul destek algısının, aldıkları eğitime ve görev yaptıkları okullarda özel eğitim öğretmeni olma değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ancak cinsiyet, yaş, branş, mesleki kıdem, aldığı eğitim türü, sınıf mevcudu, kaynaştırma öğrencilerinin tanısı ve rehber öğretmen bulunma durumu gibi değişkenlerin öğretmenlerin okul desteği algısında bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Öğretmenlerin kaynaştırma eğitim sürecinde destek aldıkları konular ve kişiler, desteğe ihtiyaç duydukları alanlar, okul desteğinin önemi ve etkileri, kaynaştırma eğitiminde kendi yeterlilikleri hakkındaki görüşleri bulgular kısmında ayrıntılı olarak ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Özel Eğitim, Kaynaştırma Eğitimi, Okul Desteği, Özel Gereksinimli Çocuk

School Support in Inclusive Education: Mixed Method Research

In this study, the effect of various factors on the school support perception of the class and branch teachers who have inclusive students was investigated. Moreover, it's aimed to examine teachers' views on ”school support in inclusive education” thanks to semi-structured interviews. The study group of the quantitative research consists of 318 teachers (117 class teachers and 201 branch teachers) who work in primary and secondary schools in Kocaeli province in the 2018-2019 academic year, apply inclusive education and have inclusive students. The study group of the qualitative research consists of 20 volunteer teachers who participated in the quantitative research and have free time for the interviews. The research is formed by using mixed method that consists of quantitative research methods and qualitative research methods. In the quantitative research ”Perceived School Support Scale in İnclusive Education” which was adapted to Turkish by Arslan and Kılıç (2016) was applied to teachers by using descriptive method of research. In qualitative research , semi-structured interview technique was used. In both stages, ”Personal Information Form was used to learn teachers' personal features. In summarizing the data obtained from the quantitative study, definitive statistics are presented as tables that consist of average, standard deviation and standard error depending on the pattern of continuous variables. Categorical variables are summarized as numbers and percent. The normality of the numerical variables was checked by the Kolmogorov Smirnov test. In the comparison of two independent groups, where the numerical variables have normal distribution, Independent Samples t test was used. In the comparison of more than two independent groups, One-Way ANOVA test was used if the numerical variables have normal distribution and if the numerical variables don't have normal distribution, Kruskal-Wallis H test was used. Pearson's Correlation Coefficient was used to investigate the relationships between numerical variables. It is concluded that teachers' perception of school support in inclusive education vary significantly depending on their educational background and whether a special education teacher exists in the schools where they work. However, it's stated that variables such as gender, age, branch, professional experience, type of education, class size, diagnosis of inclusive students and existence of school counsellors have no effect on teachers' perception of school support. In the findings part, the people who support teachers in the process of inclusive education, the areas in which teachers need support, the importance and effects of school support and teachers' opinions on their own competences in inclusive education are examined in detail.

Keywords:

Special Education, Inclusive Education, School support, Special Needs,

PDF

___

Arslan, S and Kılıç, Y. (2016). Perceived School Support in inclusive Education. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-11. DOI: 10.17556/jef.50307
Asiltürk, E. (2011). Zihin engelliler destek eğitim programlarinin bazi değişkenler açisindan uygulayici öğretmenler boyutuyla değerlendirilmesi Yüksek Lisans Tezi. YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 302981).
Baker, J.M. and Zigmond, N. (1995). The meaning and practice of inclusion for students with learning disabilities: Themes and implications from the five cases. The Journal Of Special Education, Virginia-Pennsylvania, 29(2), 163-180. https://doi.org/10.1177%2-F002246699502900207
Battal, İ. (2007). Sınıf öğretmenlerinin ve branş öğretmenlerinin kaynaştirma eğitimine ilişkin yeterliliklerinin değerlendirilmesi:Uşak İli örneği. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ensitüsü, Afyonkarahisar.
Batu, S. and Topsakal, M. (2003). Özel eğitim süreci ve bir danışmanlık örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 4 (1), 19-29. DOI: 10.1501/Ozlegt_0000000071
Batu, S., Kırcaali-İftar, G. and Uzuner, Y. (2004).Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştirildiği bir kız meslek lisesindeki öğretmenlerin kaynaştirmaya ilişkin görüş ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2) 33-50. Doi: 10.1501/Ozlegt_0000000082.
Bilen, E. (2007). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştirma uygulamalarinda karşilaştiklari sorunlarla ilgili görüşleri ve çözüm önerileri. Yüksek Lisans Tezi. YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 211466).
Cavkaytar, A. and Diken, İ. (2007). Özel eğitime giriş. (3. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.
Cenkseven-Önder, F. and Sarı, M. (2009). Öğretmenlerde öznel iyi olmanın yordayıcıları olarak okul yaşam kalitesi ve tükenmişlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1205-1236. Accessed on 20.07.2019. file:///C:/Users/user/Downloads/The_Quality_of_School_Life_and_Burnout_a.pdf
Çalışoğlu, M and Tanışır, S.(2018).İlkokullarda kaynaştırma eğitimine ilişkin paydaş görüşlerinin incelenmesi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (2), 21-45. DOI: 10.31463/aicusbed.465860
Çerezci, Ö. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarinda yapilan kaynaştirma eğitimi uygulamalarinin kaynaştirma kriterleri açisindan değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 381453).
Denizli, H. (2015). Fen bilimleri dersi öğretmenlerinin ve fen bilimleri dersini alan kaynaştirma öğrencilerinin kaynaştirma eğitimi uygulamalari sürecine ilişkin görüş ve önerileri. Yüksek Lisans Tezi, YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 415476)
Diken, H. İ. (Ed.) (2015). Özel eğitime gereksinim duyan çocuklar ve özel eğitim. (11.Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Eripek, S. (2005). Zeka geriliği. Ankara: Kök Yayıncılık.
Ersoy, Ö ve Avcı, N. (2000).Özel gereksinimi olan çocuklar ve eğitimleri ‘Özel Eğitim’. İstanbul: Yapa Yayınları.
Fazlıoğlu, Y. and Doğan, M.(2013).Öğretmenlerin kaynaştirmaya ilişkin tutumlarinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 223-234. Accessed on 20.07.2019. http://dergipark.gov.tr/trakyasobed-/issue/30216/326182
Kara, Z. (2016). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştirma eğitimi öğrencilerine yönelik tutumlarini etkileyen faktörlerin incelenmesi.Yüksek Lisans Tezi. YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 432580)
Karaca, M. A. (2018). Kaynaştırma eğitimi programinin öğretmenlerin kaynaştirma uygulamalarindaki mesleki yeterliliğe etkisi. Yüksek Lisans Tezi. YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 509031)
Karadağ, İ. (2007). İlköğretim beşinci sinif öğrencilerinin akademik başarilarinin sosyal destek kaynaklari açisindan incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No:206430).
Karagöz,S. (2018). İkinci meşrutiyetten harf inkilabına süreli yayınlarda eğitim (1908-1928). Ankara:Vize Yayıncılık.
Karagöz,S.(2019). Cumhuriyet dönemi eğitimine yön veren yerli ve yabanci uzman raporlari (1911-1927). Ankara:Pegem Akademi.
Karasar, N. (2006), Bilimsel araştirma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kuz, T. (2001).Kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarin incelenmesi. Ankara: T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları/17.
MEB Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2018). http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_-egitim_hizmetleri_yonetmeligi_07072018.pdf
Metin, N.(1997). anaokuluna devam eden 4-6 yaş grubundaki çocuklarin anne babalarinin normal ve özürlü çocuklarin kaynaştirildiği programlar hakkindaki düşüncelerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi. 5. Mitat Enç Özel Eğitim Günleri. Ankara. Türkiye Sakatlar Konfederasyonu Yayınları.
Minke, K. M., Bear, G. G., Deemer, S. A. and Griffin, S. M. (1996). Teachers’ experiences with inclusive classrooms: implications for special education reform. The Journal of Special Education, 30(2), 152-156. doi: 10.1177/002246699603000203
Sadioğlu, Ö., Batu, E. S. and Bilgin, A. (2012). Sınıf öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştirilmasina ilişkin görüşleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 399-432. Accessed on 20.07.2019. http://dergipark.gov.tr/uefad/issue/16696/173558
Sart, Z. H., Ala, H., Yazlık, Ö. and Yılmaz, F. K (2004,Temmuz) Türkiye kaynaştırma eğitiminde nerede? Eğitimciye öneriler. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 216-217, Malatya-Türkiye. Accessed on 20.07.2019. http://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/77983222.pdf
Sığırtmaç, D. A., Hoş, G. and Abbak, S. B. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitiminde Yaşanan Sorunlara Yönelik Kullandıkları Çözüm Yolları ve Önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(4), 205-223. Accessed on 20.07.2019. http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423907606.pdf
Sucuoğlu, B. (2006) Etkili kaynaştırma uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
Sucuoğlu, B. and Akalın, S. (2010). Kaynaştırma sınıflarına alternatif bir bakış: çevresel davranışsal değerlendirme ile öğretimsel özelliklerin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1) 19-37.
Ünal, A., M. (2017). Kaynaştırma uygulamalarinin başarisini etkileyen etmenlerin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 461204).
Yaman, A. (2017). Kaynaştırma modeli ile eğitilen öğrenciler için bireyselleştirilmiş eğitim programinin geliştirilmesi ve uygulanmasina yönelik sinif öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 471821)
Yatkın, S., Sevgi, H. M. and Uysal, S. (2015). Sınıf öğretmenlerinin, kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve çeşitli değişkenlere göre mesleki tükenmişliklerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(Special Issue), 167-180. Accessed on 20.07.2019.http://efdergi.ibu.edu.tr/index.php/efdergi/article/view/1476/2336
Yazıcıoğlu, T. (2018). Tersine kaynaştırma modeli ve uygulama örnekleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 4 (1), 39-48.