Yılmaz SARIER

587608

Öğretmen Adaylarının Ortaöğretime Geçiş Sistemine İlişkin Algılarının ve Sistemi Geliştirmeye Yönelik Önerilerinin İncelenmesi

Bu çalışmada, öğretmen adaylarının ortaöğretime geçiş sistemi ile ilgili algılarının belirlenmesi ve sistemi geliştirmeye yönelik önerilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden olan olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmış, çalışma grubunu 2021-2022 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Anadolu Üniversitesinde öğrenim gören 147 öğretmen adayı oluşturmuştur. Veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Katılımcıların üçte biri sistemin olumlu ve olumsuz yönlerinin bulunduğunu, üçte ikisi ise sürecin hiçbir olumlu yönünün olmadığını belirtmişlerdir. Ortaöğretime geçiş sistemine yönelik olumlu algılara ilişkin üç alt tema (eşitlik ve adaletli ölçme ve yerleştirmeye fırsat vermesi, öğrencileri olumlu yönde etkilemesi, ülke gerçeklerine ve özelliklerine uygun olması), olumsuz algılara ilişkin beş alt tema (Öğrenciye yönelik etkiler, sistemin işleyişi, sınavın yapısı ve niteliği, okullar ve eğitim anlayışına yönelik etkiler, eşitsizlik ve adaletsizliğe yönelik algılar, ebeveynlere yönelik etkiler) belirlenmiştir. Çalışmada, sistemin geliştirilmesine yönelik olarak bütüncül bir yaklaşımın benimsenmesi, çoklu ve esnek değerlendirme sisteminin uygulanması, her okulun kendi sınavını yapması, uygulamalı sınavların yapılması, nesnel ve nitelikli ölçmenin gerçekleştirilmesi, süreç odaklı ve okul notlarının göz önünde bulundurulduğu ölçme, değerlendirme ve yerleştirmenin yapılması, sosyo-kültürel etkinlikler ve projelerin de yerleştirmelerde değerlendirilmeye alınması, fırsat eşitliğini sağlayan politikaların geliştirilmesi gibi önerilerin katılımcılar tarafından üretildiği anlaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Ortaöğretime geçiş, kademeler arası geçiş, ortaöğretime geçiş sistemi, liselere geçiş sınavı

Examination of Pre-service Teachers' Perceptions on the Transition System to Secondary Education and Their Suggestions for Improving the System

In this study, it is aimed to determine the perceptions of teacher candidates about the transition system to secondary education and to examine their suggestions for improving the system. Phenomenology design, which is one of the qualitative research methods, was used in the research, and the study group consisted of 147 teacher candidates studying at Anadolu University in the fall semester of the 2021-2022 academic year. The data were analyzed by content analysis. One-third of the participants stated that the system had positive and negative aspects, while two-thirds stated that the process had no positive aspects. Three sub-themes related to the positive perceptions towards the Secondary Education System (providing the opportunity for equality and fair assessment and placement, affecting students positively, being suitable for the realities and characteristics of the country), and five sub-themes related to negative perceptions (effects on students, functioning of the system, exam structure and quality, effects on schools and understanding of education, perceptions of inequality and injustice, effects on parents) were determined. In the study, it was understood that participants made suggestions for improving the system such as adopting a holistic approach, implementing a multiple and flexible assessment system, each school conducting its own exam, conducting practical exams, realizing objective and qualified measurement, conducting process-oriented measurement, evaluation and placement taking into account school grades, taking socio-cultural activities and projects into consideration in placement, and developing policies that ensure equal opportunities.
Keywords:

Transition to secondary education, transition between grades, system of transition to secondary education,

PDF

___

  • Acar, M. ve Buldur, S. (2021). Fen bilimleri öğretmenlerinin gözünden merkezi sınavlar: Olumlu ve olumsuz etkileri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 390-414. https://doi.org/10.18039/ajesi.758369
  • Aksoy, D. ve Arık, B. M. (2017). Liselere geçiÅŸte yeni sistem ve nitelikli ortaöğretim için yol haritası. EÄŸitim Reformu GiriÅŸimi Bilgi Notu. https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/TEOG_BilgiNotu.07.12.17.web_.pdf
  • Akyüz, Y. (2010). Türk EÄŸitim Tarihi (M. Ö 1000-M.S.2010). Pegem Akademi. Argon, T. ve Soysal, A. (2012). Seviye belirleme sınavına yönelik öğretmen ve öğrenci görüşleri. International Journal of Human Sciences, 9(2), 446-474.
  • Atılgan, H. (2018). Türkiye’de kademeler arası geçiÅŸ: Dünü-bugünü ve bir model önerisi. Ege EÄŸitim Dergisi, 19(1), 1-18. https://doi.org/10.12984/egeefd.363268
  • Atila, M. E. ve Özeken, Ö. F. (2015). Temel eÄŸitimden ortaöğretime geçiÅŸ sınavı: Fen bilimleri öğretmenleri ne düşünüyor? Ondokuz Mayıs Ãœniversitesi EÄŸitim Fakültesi Dergisi, 34(1), https://doi.org/124-140. 10.7822/omuefd.34.1.7
  • Aydın, B. ve Yazıcı, H. (2022). Liselere GeçiÅŸ Sistemi’nin ortaokul öğrencilerinin okul baÅŸarılarına nasıl yansıdığına iliÅŸkin öğretmen görüşleri. Journal of Qualitative Research in Education, 30, 132-160. https://doi.org/10.14689/enad.30.6
  • Aykaç, N. ve Atar, E. (2014). GeçmiÅŸten günümüze ilköğretimden ortaöğretime geçiÅŸ sisteminin deÄŸerlendirilmesi. İçinde A. AkdoÄŸanbulut-Ä°nsan ve A. Yavuz-Akengin (Edt.). Cumhuriyet'in kuruluÅŸundan günümüze eÄŸitimde kademeler arası geçiÅŸ ve yeni modeller uluslararası kongresi (ss. 83-104). Ankara: Atatürk AraÅŸtırma Merkezi.
  • BakioÄŸlu, A. ve Göçmen, G. (2016). Singapur eÄŸitim sistemi. A. BakioÄŸlu (Ed.). KarşılaÅŸtırmalı eÄŸitim yönetimi (s.127-149). Nobel Akademi.
  • BaÅŸ, G. ve Kıvılcım, Z. S. (2019). Türkiye’de öğrencilerin merkezi sistem sınavları ile ilgili algıları: bir metafor analizi çalışması. EÄŸitimde Nitel AraÅŸtırmalar Dergisi, 7(2), 639-667. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.7c.2s.8m
  • Biçer, D. (2014). Ortaöğretime geçiÅŸ sürecinin Almanya ve Rusya örnekleriyle karşılaÅŸtırılması ve yaÅŸanan sorunlara çözüm önerileri. İçinde A. AkdoÄŸanbulut-Ä°nsan ve A. Yavuz-Akengin (Edt.). Cumhuriyet'in kuruluÅŸundan günümüze eÄŸitimde kademeler arası geçiÅŸ ve yeni modeller uluslararası kongresi (ss. 603-618). Ankara: Atatürk AraÅŸtırma Merkezi.
  • Buyruk, H. (2014). Öğretmen performansının göstergesi olarak merkezi sınavlar ve eÄŸitimde performans deÄŸerlendirme. Trakya Ãœniversitesi EÄŸitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 28-42.
  • Büyüköztürk Åž. (2016). Sınavlar üzerine düşünceler. Kalem EÄŸitim ve Ä°nsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 345-356.
  • Ceylan Çapar, M. ve Ceylan, M. (2022). Durum çalışması ve olgubilim desenlerinin karşılaÅŸtırılması. Anadolu Ãœniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sosyal Bilimlerde AraÅŸtırma Yöntemleri Özel sayısı, 295-312. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227359
  • ÇakıoÄŸlu, V. (2019). Ortaöğretime geçiÅŸ sistemine iliÅŸkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Tez No: 548842) [Yüksek Lisans, Mersin Ãœniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
  • Çalışkan, Åž., Karabacak, M. ve Meçik, O. (2013). Türkiye’de eÄŸitim-ekonomik büyüme iliÅŸkisi: 1923-2011 (kantitatif bir yaklaşım). Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 29-48.
  • Çaylar, F. N. (2020). 8. sınıf öğrencilerinin Liselere GeçiÅŸ Sınavı’na (LGS) yönelik görüşleri (Kars ili örneÄŸi) (Tez No: 636874) [Yüksek Lisans, Kafkas Ãœniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
  • Çelen, F. K., Çelik, A. ve SeferoÄŸlu, S. S. (2011). Türk EÄŸitim Sistemi ve PISA sonuçları. Akademik BiliÅŸim’11-XIII. Akademik BiliÅŸim Konferansı Bildirileri, 2-4 Åžubat 2011, Ä°nönü Ãœniversitesi, Malatya.
  • Çelik, Z., Boz, N., Arkan, Z. ve Toklucu, D. K. (2017). TEOG yerleÅŸtirme sistemi: Güçlükler ve öneriler. SETA (Siyaset, Ekonomi ve Toplum AraÅŸtırmaları Vakfı), 94 (1). https://www.researchgate.net/publication/320628250
  • Demir, S. B. ve Yılmaz T. A. (2019). En iyisi bu mu? Türkiye’de yeni ortaöğretime geçiÅŸ politikasının velilerin görüşlerine göre deÄŸerlendirilmesi. Bolu Abant Ä°zzet Baysal Ãœniversitesi EÄŸitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 164-183. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.43815-445515
  • Demirbilek, M. (2022). Ortaöğretime geçiÅŸte alternatif modeller. Dokuz Eylül Ãœniversitesi Buca EÄŸitim Fakültesi Dergisi, 53, 133-149. https://doi.org/10.53444/deubefd.987848
  • Denzin, N. K. (1978). The research act: A theoretical introduction to sociological methods. McGraw-Hill. Dinç, E., Dere, Ä°. ve Koluman, S. (2014). Kademeler arası geçiÅŸ uygulamalarına yönelik görüş ve deneyimler. Adıyaman Ãœniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(17), 397–423.
  • DoÄŸan, S. ve Oktay, Y. (2022). Liselere GeçiÅŸ Sınavı (LGS) hazırlık sürecinin deÄŸerlendirilmesi. Ä°nsan ve Toplum Bilimleri AraÅŸtırmaları Dergisi, 11(2), 963-992. https://doi.org/10.15869/itobiad.1054829
  • Dünya Bankası (2005). Okul öncesi eÄŸitimden orta öğretime etkili, adil ve verimli bir eÄŸitim sisteminin sürdürülebilir yolları (Rapor No: 32450-TU). The World Bank.
  • Edmonds, W. A., & Kennedy, T. D. (2017). Phenomenological perspective. In an applied guide to research design: Quantitative, qualitative, and mixed method. Sage.
  • Emin, M. N. (2018). 2023 EÄŸitim Vizyon Belgesi: Ortaöğretim ve sınavlar. SETA Perspektif.
  • Erdem, A. R. (2014). Yükseköğretime geçiÅŸin kritiÄŸi. Cumhuriyet’in kuruluÅŸundan günümüze eÄŸitimde kademeler arası geçiÅŸ ve yeni modeller. Uluslararası Kongresi’nde Sunulan Bildiri, 16-18 Ocak 2014, Antalya.
  • Erden, B. (2020). Türkçe, matematik ve fen bilimleri dersi beceri temelli sorularına iliÅŸkin öğretmen görüşleri. Academia EÄŸitim AraÅŸtırmaları Dergisi, 5(2), 270-292.
  • Eygü H. ve Kılınç A. (2019). Sosyo–ekonomik geliÅŸmiÅŸlik algısı üzerinde etkili olan faktörlerin sıralı logit model yardımıyla araÅŸtırılması: Erzurum–Kayseri örneÄŸi. Journal of Academic Value Studies, 5, 1023-1040. https://doi.org/10.29228/javs.38807
  • Griebel, W., & Niesel, R. (2004). Promote the ability of children in day care centers to successfully cope with change. Weinheim: Beltz.
  • Güler, M., Arslan, Z. ve Çelik, D. (2019). 2018 liselere giriÅŸ sınavına iliÅŸkin matematik öğretmenlerinin görüşleri. Yüzüncü Yıl Ãœniversitesi EÄŸitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 337-363.
  • Gür, B. S., Öztürk, A., Özer, M., & Suna, E. (2021). The effect of changes in the transition to secondary education systems on mathematics achievement. Cukurova University Faculty of Education Journal, 50(2), 1437-1463. https://doi.org/10.14812/cuefd.887197
  • Harris, J., & Nowland, R. (2020). Primary-secondary school transition: Impacts and opportunities for adjustment. Journal of Education & Social Sciences, 8(2), 55-69. https://doi.org/10.20547/jess0822008205
  • Ä°zci, E., GöktaÅŸ, Ö. ve Åžad, S. N. (2014). Öğretmen adaylarının alternatif ölçme deÄŸerlendirmeye iliÅŸkin görüşleri ve yeterlilik algıları. Ahi Evran Ãœniversitesi KırÅŸehir EÄŸitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 15(2), 37-57.
  • Kalsen, C. ve YiÄŸit-Öztekin, H. (2021). Liselere geçiÅŸ sisteminin öğrencileri özel okullara yönlendirip yönlendirmediÄŸine iliÅŸkin öğretmen ve veli görüşleri. Trakya EÄŸitim Dergisi, 11(2), 838-852. https://doi.org/10.24315/tred.735552
  • Karakaya, F., Bulut, A. E. ve Yılmaz, M. (2020). Fen lisesi öğretmenlerinin TEOG ve LGS sistemlerine yönelik görüşleri. Ihlara EÄŸitim AraÅŸtırmaları Dergisi, 5(1), 116-126.
  • KaraÅŸahinoÄŸlu A. (2015). Öğrencilerin metaforik sınav algıları ile velilerin okula yönelik görüşleri arasındaki iliÅŸki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Ãœniversitesi.
  • Kırnap-Dönmez, S. M. ve Dede, Y. (2020). Ortaöğretime geçiÅŸ sınavları matematik sorularının matematiksel yeterlikler açısından incelenmesi. BaÅŸkent University Journal of Education, 7(2), 363-374.
  • Kızkapan, O. ve NacaroÄŸlu, O. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin merkezi sınavlara (LGS) iliÅŸkin görüşleri. NevÅŸehir Hacı BektaÅŸ Veli Ãœniversitesi Dergisi, 9(2). 701-719.
  • KoçyiÄŸit, M., EÄŸmir, E. ve Akçil, M. (2018). Lise son sınıf öğrencilerinin gözü ile eÄŸitime ve yükseköğretime bir bakış. MANAS Sosyal AraÅŸtırmalar Dergisi, 7(3), 119-141.
  • Korkmaz, Ä°. (2014, 16-18 Ocak). Türk eÄŸitim sisteminde kademeli geçiÅŸ için bir model önerisi. Cumhuriyet’in KuruluÅŸundan Günümüze EÄŸitimde Kademeler Arası GeçiÅŸ ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi’nde Sunulan Bildiri. Atatürk AraÅŸtırma Merkezi, Antalya.
  • Korkmaz, C. ve Åžahin, M. (2019). Liselere kayıt sistemine yönelik öğretmen görüşleri. Mustafa Kemal Ãœniversitesi EÄŸitim Fakültesi Dergisi, 3(4), 9-20.
  • KumandaÅŸ, H. ve Kutlu, Ö. (2014). Yükseköğretime öğrenci seçmede ve yerleÅŸtirmede kullanılan sınavların oluÅŸturduÄŸu risk faktörlerinin okul baÅŸarısı üzerindeki etkileri. Türk Psikoloji Dergisi, 29(74), 15-31.
  • Lichtman, M. (2013). Qualitative research in education: A user’s guide. Sage Publications. Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage Publications.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage Publications. Milli EÄŸitim Bakanlığı (MEB). (2019). Ortaöğretime geçiÅŸ tercih ve yerleÅŸtirme kılavuzu. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_06/25104443_evrak8071216911865128306.pdf
  • Milli EÄŸitim Bakanlığı (MEB). (2023). Milli EÄŸitim Temel Kanunu, 1739. Resmi gazete, 14574. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf
  • Ormancı, Ãœ., Çepni, S. ve Ãœlger, B. B. (2018). Fen bilimleri öğretmenlerinin ortaöğretime geçiÅŸ ortak sınavları hakkındaki görüşleri. Academy Journal of Educational Sciences, 2(1), 1–15. https://doi.org/10.31805/acjes.422031
  • Öztürk, N. ve Masal, E. (2020). Sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına iliÅŸkin merkezi sınav matematik sorularının PISA matematik okuryazarlığı yeterlilik düzeyleri açısından sınıflandırılması. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 4(1), 17-33.
  • Pura, B. (2020). Ortaöğretime geçiÅŸ sistemi (Tez No: 623011) [Yüksek Lisans, Ä°stanbul Ãœniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
  • Sharts-Hopko, N. C. (2002). Assessing rigor in qualitative research. Journal of the Association of Nurses In Aids Care, 13(4), 84-86.
  • Åžad, S. N. ve Åžahiner, Y. K. (2016). Temel eÄŸitimden ortaöğretime geçiÅŸ (TEOG) sistemine iliÅŸkin öğrenci, öğretmen ve veli görüşleri. Ä°lköğretim Online, 15(1), 53-76.
  • Dutch Organisation for Internationalisation in Education (NUFFIC) (2015). The Estonian education system described and compared with the Dutch system. https://www.nuffic.nl/en/publications/find-a-publication/education-system-estonia.pdf
  • TaÅŸkın, G. ve Aksoy, G. (2018). Öğrencilerin ve öğretmenlerinin TEOG sistemi görüşleri ışığında ortaöğretime geçiÅŸ sisteminden beklentileri. International Journal of Active Learning, 3(1), 19-43.
  • Türk EÄŸitim DerneÄŸi (TED) (2010). Ortaöğretime ve yükseköğretime geçiÅŸ sistemi. http://portal.ted.org.tr/yayinlar/ortaogretimeveyuksekogretimegecissistemi.pdf
  • TEDMEM. (2016). 2016 yılı eÄŸitim deÄŸerlendirme raporu. Türk EÄŸitim DerneÄŸi.
  • Toytok, E. H., Eren, Z. ve Gezen, M. O. (2019). 8. sınıf öğrencilerinin sınav hazırlık sürecindeki destek aÄŸlarının sosyal aÄŸ analizi. Electronic Turkish Studies, 14(2), 801-825. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14773
  • Ulusoy, B. (2020). 8. sınıf öğrencilerinin liselere geçiÅŸ sınavına (LGS) iliÅŸkin algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Necmettin Erbakan Ãœniversitesi EreÄŸli EÄŸitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 186-202. https://doi.org/10.51119/ereegf.2020.5
  • World Bank. (2005). Turkey: Education sector study. (Report No: 32450-TU). The World Bank. http://siteresources.worldbank.org/INTTURKEY/Resources/361616-1142415001082/ESS_Main_Report_V1.pdf
  • Yalçın, E. (2019). Liseye GiriÅŸ Sınavı’nın (LGS) yönetici, öğretmen, öğrenci ve veliye göre incelenmesi sistemi (Tez No: 550937) [Yüksek Lisans, Akdeniz Ãœniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
  • Yıldırım, A. ve ÅžimÅŸek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araÅŸtırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2011). Öğretmen adaylarının Türk eÄŸitim sisteminin sorunlarına iliÅŸkin görüşleri. Uluslararası Ä°nsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 942-973.
  • Yücel, C., Boyacı, A., Demirhan, G. ve KarataÅŸ, E. (2013). Demirhan Milli EÄŸitim örgüt sisteminde ‘kayıt alanı’ (hinterland) uygulamasının yönetsel iÅŸlevselliÄŸinin deÄŸerlendirilmesi ve ekonomik, sosyal ve kültürel sermaye açılarından doÄŸurduÄŸu problemlerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada EÄŸitim Yönetimi, 1(1), 135-151.
  • Yüksel, P. ve Yıldırım, S. (2015). EÄŸitim ortamlarında fenomenal çalışmaları yürütmek için teorik çerçeveler, yöntemler ve prosedürler. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 6(1), 1–20. https://doi.org/10.17569/tojqi.59813
Öğretmen Eğitimi ve Öğretim-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • BaÅŸlangıç: 2020
  • Yayıncı: Erciyes Ãœniversitesi
ArÅŸiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Merkezi Ortak Sınavda Yer Alan T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Alt Testine İlişkin Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri

Ömer BİNEKCİ, Cevdet KIRPIK

Öğretmen Adaylarının Ortaöğretime Geçiş Sistemine İlişkin Algılarının ve Sistemi Geliştirmeye Yönelik Önerilerinin İncelenmesi

Yılmaz SARIER

Yeşil Bilişim ve İlk ve Ortaöğretim Kademe Öğretmenlerinin Yeşil Bilişim Algısı Üzerine Bir Araştırma

Faruk DURSUN