Din ile imparatorluk arasındaki ilişki nedir ve imparatorluk oluşumu sürecinde dini fikirler ne tür roller oynar? Bu makale Emevi ve Osmanlı İmparatorluklarının oluşum sürecinde İslam'ın rolünü analiz ederek bu sorulara odaklanmaktadır. İslam imparatorlukları hakkında literatürün yeteri kadar geniş olmasına rağmen söz konusu literatür büyük ölçüde teorileştirme olmadan zengin bir tarihsel anlatı sunmaktadır. Bu boşluğu doldurmak için analizde inşacı teoriyi kullanıyor ve dinin yapısal bir güç olarak zaman içinde devletlerin imparatorluğu dönüşmesinde yardım ettiğini gösteriyorum. Bununla bilirlikte, aktör-yapı tartışmasıyla uyumlu olarak, devletlerin bireysel özelliklerinin dinin politikalara etkisi ve dinin yorumlanmasını anlamada önemli olduğunu iddia ediyorum. Bulgular Emevi İmparatorluğu’nun yedinci ve sekizinci yüzyıllarda birçok mezhep tarafından dini anlamda meşru olarak görülmediğini, dinin emperyal politikalarda daha az düzenleyici rol oynadığını ve yöneticilerinin acımasız manevralar ve böl-ve-yönet stratejisi takip etmekten çekinmediğini göstermektedir. Öte yandan, Osmanlı İmparatorluğu fetihlerinde dinden faydalanmış, karşılığında politikaları büyük oranda dini norm ve değerlerle sınırlanmıştır. Bu bağımlılıktan ötürü acımasız manevralar daha seyrek takip edilmiş ve Osmanlı politikaları büyük oranda dini norm ve değerler tarafından şekillendirilmiştir.

What is the relationship between religion and empire, and what role do religious ideas play in the empire-formation process? This paper focuses on these questions by analysing the role of Islam in the formation of the Umayyad and the Ottoman Empires. Although the literature about these Islamic empires is extensive enough, they generally provide a rich historical narrative without theorization. To fill this gap, I use constructivist theory in the analysis and point out that religion as a structural force helps states to turn into empires over time. Nevertheless, following the agent-structure debate, I also argue that the individual characteristics of these states are essential to understand how religion affected their policies and how they interpreted the religion. The findings show that as the Umayyad Empire was not recognized as legitimate by various sects in religious terms in the seventh and eighth centuries, religion played less of a regulatory role in imperial policies and its rulers did not hesitate to adopt ruthless stratagems and a divide-and-conquer strategy. On the other hand, the Ottoman Empire benefited from religion in its conquests and its policies were primarily restricted by religious norms and values. As a result of this dependence, ruthless stratagems were adopted less often, and Ottoman policies were heavily shaped by religious norms and values.