Avrupa Birliği'nin Arktik Politikası

İklim değişikliğinin etkilerinin en yoğun şekilde hissedildiği bölgelerin başında Arktik gelmektedir. İklim değişikliği sonucu eriyen buzullar, Arktik’te köklü değişimlerin başlangıcı olmuştur. Bu değişimler, uluslararası aktörlerin coğrafi ilgi odaklarını Arktik’e kaydırarak bölgede varlıklarını güçlendirme ve meşrulaştırma amacıyla politikalar üretmelerine neden olmuştur. Bu aktörlerden biri de ulusüstü yapı olarak Avrupa Birliği (AB)’dir. AB çalışmaları literatüründe, Birliğin diğer bölge politikaları üzerine yapılan çalışmalarına oranla Arktik bölge politikalarına yönelik çalışmaların azlığı dikkat çekmektedir. Çalışmanın bu açıdan Türkçe literatüre katkı sağlaması amaçlanmaktadır. Araştırma, AB’nin Arktik’e yönelik politikalarını analiz etmek amacıyla literatür tarama çalışmasına ve bu doğrultuda birincil ve ikincil kaynak kullanılarak nitel araştırma metoduna dayandırılmıştır. Geçmişte AB’nin Arktik’te öncü rol üstlenmediği görülse de iklim değişikliğinin etkilerinin hissedilmeye başladığı dönemden itibaren başta iklim politikaları olmak üzere, deniz ulaştırma, doğal kaynak, balıkçılık ve yerli halk ile ilgili alanlardaki Arktik politikaları Birlik tarafından etkin şekilde ele alınmaya başlanmış ve bölgeye yönelik girişimler hız kazanmıştır. Fakat Arktik’i hegemon güçler arasında henüz paylaşılmaya başlanmamış bir pasta olarak düşünürsek o pastadan dilim alabilmek kolay olmayacaktır. Güç üstünlüğü sağlamak isteyen aktörler açısından Arktik kilit noktalardan biri haline gelecektir. Bundan dolayı, AB’yi bir Arktik aktörü olarak tanımlayabilmemiz için başta üye devletleri arasında konsensüs sağlayarak bölgeye yönelik politikalarının daha tutarlı ve daha kapsamlı hazırlanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Avrupa Birliği, Arktik, Kuzey Kutbu, İklim Değişikliği, Dış Politika

Arctic Policy of the European Union

The Arctic is one of the regions where the effects of climate change are felt most intensely. Melting glaciers as a result of climate change has been the beginning of fundamental changes in the Arctic. These changes have caused international actors to shift their geographical focus to the Arctic, and thus have produced policies to strengthen and legitimize their presence in the region. One of these actors is the European Union (EU) as a supranational organization. In the EU studies literature, it is noteworthy that the studies on Arctic Region policies are a few when compared to the studies on the Union’s other regional policies. In this respect, the study aims to contribute to the Turkish literature. The research is based on a literature review study to analyze the EU’s policies towards the Arctic and qualitative research method using primary and secondary sources in this direction. Although it was seen that the EU did not take a leading role in the Arctic in the past, since the effects of climate change began to be felt, Arctic policies in the fields of maritime transport, natural resources, fisheries and indigenous people, especially climate policies, have been started to be handled deeply by the EU and its initiatives towards the Arctic region have gained momentum. However, if we consider the Arctic as a cake that has not yet been shared among the hegemonic powers, it will not be easy to get a slice of that cake. The Arctic will become one of the key region for international actors who want to gain power superiority. Therefore, in order for us to define the EU as an Arctic actor, it is necessary that its policies towards the region become more consistent and more comprehensive, primarily by achieving consensus among its member states.

Keywords:

European Union, Arctic, North Pole, Climate Change, Foreign Policy,

PDF

___

Airoldi, A. (2008). The European Union and the Arctic: Policies and actions. Nordic Council of Ministers, Copenhagen.
Airoldi, A. (2010). European Union and the Arctic: Main developments July 2008–July 2010. Nordic Council of Ministers, Copenhagen.
Akçadağ Alagöz, E. (2008). Avrupa Birliği ve Grönland. Bilgesam. Erişim: http:// www.bilgesam.org/incele/805/-avrupa-birligi-ve-gronland/#.WRGoSeXyiUk
Akhiyadov, M. (2019). Yeni bir jeopolitik mücadele alanı: Arktik bölgesi. İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (İNSAMER). Erişim:https://www.insamer.com/tr/uploads/pdf/etkinlik-yeni-bir-jeopolitik-mucadele-alani-arktik-bolgesi.pdf
Akpınar, B. G. (2017). Uluslararası hukuk çerçevesinden Arktik güvenliği politikalarının analizi: Rusya ve ABD örneği. Savunma Bilimleri Dergisi, 16(2), 83-118.
Alım, E. (2021). Arktik bölgesinde işbirliği ve çatışma arasında kurulmaya çalışılan denge: Rusya odaklı bir değerlendirme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(39), 260-294.
AMAP-Arctic Monitoring and Assessment Programme. (2021). Arctic climate change update 2021: Key trends and impacts. Erişim: https://www.amap.no/documents/download/6759/inline
Arctic Council. (1996). Ottawa declaration-1996. Erişim: https://oaarchive.arctic-council.org/handle/11374/85
Arctic Council. (2021). An introduction to the international agreement to prevent unregulated fishing in the high seas of the Central Arctic Ocean. Erişim: https://www.arctic-council.org/news/introduction-to-international-agreement-to-prevent-unregulated-fishing-in-the-high-seas-of-the-central-arctic-ocean/
Arctic Council. (2022). List of Arctic Council observers. Erişim: https://www.arctic-council.org/about/observers/
Ateş, O. (2017). Rusya Federasyonu’nun Arktika Politikası. Avrasya İncelemeleri Dergisi, 6(1), 57-95.
Balton, D. (2021). No. 9: The Arctic fisheries agreement enters into force. Wilson Center. Erişim: https://www.wilsoncenter.org/blog-post/no-9-arctic-fisheries-agreement-enters-force
Başar, K. (2003). Antarktika antlaşmalar sistemi (1961-2001): 40 yılın ardından Antarktika’nın hukuki rejimi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(2).
Boşilcă, R. L., Ferreira, S. ve Ryan, B. J. (2022). Routledge Handbook of Maritime Security. New York, NY: Taylor & Francis.
Cavalieri, S., McGlynn, E., Stoessel, S., Stuke, F., Bruckner, M., Polzin, C. ve Koivurova, T. (2010). EU Arctic footprint and policy assessment: Final report. Berlin: Ecologic Institute.
Ccacoalition.org. (t.y.). Black carbon. Erişim: https://www.ccacoalition.org/en/slcps/black-carbon
Cevreibbistanbul. (2022). İstanbul iklim değişikliği eylem planı. Erişim: https://cevre.ibb.istanbul/wp-content/uploads/2022/09/Iklim-Senaryolari-Raporu.pdf
Commission of the European Communities. (2007). Green Paper (The European Research Area: New Perspectives). Erişim: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52007DC0161&from=GA
Commission of the European Communities. (2008). The European Union and The Arctic Region. Erişim: https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2008:0763:FIN:EN:PDF
Council of the European Union. (2014). Council conclusions on developing a European Union Policy towards the Arctic Region. Erişim: https://www.consilium.europa.eu/media/28342/142554.pdf
Çıtak, E. (2020). Arktik bölgesi siyaseti: Ottava Deklarasyonu’ndan bugüne aktör politikaları ve Çin’in kutup ipek yolu projesi. OPUS International Journal of Society Researches, 15(1), 5438-5473.
Daemers, J. (2012). The European Union in the Arctic: A pole position?. Bruges Regional Integration & Global Governance Papers, 4. Erişim: http://www.cris.unu.edu/fileadmin/workingpapers/BRIGG_papers/BRIGG_2012_-_4.pdf
Davis, D. D. (2011). Arctic sovereignty disputes: International relations theory in the High North. Naval Postgraduate School Monterey, California.
Dickson, P. ve Hiltunen, A. K. (2021). Security and hybrid threats in the Arctic: Challenges and vulnerabilities of securing the Transatlantic Arctic. Hybrid CoE Research Report, 4.
Dobson, N. ve Trevisanut, S. (2018). Climate change and energy in the Arctic—The role of the European Union. The International Journal of Marine and Coastal Law, 33(2), 380-402.
Ersoy, G. ve Oğuz, C. U. (2021). Arktik yerli halkları için insan güvenliği sorunu olarak iklim değişikliği. International Journal of Politics and Security, 3(1), 156-179.
Euronews. (2022). Europe’s energy future: The plan to cut Russian fossil fuels and speed up the green transition. Erişim: https://www.euronews.com/my-europe/2022/05/18/five-things-to-know-about-the-eu-s-big-plan-to-become-independent-from-russian-fossil-fuel
European Commission and High Representative of the Union for Foreign Affairs and Security Policy. (2012). Joint Communication to the European Parliament and the Council: Developing a European Union policy towards the Arctic region: progress since 2008 and next steps. Erişim: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52012JC0019&from=EN
European Commission and High Representative of the Union for Foreign Affairs and Security Policy. (2016). Joint communication to the European Parliament and the Council: An integrated European Union policy for the Arctic. Erişim: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52016JC0021&from=EN
European Commission and High Representative of the Union for Foreign Affairs and Security Policy. (2021). A stronger EU engagement for a peaceful, sustainable and prosperous Arctic. Erişim: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52021JC0027&from=EN
European Parliament. (2014). European Parliament resolution of 12 March 2014 on the EU strategy for the Arctic. Erişim: https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-7-2014-0236_EN.html
European Parliament. (2021). European Parliament resolution of 7 October 2021 on the Arctic: opportunities, concerns and security challenges. Erişim: https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2021-0413_EN.html
EU4OceanObs (2023). EU Arctic initiatives. Erişim: https://www.eu4oceanobs.eu/regional_initiatives/arctic/
Gökırmak, M. (2016). Arktik jeopolitiği: Bölgesel aktörler ve yeni fırsatlar. Journal of Central Asian & Caucasian Studies, 10(21).
Gümrükçü, H., Şimşek, A. İ. ve Ersoy, G. (2016). Küresel bakışla kutup çağı: Farklı disiplinler çok yönlü perspektifler. Ankara: Efil Yayınevi.
Hennig, M. ve Caddell, R. (2017). On thin ice? Arctic indigenous communities, the European Union and the sustainable use of marine mammals. N. Liu, E. A. Kirk ve T. Henriksen (Eds.). The European Union and the Arctic. Boston: Brill.
High Representative and the European Commission to the European Council. (2008). Climate Change and International Security. Erişim: https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/reports/99387.pdf
IUU-Illegal Unreported and Unregulated Watch (2022). The EU IUU regulation. Erişim: https://www.iuuwatch.eu/new-background-to-the-iuu-regulation/
İKV-İktisadi Kalkınma Vakfı (2012). AB, Arktik bölgesinde sürdürülebilir büyümeye katkıda bulunan yeni stratejisini açıkladı. Erişim: https://bulten.ikv.org.tr/?ust_id=515&id=1704
Koivurova, T., Hoel, A. H., Humpert, M., Kirchner, S., Raspotnik, A., Śmieszek, M. G. ve Stępień, A. (2021). Overview of EU actions in the Arctic and their impact. EPRD Office for Economic Policy and Regional Development Ltd.. Erişim: https://eprd.pl/wp-content/uploads/2021/06/EU-Policy-Arctic-Impact-Overview-Final-Report.pdf
Kikkas, K. ve Romashkina, E. (2018). Potential opportunities for the Arctic transport space. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 180(1).
Laframboise, L. (2022). Brussels looks north: The European Union’s latest arctic policy and the potential for ‘green’ colonialism. The Arctic Institute. Erişim: https://www.thearcticinstitute.org/brussels-looks-north-european-unions-latest-arctic-policy-potential-green-colonialism/
Limon, O. (2020). Yeni enerji havzalarının ortaya çıkmasının Kuzey Kutbu Arktika jeopolitik konumuna etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi.
Liu, N., Kirk, E. A. ve Henriksen, T. (2017). The European Union and the Arctic. Leiden: Brill.
Luszczuk, M. (2011). Climate change in the Arctic and it’s geopolitical consequence-The analysis of the European Union perspective. The Papers on Global Change, 16, 87–94.
Marsili, M. (2022). Arctic security: A global challenge. Jadavpur Journal of International Relations, 26(2), 139–158.
Maurer, A., Steinicke, S., Engel, A., Mnich, S. ve Oberländer, L. (2012). The EU as an Arctic actor? Interests and Governance Challenges. Report on the 3rd Annual Geopolitics in the High North—GeoNor—Conference and Joint GeoNor Workshops, Stiftung Wissenschaft und Politik, Berlin.
Mestral, A. D. (2012). The EU as an Arctic power: Analysis of the competence of the EU in the Arctic by policy areas. Dalhousie LJ, 35(2), 329.
ND-Northern Dimension. (2022). Homepage, Erişim: https://northerndimension.info/ NDPTL-The Northern Dimension partnership on Transport and Logistics. (2022). Homepage. Erişim: https://ndptl.org/
Østhagen, A. (2013). The European Union–An Arctic actor?. Journal of Military and Strategic Studies, 15(2).
Oğuz, C. U. ve Ersoy, G. (2019). Svalbard Takımadası ve çevresindeki deniz alanlarına yönelik uluslararası hukuk düzenlemelerinin irdelenmesi. Akdeniz İİBF Dergisi, 19, 64-91.
Öztürk, T. ve Gürsoy, F. (2022). Küresel iklim değişikliğinin Arktik Okyanusu’na jeopolitik etkisi. Akdeniz İİBF Dergisi, 22(1), 117-131.
Paul, M. (2021). A new Arctic strategy for the EU: Maritime security and Geopolitical Signaling. Berlin: Stiftung Wissenschaft und Politik -SWP- Deutsches Institut für Internationale Politik und Sicherheit.
Perez, E. C. ve Yaneva, Z. V. (2016). The European Arctic Policy in Progress. Polar Science, 10(3), 441-449.
PubAffairs Bruxelles. (2022). Arctic policy: EU opens consultation on the future approach. Erişim: https://www.pubaffairsbruxelles.eu/eu-institution-news/arctic-policy-eu-opens-consultation-on-the-future-approach/
Raspotnik, A. ve Rudloff, B. (2012). The EU as a shipping actor in the Arctic. Berlin: Stiftung Wissenschaft und Politik.
Reuters. (2021). UN adopts ban on heavy fuel oil use by ships in Arctic. Erişim: https://www.reuters.com/business/energy/un-adopts-ban-heavy-fuel-oil-use-by-ships-arctic-2021-06-17/
Ringbom, H. (2017). The European Union and Arctic shipping. N. Liu, E. A. Kirk ve T. Henriksen (Eds.). The European Union and the Arctic. Leiden, Boston: Brill.
Stepien, A., Koivurova T. ve Kankaanpaa P. (2014). Strategic Environmental impact assessment of development of the Arctic. Arctic Centre, University of Lapland.
The Arctic Centre of the University of Lapland. (2018). Arctic maritime transport (Background paper). Erişim: https://www.arcticcentre.org/loader.aspx?id=e46e8ee6-59e8-433f-aed2-2ebf93eee8c7
Tunçeri, D. (2013). Kuzey kutbunda egemenlik ve çatışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi.
USGS-United States Geological Survey. (2008). Circum-Arctic resource appraisal: Estimates of undiscovered oil and gas north of the Arctic circle. Erişim: https://pubs.usgs.gov/fs/2008/3049/fs2008-3049.pdf
UTİKAD-Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği. (2013). Yeni rotalarla ticaret hızlanacak. Erişim: https://www.utikad.org.tr/Detay/Sektor-Haberleri/11511/yeni-rotalarla-ticaret-hizlanacak
Vylegzhanin, A. N., Young, O. R. ve Berkman, P. A. (2020). The central Arctic Ocean fisheries agreement as an element in the evolving Arctic Ocean governance complex. Marine Policy, 118, 104001.
Weber, S. ve Romanyshyn, I. (2011). Breaking the ice: The European Union and the Arctic. International Journal, 66(4), 849-860.
Weber, S. (2014). The development of an EU Arctic policy: Interests, objectives, and initiatives. A. Sprūds ve T. Rostoks (Ed.). Perceptions and Strategies of Arcticness in Sub-Arctic Europe, Latvian Institute of International Affairs, Riga.
WWF-World Wide Fund for Nature. (2016). The EU and the Arctic. Erişim: http://library.arcticportal.org/
Yıldız, G. ve Çelik, H. (2019). Yeni bir egemenlik mücadelesi alanı olarak Arktika: ABD–Rusya rekabeti. Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 21(1), 57-77.