Yoğun Bakım Ünitesinde Tedavi Gören Hastaların Algıladıkları Çevresel Stresörlerin Uyku Kalitesine Etkisi

Amaç: Çalışma, yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastaların algıladıkları çevresel stresör düzeyinin uyku kalitesine etkisini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirildi. Materyal ve Metot: Tanımlayıcı, kesitsel ve ilişki arayıcı tasarımda yapılan araştırmanın örneklemini, bir kamu hastanesinin ikinci basamak genel yoğun bakım ünitesinde yatan 270 hasta oluşturdu. Araştırmanın verileri, "Hasta Onam Formu", "Hasta Tanıtım Formu", "Pittsburg Uyku Kalitesi Ölçeği (PUKİ)" ve "Yoğun Bakım Ünitesi Çevresel Stresörler Ölçeği (YBÜÇSÖ)" kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde, studen t testi, Tek Yönlü ANOVA, Tukey HSD Post-hoc testi, Spearmen Korelasyon Analizi, Kruskal Wallis testi ve Mann Whitney U testi kullanıldı. Bulgular: Hastaların PUKİ ölçek toplam puan ortalaması 15,01±2,69 ve YBÜÇSÖ toplam puan ortalaması 128,32±16,37 olarak saptandı. Hastaların çevresel stresör düzeyi ile öznel uyku kalitesi alt boyut toplam puanları arasında pozitif yönlü zayıf ilişki bulundu (p p<0.05). Hastaların çevresel stresör düzeyi arttıkça uyku latansı alt boyut toplam puanları da artmakta (r:0,163); uyku süresi alt boyut toplam puanları azalmakta (r:0,154) ve gündüz işlev bozukluğu süresi alt boyut toplam puanları artmakta (r:0,461) idi. Sonuç: Hastaların uyku kalitesi kötü ve çevresel stresörlerden etkileme düzeyleri orta seviyededir. Hastaların çevresel stresör düzeyi arttıkça uyku kalitesi olumsuz yönde etkilenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Uyku kalitesi, çevresel stresörler, yoğun bakım ünitesi

The Effect of Perception of Envıronmental Stressors on Sleep Quality of Patients Treated in Intensive Care Unit

Objective: The aim of this study was to evaluate the effect of perceived environmental stressors on sleep quality of patients treated in the intensive care unit. Materials and Methods: The sampling of this descriptive, cross-sectional and relational design study was 270 patients who were hospitalized in a second line general intensive care unit of a public hospital. Data were collected using "Patient Consent Form", "Patient Identification Form", "Pittsburg Sleep Quality Scale (PSQI)" and "Intensive Care Unit Environmental Stressors Scale (ICUESS)". Independent Sample t test, One Way ANOVA, Tukey HSD Post-hoc test, Spearmen Correlation Analysis, Kruskal Wallis Test, Mann Whitney U test were used to evaluate the data. Results: Mean PSQI total score of the participants was 15.01 ± 2.69, and sleep quality was poor. The mean total score ICUESS was 128.32 ± 16.37. A weak positive correlation was found between environmental stressor level and subjective sleep quality subscale total scores (p<0.05). As the environmental stressor level of the patients increased, sleep latency subscale total scores increased (r:0.163). As the environmental stressor level of the patients increased, total subscale scores of sleep duration decreased (r:0.154). As the environmental stressor level of the patients increased, the subscale total scores of the duration of day time dysfunction also increased (r:0.461). Conclusions: The sleep quality of the patients is poor and the level of influence from environmental stressors is moderate. As the environmental stressor level of the patients increases, sleep quality is negatively affected.

Keywords:

Environmental stressor, intensive care unit, sleep quality,

PDF

___

Fredriksen SD, Ringsberg KC. Living the situation stress-experiences among intensive care patients. Intensive and Critical Care Nursing. 2007;23:124-131.
Tunçay GY, Uçar H. Hastaların yoğun bakım ünitesinin fiziksel ortam özelliklerine ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi. 2010;33-46.
Uysal N, Gündoğdu N, Börekçi S, Dikensoy Ö, Uyar M. Üçüncü basamak merkezde dahili yoğun bakım hastalarının prognozu. Yoğun Bakım Dergisi. 2010;1(1):1-5.
Hweidi IM. Jordanian patients’ perception of stressors ın critical care units: a questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies. 2007;44(2):227-235.
Rotondi A, Chelluri L, Sirio C. Patients’ recollections of stressful experiences while receiving prolonged mechanical ventilation in an intensive care unit. Crit Care Med. 2002;30(4):746-752.
Aslan F. Yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastaların algıladıkları çevresel stresörler: geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Danışman: Yrd. Doç. Dr. Sezgi ÇINAR. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisana Tezi, İstanbul, 2010.
Aktaş Y, Karabulut N, Yılmaz D, Özkan S. Kalp damar cerrahisi yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastaların algıladıkları çevresel stresörler. Kafkas J Med Sci. 2015;5(3):81-86.
Dedeli Ö, Akyol DA. Yoğun bakım hastalarında psikososyal sorunlar. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi. 2008;12(1-2):26-32.
So HM, Chan DSK. Perception of stressors by patients and nurses of critical care units in Hong Kong. International Journal Of Nursing Studies. 2004;41(1):77-84.
Elliott R, McKinley S, Cistulli P, Fien M. Characterisation of sleep in intensive care using 24-hour polysomnography: An observational study. Crit Care. 2013;17:R46.
Bihari S, Doug McEvoy R, Matheson E, Kim S, Woodman RJ, Bersten AD. Factors affecting sleep quality of patients in intensive care unit. J Clin Sleep Med. 2012;8:301-307.
Biren BK, 15Dale MN, Nancy AC. Sleep deprivation in critical illness: It is role in physical and psychological recovery. J Instensive Care Med. 2010;27(2):97-111.
Friese RS. Sleep and recovery from critical illness and injury: A review of theory current practice and future directions. Crit Care Med. 2008;36:697-705.
Velioğlu P. Hemşirelikte Kavram Ve Kuramlar. Akademi Basın ve Yayıncılık, İstanbul. 2012. s.184-212.
Karagözoğlu Ş, Çabuk S, Tahta Y, Temel F. Hastanede yatan yetişkin hastaların uykusunu etkileyen bazı faktörler. Toraks Dergisi. 2007;8(4):234-240.
Gökçe S. Kalp yetmezliği olan hastaların uyku kalitesinin ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. Danışman: Yrd. Doç. Dr. Hatice Mert. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2008.
Uğurlu T. Yoğun bakım ünitesinde yatan ve serviste takip edilen hastaların uyku kalitesi ve sorunlarının değerlendirilmesi. Danışman: Prof. Dr. Necmiye Sabuncu. Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2012.
Ağargün MY, Kara H, Anlar Ö. Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi’ nin Geçerlilik ve Güvenirliliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 1996;7(2):107-115.
Zaybak A, Çevik K. Yoğun bakım ünitesindeki stresörlerin hasta ve hemşireler tarafından algılanması. Yoğun Bakim Dergisi. 2015;6(1):4-9.
Yava A, Tosun N, Ünver V, Çiçek H. Patient and nurse perceptions of stressors in the intensive care unit. Stress and Health. 2011;27(2):36-47.
Hewitt J. Psycho-affective disorder in intensive care units: A review. Journal of Clinical Nursing. 2002;11(5):575-584.
Erim H. Yoğun bakım ünitesinde yatan hastaların uyku kalitesinin belirlenmesi. Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Esra Köroğlu Çamdeviren. Medipol Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2018.
Sareli AE, Schwab RJ. The sleep-friendly ICU. Crit Care Clin. 2008;24(3):613-626.
Pisani MA, Friese RS, Gehlbach BK, Schwab RJ, Weinhouse GL. Sleep in the instensive care unit. Am J Respir Crit Care Med. 2015;191(7):731-738.
Little A, Ethier C, Ayas N, Thanachayanont T, Jiang D, Mehta S. A patient survey of sleep quality in the intensive care unit. Minerva Anestesiol. 2012;78:406-414.
Çelik S, Öztekin D, Akyolcu N, Işsever H. Sleep disturbance: The patient care activities applied at the night shift in the intensive care unit. J Clin Nurs. 2005;14(1):102-106.
Tamburri LM, DiBrienza R, Zozula R, Redeker NS. Nocturnal care interactions with patients in critical care units. Am J Crit Care. 2004;13(2):102-112.