KAYNAKLIK ETMESİ AÇISINDAN CAHİLİYE ŞİİRİNDE KADININ KONUMU

Özet İslam öncesi döneme, Cahiliye Çağı denilmektedir. Bu dönemde Hicaz bölgesi ve çevresinde kabileye dayalı bir yönetim şekli hâkim idi. Şiir, rakip kabilelere karşı gücü dikkate alınırsa adeta bu günkü basının işlevini görüyordu. Kabile reisi ve ileri gelenlerinin şiir sanatıyla yakından ilgilenmesi, kabile için büyük bir avantaj sayılıyordu. Cahiliye şiiri içinde kadın tem’asının sıklıkla kullanılması, onun en önemli bir özelliği idi. Diğer taraftan bu dönemde yazı malzemesinin çok kıt ve ulaşılmasının zor olması nedeniyle şiirin toplum hayatında önemli bir yeri vardı. Ayrıca sözlü kültürün yazılı kültürden daha fazla önemsendiği dönemde, şiirin ezbere aktarılması ve yazılması kaynak açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmada İslam öncesi dönemdeki şiire, şiirdeki kadın tem’asına ve statüsüne dikkat çekilecektir. Daha sonra ilmî ve tarihî bir değere haiz olan cahiliye şiirinden hareketle, “cahiliye şiirinde kadının” konumu, tespit edilen on başlık altında ele alınıp incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Cahiliye, Şiir, Kadın, Statü, Kadının konumu, Mualakâtu’s-seb’a,

The Position of Women in Jahiliyya Poetry in Terms of Its Sourcing Value

The pre-Islamic period is called as the “Jahiliyya” age. In this period, there was a tribal governing system in the Hejaz and its surrounding areas. Poetry was practically functioning like today's press against rival tribes, given their strength. It was a great advantage for the tribe when the chiefs and the prominent persons of the society are concerned with the art of poetry very closely. The frequent usage of the woman as a topic in Jahiliyya poetry was the most important feature of Arabic poetry. Due to the fact that it was very hard to find writing material, poetry had a central role as oral culture in daily life. To memorize and write poems when oral culture was more important than written culture was very important factor in terms of being source for poetry. In this study, attention will be drawn to the poetry by focusing on women's theme and status in the pre-Islamic period. Then, based on the poem of jahiliyya, which has a scientific and historical value, the subject of "woman in Jahiliyya poetry" will be discussed under ten sub titles.

___

  • Referans 1 en-Nahhâs, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed. (1973):Şerhu’l-Kasâidi’t-Tis’ı‘I-Meşhûrâti, (thk. Ahmed Hattâb) Bağdat: Matbaatu’l-Hukûmeti.
  • Referans 2 ez-Zevzenî, Ebû Abdullah Huseyn b. Ahmed. (1993). Şerhu’l-Muallakâti’s-Seb’ı‘, (thk. Dâru’l-Âlemiyye Komisyonu), Beyrut: Dâru’l-Âlemiyye.
  • Referans 3 Tebrizî, Ebû Bekr Yahya b. Ali. (1985):Şerhu’l-Kasâidi’l-Aşr, (thk. Abdusselam el-Hufî), Beyrut.
  • Referans 4 Şevki Dayf. (ts).el-Fennu ve Mezâhibuh fî’ş-Şi‘ri’l-Arabî, Mısır:Dâru’l-Meârif.
  • Referans 5 Salah, Rizk. (2005): eş-Şi‘ru’l-Câhilî, Kahire: Dâru’l-Garîb
  • Referans 6 İbn Reşîk, el-Kayrâvânî. (2006).el-Umde fî Mehâsini’ş-Şi‘r ve Âdâbihî, Kahire: Dâru’t-Talâı‘.
  • Referans 7 Hassân b. Sâbit. (2006). Dîvânu Hassân b. Sâbit (thk. Velîd İrfân), Beyrut: Dâru Sadr.
  • Referans 8 İbn Abd Rabbih (ts).Kitâbu’l-I‘kdi’l- Ferîd, (thk. A. Emin ve Arkadaşları), Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-Arabî.
  • Referans 9 Çetin, N. M. (1973). Eski Arap Şiiri, İ.Ü. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası.
  • Referans 10 Hannâ el-Fâhûrî, (2003). el-Mûcez fî’l-Edebi’l-Arabî ve Târîhihi, Beyrut: Dâru’l-Cîl.