ESKİ UYGURCA BUDACI İYİ VE KÖTÜ KALPLİ PRENS MASALINDA METİNSELLİK ÖLÇÜTLERİ
Metindilbilim, tümceötesi incelemelerde önemli bir aşamadır. Daha çok modern metinler üzerinde uygulanan bir yöntem bilgisi olan Metindilbilim, günümüzde tarihi metinlere de uygulanmaktadır. Tarihi metinler için çeviri yazı ve tercümenin yanı sıra metinsellik ölçütleri de daha iyi anlaşılabilmeleri için önemlidir. Çeviri sorunları eski metinlerin yaygın bir sorunu olmakla birlikte metin odaklı değerlendirme eksikliği de metnin anlaşılması güçlüğü yaratmaktadır. Bu gerekçeler doğrultusunda bu çalışmada ‘Eski Uygurca Budacı İyi ve Kötü Kalpli Prens Masalı’ incelenmiştir. İncelemeye cümleler arası gönderim ilişkileri ile başlanmıştır. Bu aşamada yapısal açıdan metinsellik ölçütü değerlendirilmiştir. Büyük yapı başlığı altında ise metnin daha büyük ölçekte tematik incelemesi gerçekleştirilmiştir. Buna bağlı olarak tutarlılık yönü değerlendirilmiştir. Neticede küçük yapıda ağırlıklı olarak yineleme ilişkileriyle bütünlüğün sağlandığı gözlemlenmiştir. Bu sayede sayfa eksikliğinden kaynaklanan sorunlar azalmıştır. Büyük yapı incelemesinde farklı sözcüklerle sembol değerlerin ifadesi devamlılığı güçlendirmiştir. Buna bağlı olarak tutarlılık ölçütü kabul edilebilir ölçüde sağlanmıştır. Mikro ölçüde bir değerlendirme olan bu çalışmanın üstyapı değerlendirmesi için Budist çevresi metinleri dikkate alınarak ayrı bir dğerlendirme gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler:
metindilbilim, gönderim, metinsellik, tutarlılık, tarihi metin
___
- AKÇATAŞ, A. (2001). Dokuzuncu Hariciye Koğuşu Romanı Üzerine Bir Metindilbilim İncelemesi, T.C. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
- BALYEMEZ, S. (2011). Dede Korkut HikayelerininMetindilbilimsel Yapısı, T. C. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
- BEAUGRANDE, R. de (1985). Text Linguistics in Discourse Studies, Handbook of Discourse Analysis, Volume I, Disciplines of Discourse”, ed:Van Dijk, Academic Press.
- BEAUGRANDE, R. de, DRESSLER, W, U. (1988). Introduction to Textlinguistics, Fourth Edition, Longman, London.
- GÜLLÜ, N. (1994). Sessiz Ev Üzerine Bir Metindilbilim Çalışması, T.C. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
- GÜNAY, D. (2007). Metin Bilgisi, Multilingual Yayınları, İstanbul.
- HAMILTON, J, R. (1998). Budacı İyi ve Kötü Kalpli Prens Masalının Uygurcası, Çevirenler: Ece Korkut, İsmet Birkan, Yayımlayan: Mehmet Ölmez, Simurg Yayınları, Ankara.
- ILGIN, L. (1997). Yazılı Kullanımda Tümce Bağlama, XI. Dilbilim Kurultayı Bildirileri, ODTÜ, Ankara.
- İMER, K, DEMİR, N, DOĞAN, G. (2000). Türkoloji ve Dilbilim İlişkisi: Zarf, Doğu Akdeniz Üniversitesi Yayını, sayı:1, s:41-46.
- KARATAŞ, T. (2008). Metin İncelemesinde Söylembilim Yöntemi, Binbir Gece Masalları Üzerine Bir Uygulama, T.C. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
- KEKEVİ, İ. (2015). Erenlerin Bağından Adlı Mensur Şiir Metni Üzerine Metindilbilimsel İnceleme, T.C. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
- OKTAR, L, YAĞCIOĞLU, S. (1997). Türkçede Söylem Yapısı ve Artgönderim, VIII. Uluslar arası Dilbilim Konferansı, Ankara.
- UZUN, L, S. (1995). Orhon Yazıtlarının Metindilbilimsel Yapısı, Simurg Yayınları, Ankara.
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Eren ÇABUK
Sayıdaki Diğer Makaleler
GELDİYEV, MUHAMMET (1928). DAYHAAN ELİİPBİİSİ
Tahir AŞİROV, Abdylla ORAZSAHEDOV
HAREZM TÜRKÇESİ FAL KİTABI’NDA OĞUZCA UNSURLAR
OĞUZ GRUBU TÜRK YAZI DİLLERİNDE ASKERÎ TERİMLER VE KAVRAMLAR (RÜTBE, BİRLİK ADLARI, ÇAĞDAŞ SİLAHLAR)
ANADOLU AĞIZLARINDA GÖRÜLEN ödü sıt-/ ödü sıd- ‘çok korkmak’ DEYİMİ ÜZERİNE
AZERBAYCAN TÜRKÇESİNDE BASİT CÜMLENİN YÜKLEME GÖRE ŞEKİLLENEN YAPISAL MANTIKSAL TİPLERİ
ESKİ UYGURCA BUDACI İYİ VE KÖTÜ KALPLİ PRENS MASALINDA METİNSELLİK ÖLÇÜTLERİ