Sağlık çalışanlarının maruz kaldıkları iş stresi ile iş doyumu ilişkisinin incelenmesi: Bir meta-analiz çalışması

İşletmelerin rekabet üstünlüğü elde edebilmeleri adına sahip oldukları insan kaynağının verimliliğini maksimum seviyelere çıkarmaları gerekmektedir. İnsan kaynaklarının yüksek performans ile çalışabilmesi ise iş tatminleri ile doğrudan bağlantılıdır. Her ne kadar iş tatminini etkileyen çok sayıda unsur olsa da, maruz kalınan iş stresi bu unsurların en önemlilerinden biri olarak dikkat çekmektedir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı sağlık çalışanlarında iş stresi ve iş tatmini arasındaki ilişkinin etki büyüklüğünü açıklamaktır. Araştırmada yöntem olarak meta analiz kullanılmıştır. Veri niteliğindeki çalışmalara ulaşabilmek amacı ile PubMed ve ulusal tez merkezi veri tabanları kullanılmıştır. Ulusal ve uluslararası çalışmalar taranmış ve iş tatmini ile iş stresi ilişkisini inceleyen, dahil edilme kriterlerini sağlayan çalışmalar araştırmaya dahil edilmiştir. Yapılan meta analiz sonuçlarına göre, iş stresinin iş tatmini üzerindeki etki büyüklüğü -0,275 olarak tespit edilmiştir. Dolayısı ile araştırma sonucunda iş stresinin iş tatminini negatif yönde ve orta düzeyde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Sağlık çalışanları, yapılan hataların bedellerinin çok ağır olduğu bir sektörde faaliyet göstermektedirler. Bu nedenle sağlık çalışanlarının maruz kaldıkları stresi azaltıcı önlemler alınmalı ve iş doyumları artırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

İş Tatmini, İş Stresi, Sağlık, Sağlık Çalışanları, Meta Analiz

Examining the relationship between job stress and job satisfaction that health workers are exposed to: a meta-analysis study

Businesses need to maximize the efficiency of their human resources in order to have competitive advantage. The ability of human resources to work with high performance is directly related with job satisfaction. The occupational stress is one of the most important factors although there are many affecting it. In this context, the purpose of this study is to determine the effect size of job stress on job satisfaction in healthcare sector. Method: Meta-analysis has been used in the study. The PubMed and national thesis center databases have been searched by the keywords to achieve papers. National and international papers have been overviewed. The studies examining the relationship between job satisfaction and job stress and having the inclusion criteria are included in the study. According to the results of the meta-analysis, the effect size of job stress on job satisfaction is found -0.275. As a result of this study, it is observed that there is negative and moderate effect of occupational stress on job satisfaction. Healthcare sector cannot tolerate mistakes because it is strongly related with human life. For this reason, measures should be taken to reduce the stress that health workers are exposed to and their job satisfaction should be increased.

Keywords:

Job satisfaction, occupational stress, health, health workers, meta analysis,

PDF

___

Cooper CL, Dewe PJ, O'Driscoll MP. Organizational Stress: A Review and Critique of Theory, Research, and Applications. Sage; 2001.
Harigopal K. Organizational Stress: A Study of Role Conflict. Universities Press; 1995
Şimşek Ş, Çelik A, Akgemci T. Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütsel Davranış, 9. Baskı, Ankara: Eğitim Kitabevi; 2015.
Eren E. Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. 11. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık; 2008.
Hubbard JR (Ed.). Handbook of Stress Medicine: An Organ System Approach. CRC Press; 1997.
Wilson B. Understanding Autoimmune Disease and Stress-Related Illness, NC: Lulu Publishing; 2009.
Sabuncuoğlu Z, Tüz M. Örgütsel Psikoloji. 1. Baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi; 1995.
Okutan M, Tengilimoğlu D. İş ortamında stres ve stresle başa çıkma yöntemleri: bir alan uygulaması. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2002; 4(3): 1-27.
Eren E. Yönetim Psikolojisi. 4. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık; 1993.
Robbins SP, Judge TA. Organizational Behavior. Çeviri: İnci Erdem, Örgütsel Davranış. 14. Baskı, İstanbul: Nobel Yayıncılık; 2015.
Bingöl D. Personel Yönetimi. 2. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık; 1996.
İşcan ÖF, Sayın U. Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2010; 24(4): 195-216.
Spector PE. Job Satisfaction: Application, Assessment, Causes, and Consequences. California: Sage Publication; 1997.
Yalçın İ. İyi Oluş ve sosyal destek arasındaki ilişkiler: Türkiye’de yapılmış çalışmaların meta analizi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2014; 25Ç: 1-12.
Arız T. İş tatmini ile stres düzeyleri ilişkisi: Ankara Gölbaşı Hasvak ve Kalecik Devlet Hastaneleri örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara; 2010.
Chao MC, Jou RC, Liao CC, Kuo CW. Workplace stress, job satisfaction, job performance, and turnover intention of health care workers in rural Taiwan. Asia Pacific Journal of Public Health. 2015; 27(2), 1827-1836.
Ertürk S. Kuruma aidiyet bağlamında adanmışlık algısı ile kişilik, iş doyumu ve stres ilişkisi. Doktora Tezi, Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara; 2011.
Göçeri F. Sorumlu hemşirelerin iş stresinin iş doyumu üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul; 2014.
Kara T. Hemşirelerde stresin iş tatmini ve işten ayrılmaya etkisinin çalışma saatleri açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul; 2010.
Kurumahmut D. İstanbul’ daki özel diyaliz merkezlerinde çalışan hemodiyaliz hemşirelerinin stres düzeyleri ve stres düzeylerinin iş doyumuna etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul; 2010.
Melnyk BM, Hrabe DP, Szalacha LA. Relationships among work stress, job satisfaction, mental health, and healthy lifestyle behaviors in new graduate nurses attending the nurse athlete program: a call to action for nursing leaders. Nursing administration quarterly. 2013; 37(4), 278-285.
Narin Y. İstanbul ilinde bir eğitim araştırma hastanesinde çalışan hemşireleri rol çatışması, iş doyumu ve stres düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul; 2010.
O'Donnell P, Farrar A, BrintzenhofeSzoc K et al. Predictors of ethical stress, moral action and job satisfaction in health care social workers. Social Work in Health Care. 2008; 46(3), 29-51.
Şahin, Z. Bir devlet hastanesinde çalışan hemşireler ile bir vakıf üniversitesi hastanesinde çalışan hemşirelerin iş stres ve iş doyumu düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul; 2011.
Tanşu M. Örgütsel stres kaynakları ve iş tatmini arasındaki ilişkinin incelenmesi ve sağlık sektöründe bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul; 2009.
Tremolada M, Schiavo S, Tison T et al. Stress, burnout, and job satisfaction in 470 health professionals in 98 apheresis units in Italy: A SIdEM collaborative study. Journal of Clinical Apheresis. 2015; 30(5), 297-304.
Vural Z. Sağlık çalışanlarında örgütsel stresin iş tatmini ile ilişkisi (Antalya Atatürk Devlet Hastanesi hemşireleri örneği). Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul; 2014.
Yalnız H. Ebelerde iş stresinin iş doyumuna etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir; 2010.