Menşure ALKIŞ KÜÇÜKAYDIN, Yasin GÖKBULUT, Dilek ŞAHİNPINAR

Çocukların Sosyobilimsel Konulara Yönelik Tutumları Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Bu çalışmanın amacı, Klaver ve van der Molen (2020) tarafından geliştirilen Çocukların Sosyobilimsel Konulara Yönelik Tutumları Ölçeğinin Türkçeye uyarlanarak ölçeğe ilişkin geçerlik ve güvenirlik analizlerini yapmaktır. Ölçek uyarlamasında veriler Konya ve Tokat illerinde 4.,5.,6., 7. ve 8.sınıflarda öğrenim gören öğrencilerden toplanmıştır. Bu kapsamda ilkokul kademesinden 216, ortaokul kademesinden 284 öğrenciden veri toplanmıştır. İlgili veriler açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlerine tabii tutulmuştur. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin “kişisel ilgi”, “okul ilgi düzeyi”, “olumlu duygular”, “endişe”, “ortak yeterlik” ve “başkalarına bağımlılık” olmak üzere 6 faktörlü bir yapıya sahip olduğu görülmüş-tür. Ortaya çıkan faktör yapısı birinci ve ikinci düzey doğrulayıcı faktör analizleri ile test edilmiştir. İlgili analizler doğrultusunda ölçeğe ilişkin iç güvenirlik katsayıları hesaplanmıştır. Buna göre Cronbach Alpha güvenilirlik katsayısı ölçeğin tamamı için .941 bulunmuştur. Ayrıca güvenirlik katsayıları “kişisel ilgi” için .787, “okul ilgi düzeyi” için .886, “olumlu duygular” için .859, “endişe” için .907, “ortak yeterlik” için .944 ve “başkalarına bağımlılık” için .881 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca ölçeğe ilişkin madde toplam korelasyon değerleri ile faktörler arası korelasyon değerleri ele alınmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi ölçeğe ilişkin model uyum değerlerinin iyi uyumda olduğunu göstermiştir. İlgili sonuçlar ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olarak kullanılabileceğini işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

öğrenci, ölçek uyarlama, sosyobilimsel konular

The Study of Validity and Reliability of Pupils’ Attitudes towards Socioscientific Issues Scale

The aim of this research is to adapt the Pupils’ Attitudes towards Socioscientific Issues Scale (Klaver & van der Molen, 2020) to Turkish and to examine its psychometric properties. The study group consists of the students studying in the 4th, 5th, 6th, 7th and 8th grade classes of basic education schools in Konya and Tokat city center. In this context, data were collected from 216 students from the primary school level and 284 students from the secondary school level. The relevant data was subjected to exploratory and confirmatory factor analyzes. As a result of the exploratory factor analysis, it was seen that the scale has a 6-factor structure: “personal relevance”, “relevance school”, “positive feelings”, “concern”, “collective efficacy” and “dependency on others”. The resulting factor structure was tested with first and second level confirmatory factor analyzes. Internal reliability coefficients for the scale were calculated in line with the relevant analyzes. Accordingly, the Cronbach Alpha reliability coefficient was calculated as .941 for the whole scale. In addition, the reliability coefficients were .787 for “personal relevance, .886 for “relevance school”, .859 for “positive feelings”, .907 for “concern”, .944 for “collective efficacy” and .881 for “dependency on others” as calculated. The item-total correlation values for the scale and the correlation values between the factors were also calculated. Confirmatory factor analysis showed that the model fit values for the scale were in good fit. The scale can be used as a valid and reliable measurement tool used to collect data.

Keywords:

primary school students, scale adaptation, socioscientific issues,

PDF

___

Akbaş, M. ve Çetin, P. S. (2018). Üstün yetenekli öğrencilerin çeşitli sosyobilimsel konulara ilişkin argümantasyon kalitesinin ve informal düşünme becerisinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 12(1), 339-360. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.437794

Alkış Küçükaydın, M. (2019a). İlkokul öğrencileri fen bilimleri dersinde öğrendikleri bilgileri günlük yaşamlarıyla ne kadar ilişkilendirebiliyor? Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 440-452. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.46660-418986

Alkış Küçükaydın, M. (2019b). Sekizinci sınıf öğrencilerinin sosyobilimsel bir konuya ilişkin görüşleri ve argüman yapıları. İlköğretim Online, 18(1),174-189. http://dx.doi.org/10.17051/io.2015.85927

Alkış Küçükaydın, M. (2019c). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutumları ile sorgulama becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(225), 181-200.

Atabey, N. and Topcu, M. S. (2017). The development of a socioscientific issues-based curriculum unit for middle school students: Global warming issue. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 5(3), 153-170. http://dx.doi.org/10.18404/ijemst.296027

Atasoy, Ş. (2018). Öğretmen adaylarının yaşam alanlarına göre yerel sosyobilimsel konularla ilgili informal muhakemeleri. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 6(1), 60-72.

Ayvacı, H.Ş., Bülbül, S. ve Türker, K. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konular hakkındaki tutumlarının sınıf düzeyine göre incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(2), 17-30. http://dx.doi.org/10.7822/omuefd.525453

Bozdağ, H. C. (2019). 5. sınıf öğrencilerinin fen bilimlerine yönelik motivasyonları, tutumları ve fen başarıları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 720-740. https://doi.org/10.17860/mersinefd.592823

Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.

Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri (9.baskı). Ankara: Pegem Akademi.

Chowdhury, T. B. M., Holbrook, J. and Rannikmäe, M. (2020). Socioscientific issues within science education and their role in promoting the desired citizenry. Science Education International, 31(2), 203-208. https://doi.org/10.33828/sei.v31.i2.10

Elam,M., Solli, A. and Mäkitalo, A. (2019). Socioscientific issues via controversy mapping: bringing actor-network theory into the science classroom with digital technology. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, 40(1), 61-77. https://doi.org/10.1080/01596306.2018.1549704

Erkol, M. ve Gül, Ş. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutumları. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 9-21.

Everitt, B. S. (1975). Multivariate analysis: The need for data, and other problems. The British Journal of Psychiatry, 126(3), 237-240.

Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS (2nd ed.). New York, NY: Sage Publication.

Gao, L., Mun, K. and Kim, S. W. (2019). Using socioscientific issues to enhance students’ emotional competence. Research in Science Education, 1-22. https://doi.org/10.1007/s11165-019-09873-1

Gorsuch, R.L. (1983). Factor analysis (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Hoyle, R.H. (1995). Structural equation modeling: Concepts, issues and applications. New York, NY: Sage Publication.

Klaver, L. T. and van der Molen, J. H. W. (2020). Measuring pupils’ attitudes towards socioscientific issues. Science & Education, 30, 1-28. https://doi.org/10.1007/s11191-020-00174-y

Ladachart, L. and Ladachart, L. (2021). Preservice biology teachers’ decision-making and informal reasoning about culture-based socioscientific issues. International Journal of Science Education, 43(5), 641-671. https://doi.org/10.1080/09500693.2021.1876958

Lee, H., Yoo, J., Choi, K., Kim, S. W., Krajcik, J., Herman, B. C. and Zeidler, D. L. (2013). Socioscientific issues as a vehicle for promoting character and values for global citizens. International Journal of Science Education, 35(12), 2079-2113. https://doi.org/10.1080/09500693.2012.749546

Milli Eğitim Bakanlığı (2018). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3.,4.,5.,6., 7. ve 8.sınıflar). Ankara: Devlet Basımevi.

National Research Council (2011). A framework for K–12 science education: Practices, crosscutting concepts, and core ideas. Washington, DC: National Academies Press.

Ocak, İ. ve Erbasan, Ö. (2017). 4. Sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik tutumları ve epistemolojik inançları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 187-207.

OECD. (2014). PISA 2012 results: What students know and can do (Student performance in mathematics, reading and sciences). OECD Publications.

Özden, M. (2020). Elementary school students’ informal reasoning and its’ quality regarding socio-scientific issues. Eurasian Journal of Educational Research, 20(86), 61-84. https://doi.org/10.14689/ejer.2020.86.4

Raveendran, A. (2021). Invoking the political in socioscientific issues: A study of Indian students' discussions on commercial surrogacy. Science Education, 105(1), 62-98. https://doi.org/10.1002/sce.21601

Rubini, B., Ardianto, D., Setyaningsih, S. and Sariningrum, A. (2019, June). Using socio-scientific issues in problem based learning to enhance science literacy. In Journal of Physics: Conference Series, 1233(1), p.012073. IOP Publishing.

Sadler, T. D. (2004). Informal reasoning regarding socioscientific issues: A critical review of research. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 41(5), 513-536. https://doi.org/10.1002/tea.20009

Sadler, T. D. (2011). Situating socio-scientific issues in classrooms as a means of achieving goals of science education. In T. D. Sadler (Ed.), Socio-scientific issues in the classroom: Teaching, learning and research (p.1–9). Dortrecht: Springer.

Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma. Ankara: Anı yayıncılık.

Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci. SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.

Sevim, S. and Ayvacı, H. Ş. (2020). Öğretmen adaylarının sosyo-bilimsel konulardaki inançları: Nükleer enerji. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 5(1), 25-39.

Sezgin Selçuk, G. (2019). Tarama yöntemi. H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.). İçinde Eğitimde araştırma yöntemleri (s. 140-161). Ankara: Pegem Akademi.

Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (5.Basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.

Tinsley, H. E. and Kass, R. A. (1979). The latent structure of the need satisfying properties of leisure activities. Journal of Leisure Research, 11(4), 278-291.

Topcu, M. S. (2010). Development of attitudes towards socioscientific issues scale for undergraduate students. Evaluation & Research in Education, 23(1), 51-67. https://doi.org/10.1080/09500791003628187

Türksever, F., Karışan, D. ve Türkoğlu, A. Y. (2020). Öğretmen adaylarının sosyobilimsel konular hakkındaki görüş ve tutumları ile dünya vatandaşlığına dair değer yargılarının incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 7(2), 339-354.

Uyanık, G. (2017). İlkokul öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişki. TÜBAV Bilim Dergisi, 10(1), 86-93.

Xiao, S. and Sandoval, W. A. (2017). Associations between attitudes towards science and children’s evaluation of information about socioscientific issues. Science & Education, 26(3), 247-269. https://doi.org/10.1007/s11191-017-9888-0

Yerdelen, S., Cansiz, M., Cansiz, N. ve Akcay, H. (2018). Promoting preservice teachers’ attitudes toward socioscientific issues. Journal of Education in Science, Environment and Health, 4(1), 1- 11. https://doi.org/10.21891/jeseh.387465

Zeidler, D. L. (2014). Socioscientific issues as a curriculum emphasis: Theory, research and practice. In S. K. Abell and N. G. Lederman (Eds.), Handbook of research on science education (p.697–726). Mahwah, NY: Routledge.

Zeidler, D. L. and Kahn, S. (2014). It’s debatable! Using socioscientific issues to develop science literacy. Arlington, VA: NSTA Press.

Zeidler, D. L. and Nichols, B. H. (2009). Socioscientific issues: Theory and practice. Journal of Elementary Science Education, 21(2), 49-58. https://doi.org/10.1007/BF03173684