İSKANDİNAVYA ÇOCUK OMBUDSMANLIĞI SİSTEMİ VE TÜRKİYE’YE UYGULANABİLİRLİĞİ

Çocuk ombudsmanı, çocukların yasal olarak korunmasını geliştirmeye yönelik güvence sağlayan ve savunmasız konumdaki çocuklarla ilgili her türlü şikâyeti inceleyen, tavsiye kararı alan bir kamu otoritesidir. Çocukların toplum genelinde ve tüm kurumlarda ihtiyaç ve çıkarlarını öncelikle savunan İskandinavya Çocuk Ombudsmanlığı; çocukların sahip oldukları hakların ihlal edilmesi durumunda onların başvuracakları yol ve yöntemleri öğrenmeyi kolaylaştırmakta ve zor durumdaki çocukların haklarını korumayı üstlenmektedir. Bu ombudsmanlık türü ile özellikle Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi ve ilgili yasal düzenlemeler çerçevesinde çocukların her alanda korunması ve haklarının geliştirilmesi öngörülmektedir. Çalışmada önce İskandinavya ülkelerindeki çocuk ombudsmanlığına ait özellikler ve uygulamalar açıklanmış; sonra Türkiye’de çocuk ombudsmanlığının uygulanabilirliği yasal ve kurumsal düzenlemeler üzerinden tartışılmıştır. Bu kapsamda çalışmada İskandinavya ülkelerinde uzun zamandan beri varlığını sürdüren Çocuk Ombudsmanlığı Kurumunun temel özellikleri ve işleyişi ele alınarak, Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumu’na bağlı veya ayrı bir kurumsal yapı olarak alanında uzmanlaşmış bir Çocuk Ombudsmanlığının kurulmasının gerekliliği incelenmiştir. Bu çalışmada nitel yaklaşım bağlamında dolaylı ve alıntısal bir araştırma yöntemi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ombudsman, Çocuk Ombudsmanı, İskandinavya Çocuk ombudsmanı, Kamu Denetçiliği Kurumu

Scandinavian Ombudsman System for Children And Applicability To Turkey

PDF

___

ADOLPHSEN, C. (2020). "Children's Right to Family Life in Denmark", Children's Constitutional Rights in the Nordic Countries (Ed. T. Haugli, Anna Nylund, Randi Sigurdsen, and Lena R.L. Bendiksen). Publisher: Brill | Nijhoff, Stockholm Studies in Child Law and Children's Rights,Vol.5, 374-387.
AKINCI, M. (1999). Bağımsız İdari Otoriteler ve Ombudsman, İstanbul: Beta Basım A.Ş., 1. Bası, Yayın No: 906.
AKINTÜRK, T. ve D. Ateş (2017). Medeni Hukuk, İstanbul: Beta Basım A.Ş.
ALDEMİR, C. (2020). "Kadın, Çocuk ve Aile Ombudsmanlığı", Ombudsmanlık: Dünyada Uygulanan Özel Amaçlı Ombudsmanlık Türleri ve Uygulamaları (Ed. Oğuzhan Erdoğan), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 1. Basım.
ALTUĞ, Y. (2002). Kamu Denetçisi (Ombudsman), İstanbul Üniversitesi Rektörlük Yayın No: 4343.
AVŞAR, Z. (2007). Ombudsman: İyi Yönetilen Türkiye İçin Kamu Hakemi, Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti., 1. Baskı.
BARN (İzlanda Çocuk Ombudmanlığı) (2021). "Let us guarantee the right of children to participate", https://www.barn.is/ (5.2.2021).
BARNEOMBUDET (Norveç Çocuk Ombudsmanlığı) (2021). "About the ombudsperson for children", https://www.barneombudet.no/english (10.1.2021).
BARNOMBUDSMANNEN (İsveç Çocuk Ombudsmanlığı) (2021). "They think they know better", https://www.barnombudsmannen.se/ (20.1.2021).
BARNOMBUDSMANNENMAX18 (İsveç Çocuk Ombudsmanlığı-max18) (2021). "Statistics on children and young people", https://www.barnombudsmannen.se/ (30.1.2021).
BOERNERAADET (Danimarka Ulusal Çocuk Konseyi) (2021). "The national council for children", https://www.boerneraadet.dk/english (10.1.2021).
BOERNEKONTORET (Danimarka Çocuk Ombudsmanlığı) (2021). "Folketingets ombudsmand", https://boernekontoret.ombudsmanden.dk/sporgsmal/fortrolighed/ (15.1.2021).
BOYALI, H. & GÜNDOĞDU, S. (2018). "Kamu Denetçiliği Türü Önerisi Olarak Çocuk Ombudsmanlığı'nın Türkiye'de Uygulanabilirliği" Güncel Akademik Araştırmalar: Sosyal Bilimlere Yönelik Stratejik Bakış Açısı, İstanbul: Hiper Yayın, 95-126.
BÜYÜK LAROUSSE ANSİKLOPEDİSİ (1986). İstanbul: Gelişim Yayınları A.Ş.
BYRNE, K. & Hansen, C. B. (2018). Protected on Paper? Analysis of Nordic Country Responses to Asylum Seeking Children, Florence İtaly: United Nations Children's Fund Office of Research-Innocenti.
CHESHMEDZHIEVA, M. (2015). "Children’s Rights Ombudsman, Efficient Defense Mechanism", Journal of Politics and Law, 8(2), 137-141.
CRIN (Child Rights International Network) (2020a). "Finland: law on the ombudsman for children", https://archive.crin.org/en/library/legal-database/finland-law-ombudsman-children.html (5.3.2020).
CRIN (Child Rights International Network) (2020b). "Finland: act of government on the ombudsman for children 2005", https://archive.crin.org/en/library/legal-database/finland-act-government-ombudsman-children-200518b9.html (5.3.2020).
ENOC (European Network of Ombudspersons for Children) (2019). "Organization of ENOC", http://enoc.eu/?page_id=2316 (09.12.2019).
ERDOĞAN, O. (2020). "Ombudsmanlık Kurumunun Ülkelere Sağladığı Katkılar", Ombudsmanlık- Dünyada Uygulanan Özel Amaçlı Ombudsmanlık Türleri ve Uygulamaları, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 467-480.
FENDOĞLU, H. T. (2011). Kamu Denetçiliği (Ombudsman). Ankara: Yetkin Yayınevi.
FINLEX (2021). "Law on the ombudsman for children", https://finlex.fi/fi/laki/ajantasa/2004/20041221? search%5Btype%5D=pika&search%5Bpika%5D=laki%20lapsiasiavaltuutetusta (5.2.2021).
FOLKETINGETS (2021). "The ombudsman act", https://en.ombudsmanden.dk/loven/ (30.1.2021).
GOVERNMENT OFFICES OF SWEDEN (2019). "Tenth periodic report by the government of Sweden on the measures in accordance with the convention on the elimination of all forms of discrimination against women", https://www.government.se/49e953/contentassets/ebc1aadfe16d44a296e424a1ca2d204e/tenth-periodic-report-by-the-government-of-sweden-on-cedaw.pdf (10.1.2021).
GOTZE, M. (2009). "The Danish Ombudsman - A National Watchdog with European Reservations", Transylvanian Review of Administrative Sciences, No. 28 E SI/2009, 172-193.
HAUGE, T. (1998). "Promotıng Chıldren’s Interests And Rıghts In Educatıon The Contribution of the Ombudsman for Children to the Compulsory School Reform", International Journal of Early Childhood, 30(1), 52–55.
HAUGLI, T. & A. Nylund (2019). Children's Constitutional Rights in the Nordic Countries. Children's Constitutional Rights in the Nordic Countries: Do Constitutional Rights Matter? In P. Leviner (General Ed.), T. Haugli, A. Nylund, R. Sigurdsen, I.R.I Bendilesen (Eds.), Boston: Brill, 391-422.
HEIMER, M. & P. Joakim (2016). "Rethinking Child Policy Post-UN Convention on the Rights of the Child: Vulnerable Children's Welfare in Sweden", Journal of Social Policy, Volume 45, Issue 3, 435-452.
ILO (International Labour Organization) (1999). Worst Forms of Child Labour Convention, No.182.
IŞIKÇI, Y. M. (2016). "Türkiye'de Çocuk Refahı İçin Çocuk Ombudsmanlığı Önerisi", Journal Of Emerging Economies And Policy, Vol.1, 125-135.
IŞIKÇI, Y. M. ve D. İnce (2019). "Çocuk Haklarının Korunması ve Geliştirilmesinde Örnek Bir Model: Norveç Çocuk Ombudsmanı", Ankara Barosu Dergisi, 76(4), 51–74.
JORGENSEN, P. S., I. Leth, & E. Montgomery (2011). "The Children’s Rights Convention in Denmark: A Status Report on Implementation", Early Education and Development, 22(5), 839–862.
KARAMAN, Nilgün (2020). "Çocuk Haklarının Korunmasında Çocuk Ombudsmanlığının Önemi: Norveç ve Türkiye Çocuk Ombudsmanlığı Karşılaştırılması", Akademik Yaklaşımlar Dergisi, C.11, S.2, 186-204.
KDK (Kamu Denetçiliği Kurumu) (2017). 2016 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
KDK (Kamu Denetçiliği Kurumu) (2019). 2018 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
KDK (Kamu Denetçiliği Kurumu) (2020). 2019 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
KDK (Kamu Denetçiliği Kurumu) (2021). 2020 Yılı Faaliyet Raporu. İstanbul.
KDKçocuk (2021). Hakkımızda. https://kdkcocuk.gov.tr/anasayfa/hakkimizda/index.html?theme=the-box (30.1.2021).
KARCI, Ş. M. (2016). Ombudsman, İskandinav Modelleri ve Türkiye Uygulaması, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
LAPSIASIA (Finlandiya Çocuk Ombudsmanlığı) (2020). "Promoting the Rights of children", http://lapsiasia.fi/lapsiasiavaltuutettu/ (6.3.2020).
MELTON, G. B. (1991). "Lessons from Norway: The Children's Ombudsman as a Voice for Children", Case Western Reserve Journal of International Law, School of Law Case Western Reserve University, Volume: 23, Issue: 2, 197-254.
PARLIAMENTARY OMBUDSMAN OF FINLAND (2020). More information. https://www.oikeusasiamies.fi/en/web/lasten-ja-nuorten-sivut/for-adults (7.10.2020).
REIF, L C. (2004). The Ombudsman, Good Governance and the International Human Rights System, Martinus Nijhoff Publishers.
REIF, L. C. (2009). "The ombudsman and the protection of children’s rights", Asia Pacific Law Review, 17(1), 27–52.
SMITH, P. S. (2015). "Children of Imprisoned Parents in Scandinavia: Their Problems, Treatment and the Role of Scandinavian Penal Culture", Law In Context, Vol.32, 147-168.
UN (United Nations) (1990). "Convention on the Rights of the Child", United Nations Human Rights Office of the High Commissioner.
UNCRC (United Nations Convention on the Rights of the Child) (2016), Parliamentary Ombudsman Supplemantary Report on Denmark's Fifth Periodic Report.
UNICEF (2021). Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık) Çocuk Hakları Stratejisi'ni hayata geçirdi. https://www.unicef.org/turkey/hikayeler/kamu-denet%C3%A7ili%C4%9Fi-kurumu-ombudsmanl%C4%B1k-%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1-stratejisini-hayata-ge%C3%A7irdi (20.1.2021).
VICTORIAN LEGISLATION (2021). Guardianship and administration act 1986. https://www.legislation.vic.gov.au/repealed-revoked/acts/guardianship-and-administration-act-1986/085 (10.1.2021).
VITUS, K. & L. Hilde (2009). "The Status of the Asylum-seeking Child in Norway and Denmark: Comparing Discourses, Politics and Practices", Journal of Refugee Studies, Vol. 23, No.1, 62-81.