BATI TOPLUMLARINDA İSLAMOFOBİ’NİN ÜRETİLMESİNDE MEDYANIN ROLÜ

İslam, 11 Eylül 2001’de Amerika’daki ikiz kulelere yapılan saldırı sonucu, dünya çapında gerek medyanın, gerekse toplantılar ve yayınların öncelikli konularından birisi haline gelmiştir. Basit bir ifadeyle, “İslam dinine ve Müslümanlara karşı duyulan güvensizlik, korku ve dışlama”yı ifade etmek için kullanılan İslamofobi kavramı, bu süreçten sonra küresel çapta hızlı bir dolaşıma girmiştir. Bu süreçle birlikte yeni medya teknolojilerinin gelişmesi, daha geniş kitlelere ulaşmayı beraberinde getirmiş, özellikle 2000’li yıllardan sonra İslamofobinin yükselmesinde, medya önemli bir rol oynamıştır. Batı’nın, İslam ve Müslümanlara yönelik yayınlarında, 11 Eylül’ün bir dönüm noktası olduğu söylenebilir. Hemen hemen bütün Avrupa ülkelerinde İslam ve Müslümanlara dair haberler artmış ve bu haberlerde İslam ve Müslümanlar olumsuzlanarak verilmiştir. Bu bağlamda medyada, İslam’ın şiddet içerikli bir din olduğu yönünde yayınlar yapılması sonucu, İslam ve Müslümanlar hakkında gerçek ve yeterli bilgiye sahip olmayan Batı toplumları bu yayınlardan etkilenmiştir. Bu etkilenme İslamofobiye yol açmakta ve günlük hayatta Müslümanlara karşı İslamofobik saldırıların ve davranışların gelişmesine neden olmaktadır. Bu çalışmada batı medyasında Müslümanların ve İslam’ın temsili ve bu temsil sonucu üretilen İslamofobi sorunsalı ele alınmıştır. Çalışma bilimsel gözlemi esas alan temel literatür taraması yöntemine dayanılarak inşa edilmiştir. Çalışma genelinde günlük yaşamdan ve küresel ya da lokal düzeydeki medya içeriklerinden aktarılan örnekler ele alınmıştır. Bu örnekler üzerinden medyanın İslamofobi’ye zemin hazırlayan en etkin araç olduğu, bu aracın yapısında ve işleyiş mantalitesinde yapılacak pozitif ya da negatif yönlü değişimlerin doğru ya da ters orantılı olarak İslamofobi ve Müslümanlara karşı geliştirilen nefreti maksimize ya da minimize edeceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Medya, İslam, İslamofobi, Batı Toplumları

___

AKBAR, A. (1994). “Medya Moğolları Bağdat Kapısında”, Umran Dergisi, Mart-Nisan, 13-16. AKŞAM. (2015, Mart 11). "Utanç Haritası", Akşam Gazetesi , s. 15. AKTAY, Y. (2011). Korku ve İktidar, Pınar Yayınları, İstanbul. BAYRAKLI, E. & Hafez, F. (2015). EUROPEAN ISLAMOPHOBIA REPORT, SETA Vakfı Yayınları, Ankara. BİÇER, B. (2015). ABD Haberlerinde Müslüman İmajı: Terörist, Lacivert Dergi , Sayı: 13, s. 84-88. BROWN, M.D. (2000). "Conceptualizing Racism and Islamophobia", (Eds: Ter Wal, J., Verkuyten, M.), Comparative Perspectives on Racism. pp. 63-75, Ashgate Publishing, Aldershot. CANATAN, K. (2007). “İslamofobi ve Anti-İslamizm - Kavramsal ve Tarihsel Yaklaşım”, (Edt: CANATAN, K.& Hıdır, Ö.) Batı Dünyasında İslamofobi ve Anti-İslamizm (s. 19-62) , Eskiyeni Yayınları, Ankara. CESARI, J. (2015). "Batı'da İslamofobi: Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri Arasında Bir Mukayese", (Edt: Esposito, J. L. & Kalın, İ.) İslamofobi 21. Yüzyılda Çoğulculuk Sorunu (s. 63-87). İnsan Yayınları, İstanbul. CNN, (2015). http://edition.cnn.com/2015/09/16/us/texas-student-ahmed-muslim-clock-bomb/index.html, (Erişim Tarihi: 15.12.2017). COLE, J. (2003) “İslamofobi”, http://www.risaleajans.com/islam/islamofobi-icin-yillik--milyon-dolar-harcaniyor (Erişim Tarihi: 10.11.2017). ÇETİNKAYA, B. A. (2010). “Batı’da Hz. Muhammed (S) Üzerinden İslamofobinin Yansımaları-İslamofobinin Felsefî Kökenleri”, İslamofobi: Kolektif Bir Korkunun Anatomisi Sempozyumu, 30 Nisan- 1 Mayıs 2010 Sivas (s. 39-74), Ankara, Ankamat Matbaacılık. EASAT-DAAS, A. (2016). Islamophobia in Belgium National Report 2015, (Edt: Bayraklı, E. & Hafez, F.) European İslamophobia Report 2015 (pp. 49-70), Pelin Ofset, Ankara. EMRE, A. (2013). "İslam Korkusu mu, Nefreti mi?", http://yenisafak.com.tr/yazarlar/AkifEmre/islam-korkusu-mu-nefreti-mi-/36394, (Erişim Tarihi: 10.09.2017). ESTEVES, O. (2016). Islamophobia in France National Report 2015, (Edt: Bayraklı, E. & Hafez, F.) European İslamophobia Report 2015 (pp. 155-178), Pelin Ofset, Ankara. FUKUYAMA, F. (2011). Tarihin Sonu ve Son İnsan, çev. Zülfü Dicleli, Profil Yayınları, 2.Baskı İstanbul. GEISSER, V. (2003). Intellectual and Ideological Debates on Islamophobia, La Découverte, Paris. GENEL, M. G. (2014). "Oryantalistlerin Yerini Medya Aldı", www.islamvemedya.com, (Erişim Tarihi: 14 Temmuz 2017). GOTTSCHALK, P. & GABRIEL, G. (2006). Islamophobia: Making Muslims the Enemy, Rowman and Littlefield, Maryland. GÖKÇE, O. (2010). "Avrupa Medyasının ve Kamouyonun İslam Algısı", İslamofobi Kolektif Bir Korkunun Anatomisi Sempozyum Tebliğleri, s. 77-95, Ankamat Matbaacılık, Ankara. GÖKSU, V. & SAYGILI, R. (2010). "Amerikan Medyasının İslam Algısı", İslamofobi Kolektif Bir Korkunun Anatomisi Sempozyum Tebliğleri, s. 267-278, Ankamat Matbaacılık, Ankara. HALLIDAY, F. (1999). " 'Islamophobia’ reconsidered ", Ethnic and Racial Studies, 22, 892–902. HANIOĞLU, Ş. (2012). "Nefret Suçları, Din ve İfade Özgürlüğü", http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/hanioglu/2012/10/14/nefret-suclari-din-islmofobi-ve-ifade-ozgurlugu, ( Erişim Tarihi: 10.09.2017). HIDIR, Ö. (2007). “Anti-Semitizm ve Anti-İslamizim: Benzerlikler ve Farklılıklar”, Batı Dünyasında İslamofobi ve Anti-İslamizm, içinde, (Eds) K. Canatan ve Ö. Hıdır (s. 63-100), Eskiyeni Yayınları, Ankara. HUNTINGTON, S. (2006). Medeniyetler Çatışması ve Yeni Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması, çev. Mehmet Turhan, Cem Soydemir, Okyanus Yayınları, İstanbul. KALIN, İ. (2012). "İslamofobinin Anatomisi: Fantazma, Korku, Nefret", http://haber.stargazete.com/acikgorus/islamofobinin-anatomisi-fantazma-korku-nefret/haber-714153, (Erişim Tarihi: 24.08.2017). KALIN, İ. (2015). "İslamofobi ve Çok Kültürlülüğün Sınırları", (Edt: Esposito, J. L. & Kalın, İ.), İslamofobi 21 Yüzyılda Çoğulculuk Sorunu, (s. 39-57). İnsan Yayınları, İstanbul. KENTEL, F. (2012). “İslamofobi” Vesilesiyle Türkiye’nin Fobilerine Bakmak", İslamofobi Kolektif Bir Korkunun Anatomisi Sempozyum Tebliğleri, s- 115-130, Ankamat Matbaacılık, Ankara. KURTARAN, G. (2015). "İslamofobik saldırıların hedefi kadınlar", http://www.aa.com.tr/tr/dunya/446225--ingilterede-islamofobik-saldirilarin-hedefi-musluman kadinlar, (Erişim Tarihi: 7.07.2017). LEAN, N. (2015). İslamofobi Endüstrisi, (H. Gümüşsoy, Çev.) Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara. MEDIA MaATTERS, (2012). https://www.mediamatters.org/research/2012/10/28/fox-shows-why-other-media-outlets-arent-followi/190980, (Erişim Tarihi: 14.11.2017). MESİC, M. (2011). “The Perception of Islam and Muslims in the Media and the Responsibility of European Muslims Towards the Media”, http://www.culturelink.org/conf/dialogue/mesic.pdf, (Erişim, 27.11.2017). MCCLINTOCK, M. & Le GENDRE, P. (2007). Islamophobia: 2007 Hate Crime Survey, Human Rights First, New York.
ÖZKAN, Y. (2015). "Hollanda'da İslamofobi arttıyor", BBC Türkçe: http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/06/150612_hollanda_islamofobi, (Erişim Tarihi: 12.10. 2017). PAÇACI, M. (2013). "İslamofobi", Kutlu Doğum Haftası Hz. Peygamber ve İnsan Onuru Sempozyumu Bildirileri, (s. 456-459), Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara. PEW, (2001). http://www.pewresearch.org/fact-tank/2016/11/21/anti-muslim-assaults-reach-911-era-levels-fbi-data-show/, (Erişim Tarihi: 21.12.2017). PEW, (2016). http://www.pewresearch.org/fact-tank/2016/11/21/anti-muslim-assaults-reach-911-era-levels-fbi-data-show/ (Erişim Tarihi: 21.12.2017). PEW, (2017). http://www.pewforum.org/2017/07/26/findings-from-pew-research-centers-2017-survey-of-us-muslims/ (Erişim Tarihi: 16.12.2017). POOL, E. (2000). "Framing Islam: An analysis of newspaper coverage of Islam in the British press", In: (Ed: Hafez, K.) Islam and the West in the Mass Media. Fragmented Images in a Globalizing World, pp. 157-179, Hampton Press, New Jersey. RICHARDSON, R. (2004). Islamophobia: Issues, Challenges and Action, Trentham Books Limited, London. RICHARDSON, R. (2012). "Islamophobia or anti-Muslim racism?", http://www.insted.co.uk/anti-muslim-racism.pdf, (Erişim Tarihi: 11.10.2017). SAİD, E. (2000). Haberlerin Ağında İslam, (Çev: Alev Alatlı), Babil Yayınları, İstanbul. SAİD, E. W. (2008). Medyada İslam. Metis Yayıncılık, İstanbul. SHADİD, W. & van KONINGSVELD, P. S. (2002). "The Negative Image of Islam and Muslims in the West: Causes and Solutions", (Eds: Shadid, W. & P.S.van Koningsveld), Religious Freedom and the Neutrality of the State: The Position of Islam in the European Union, pp.174-196, Peeters, Leuven. SCHNEİDER, E. T. (2011). The Reproduction of Islamophobia in German and Dutch Newspaper Article Discourse, http://essay.utwente.nl/61108/1/BSc_E_Schneider.pdf, (Erişim Tarihi: 15 Temmuz 2017). ŞANLIER, Ö. İ. (2008). "11 Eylül'ün Ardından Amerika Birleşik Devletleri Medyası", (Edt: Cangöz, İ.), Uygun Adım Medya Bir Bilinç Körleşmesi (s. 31-46). Ayraç Yayınları, Ankara. UZUN, N. (2012). Avrupa'da İslamofobi, Pınar Yayınları, İstanbul. ZİKC, A. & Küpper, B. & Hövermann, A. (2011). Intolerance, Prejudice and Discrimination: A European Report, Friedrich-Ebert-Stiftung, Berlin. WILKINS, B. (2012). http://www.digitaljournal.com/article/339499, (Erişim Tarihi: 10.11.2017). www.islamophobie.net/sites/default/files/CCIF%20Report%20On%20Islamophobia%20in%20France%20Six%20Months%20After%20The%20January%202015%20Terrorist%20Attacks.pdf. (Erişim Tarihi: 12.10.2017).