Eğitim Örgütlerinde Siber Zorbalık Tutumları İle Örgütsel Dışlanma Arasındaki İlişki

Bu araştırmanın amacı; Edirne ilindeki eğitim örgütlerinde görev yapan öğretmenlerin siber zorbalık tutumları ile örgütsel dışlanma tutumları arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 Eğitim-Öğretim yılında Edirne’de resmi/özel ilk ve orta dereceli okullarda görevli 328 öğretmen oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak öğretmenlere üç boyuttan oluşan Siber Zorbalık Ölçeği ile dört boyuttan oluşan Örgütsel Dışlanma Ölçeği, araştırmacılardan izin alınarak öğretmenlere gönüllülük esasına riayet edilerek uygulanmıştır. Siber zorbalık davranışları ile örgütsel dışlanma arasındaki ilişkiyi betimleyerek diğer bağımsız değişkenlerin etkilerini de ortaya koymaya yönelik ilişkisel tarama modeli ile desenlenen araştırmada, öğretmenlerin yanıtladığı siber zorbalık ölçeğinin ortalamaları ile örgütsel dışlanma ölçeğinin ortalamalarının çok düşük düzeyde negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Yaş, cinsiyet, sosyal ağları kullanım amaçları, sosyal ağlarda geçirilen süre, çalışma ortamındaki iletişim yeterliliği düzeyi, meslekte geçirilen çalışma süresi gibi değişkenlerin açısından öğretmenlerin siber zorbalık tutumları arasında anlamlı bir farklılık göstermediği görülmüştür. Son olarak öğretmenlerin örgütsel dışlanma tutumlarının ise sadece çalışma ortamındaki iletişim düzeyi yeterliliği değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Siber Zorbalık, Örgütsel Dışlanma, Eğitim Örgütleri

The Relationship between Cyberbullying and Organizational Exclusion in Educational Organizations

The purpose of this research; The aim of this study is to reveal the relationship between cyberbullying attitudes and organizational exclusion attitudes of teachers working in educational organizations in Edirne Province. The study group of the study consisted of 328 teachers working in public / private primary and secondary schools in Edirne in the 2017-2018 academic year. As a data collection tool, three dimensions Cyber Bullying Scale and Organizational Exclusion Scale consisting of 4 dimensions wereapplied to the teachers on a voluntary basis with the permission of the researchers. In this study conducted by using a relational screening model to describe the relationship between cyberbullying behaviors and organizational exclusion by revealing the effects of other independent variables, in the study, themean of the cyberbullying scale answered by the teachers and the mean of organizational exclusion scale were found to be very low. It was observed that variables such as age, gender, aims of using social-networks, time spent in social networks, level of communication competence in working environment, and duration of work spent in the profession did not show a significant difference between teachers' cyberbullying attitudes. It was observed that the teachers' organizational exclusion attitudes differed only according to the communication level competence variable in the working environment.

Keywords:

Cyberbullying, Organizational Exclusion, Educational Organizations,

PDF

___

Abaslı, K. (2018). Örgütsel dışlanma,işe yabancılaşma ve örgütsel sinizm ilişkisine yönelik öğretmen görüşleri. Doktora Tezi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Akca, E., Sayımer, İ., Salı, J., ve Başak, B. (2014). Okulda Siber zorbalığın nedenleri, türleri ve medya okuryazarlığı eğitiminin önleyici çalışmalardaki yeri. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi (EJOIR), 2(Özel Sayı), 17-28.
Altundağ, Y., ve Ayas, T. (2018). Öğretmenler için sanal zorbalıkla başa çıkma stratejileri ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19(1), 84-92.
Baştak, G., ve Altınova, H. (2015). Lise öğrencilerinde yaratıcı drama yöntemiyle siber zorbalık hakkında duyarlılık oluşturma. Yaratıcı Drama Dergisi, 10(1), 93.
Batmaz, M., ve Ayas, T. (2013). İlköğretim ikinci kademedeki öğrencilerin psikolojik belirtilere göre sanal zorbalık düzeylerinin yordanması. Sakarya University Journal of Education, 3(1), 43-53.
Coyne, I., Farley, S., Axtell, C., Sprigg, C., Best, L. and Kwok, O. (2017). Understanding the relationship between experiencing workplace cyberbullying, employee mental strain and job satisfaction: A dysempowerment approach. The International Journal of Human Resource Management 28(7), 945-972.
Çakmakçı, N. (2018). Hürriyet. Eylül 13, 2018 tarihinde http://www.hurriyet.com.tr/egitim/ogretmenlerin-yarisi-siber-zorbalik-magduru-40700216 adresinden alındı
Çelik, C., ve Koşar, A. (2015). Örgüt kültürü ve işyerinde dışlanma arasındaki ilişki Mersin Üniversitesi çalışanları üzerinde bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 47-62.
Dalmaç Polat, Z., ve Bayraktar, S. (2016). Ergenlerde siber zorbalık ve siber mağduriyet ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 6(1), 116.
Doğan, B., ve Altunoğlu, E. (2014). Bilgi yönetimi, örgüt kültürü, örgüt yapısı ve performans ilişkileri: Sivil toplum kuruluşları üzerine bir inceleme. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 45.
Dönmez, H. (2018). Tekirdağ'da görev yapan öğretmenleri örgütsel dışlanma düzeyi. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trakya Üniversitesi, Edirne.
Dönmez,H.ve Mete,Y.( 2019). Tekirdağ'da görev yapan öğretmenlerin örgütsel dışlanma düzeyleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 350-365
Erdemli, Ö., ve Kurum, G. (2021). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin gözünden okulda dışlanma: Nedenleri ve sonuçları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,36(2), 350-368.
Erdur-Baker, Ö., ve Kavşut, F. (2007). Akran zorbalığının yeni yüzü: Siber zorbalık . Eurasian Journal of Educational Research,27, 31-42.
Güzel, M. (2006). Küreselleşme, internet ve gençlik kültürü. Küresel İletişim Dergisi, 1, 14.
Halis, M., ve Demirel, Y. (2016). Sosyal desteğin örgütsel soyutlanma (Dışlanma) üzerine etkisi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11, 331-332.
İşginöz, R., ve Bülbül, T. (2012). Okulda diyalog: Okul yönetiminin rolü. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 127.
Kanbur, A., ve Kanbur, E. (2018). İşyerinde Siber Zorbalık Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik sınama çalışması. Psikoloji Çalışmaları, 38(2), 237-258.
Karakulakoğlu, S. E. (2012). Sosyal medyanın karanlık yüzü. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 2(4), 33.
Kılıç, B. (2018). İşyerinde yalnızlık ve işyerinde dışlanma sarmalında presenteeism:Bankacılık sektöründe bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi.Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Kumral, T. (2017). İşyeri nezaketsizliği ve örgütsel sessizlik ilişkisinde örgütsel dışlanmanın aracı rolü. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
Koşar, A. (2014). Örgüt kültürü ve işyerinde dışlanma arasındaki ilişkinin mersin üniversitesi’ nde çalışanlar üzerinde incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Korkmaz, A. (2016). Siber zorbalık davranışları sergileme ve siber zorbalığa maruz kalma durumlarının karşılaştırılması. Trt Akademi Dergisi, 1(2), 623-624.
Krejcie, R. and Morgan, D. (1970). Determining sample size for research activities.Educational And Psychological Measurement,30, 607-610.
Kumral, T. (2017). İşyeri nezaketsizliği ve örgütsel sessizlik ilişkisinde örgütsel dışlanmanın aracı rolü. Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimler, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Milliyet. (2012, Ocak 16). Milliyet. Ocak 16, 2019 tarihinde Milliyet: http://www.milliyet.com.tr/sanal-zorbalik-olum-getirdi-/dunya/haberdetay/16.01.2012/1489583/default.htm adresinden alındı
Peker, A. (2015). Ortaokul öğrencilerinin siber zorbalık statülerini yordayan risk faktörlerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 40(141), 58.
Peker, A., ve İskender, M. (2015). İnsani değerler yönelimli psiko-eğitim programının siber zorbalık üzerindeki etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 11-22.
Peker, A., Eroğlu, Y. ve Ada, Ş. (2012). Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 188.
Sağır, T. ve Oğuz, E. (2012). Öğretmenlere yönelik örgütsel sinizm ölçeğinin geliştirilmesi. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1094-1106.
Sayımer, İ. ve Akca, E. (2017). Siber zorbalık kavramı, türleri ve ilişkili olduğu faktörler: Mevcut araştırmalar üzerinden bir değerlendirme. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 8(30), 5-9.
Serin, H. (2012). Ergenlerde siber zorbalık / siber mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmen ve eğitim yöneticilerinin görüşleri.Doktora Tezi.Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Soybalı, H., ve Pelit, O. (2018). Örgütsel dışlanmanın işten ayrılma niyetine etkisi:Afyonkarahisar’daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 225-249.
Şahin, M., Sarı, S., Özer, Ö. ve Er, S. (2010). Lise öğrencilerinin siber zorba davranışlarda bulunma ve maruz kalma durumlarına ilişkin görüşleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi , 21, 258-268.
Tamer, N. ve Vatanartıran, S. (2015). Ergenlerin teknolojik zorbalık farkındalığı eğitimine yönelik bir pilot uygulama. Milli Eğitim Dergisi, 45(207), 40-41.
Tuik. (2018). Türkiye İstatistik Kurumu. Nisan Salı, 2019 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27819 adresinden alındı
Uluçay, D. ve Melek, G. (2017). Türkiye’deki okullarda siber zorbalık: Bir literatür değerlendirmesi. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 8(30), 92-102.
Ümmetler İlhan, A. (2016). OrtaÖğretim öğrencilerinin siber zorbalık ve internet saldırganlık düzeyleri ile sosyal medyaya ilişkin tutumlarının incelenmesi (Çekmeköy örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Yıldız, H., ve Develi, A. (2018). Çalışanların yalan söyleme eğiliminin bir öncülü olarak örgütsel dışlanma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 142.