Toplumsal Cinsiyet dersinin cinsiyetçi tutumlar üzerine etkileri

Bu çalışmada, üniversite öğrencileri arasındaki olası cinsiyetçi tutumların niteliğini ölçülmesi ve Toplumsal Cinsiyet dersinin bu tutumlar üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemi, Bitlis Eren Üniversitesi’nde öğrenim gören öğrencilerden rastlantısal olarak seçilmiş 130 kadın ve 99 erkek olmak üzere toplam 229 öğrenciden oluşmaktadır. Ölçme değerlendirme aracı olarak Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği (ÇDCÖ) ile katılımcıların demografik özelliklerinin yanı sıra Toplumsal Cinsiyet veya muadili bir ders alıp almadıkları ve cinsiyet ayrımcılığı hakkındaki düşüncelerine ilişkin kapalı uçlu sorulardan oluşan 9 maddelik bir anket formu kullanılmıştır. Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği (ÇDCÖ) puan ortalaması 3,402’dir. Erkek öğrencilerin kadın öğrencilere göre daha fazla çelişik duygulu cinsiyetçi tutumlara sahip olduğu görülmektedir. Erkek öğrenciler lehine olan bu fark Düşmanca Cinsiyetçilik boyutunda da kendini gösterirken, Korumacı Cinsiyetçilik boyutunda kadın ve erkek öğrencilerin tutumları arasında anlamlı fark bulunamamıştır. Toplumsal Cinsiyet dersinin, öğrencilerin cinsiyetçi tutumları üzerindeki etkisi incelendiğinde, bu dersin; her iki cinsiyetin söz konusu tutumlarında pozitif yönde bir değişime sebep olduğu anlaşılmıştır. Başka bir ifadeyle; Toplumsal Cinsiyet dersini alan öğrencilerin çelişik duygulu cinsiyetçi tutumları bu dersi almayan öğrencilere göre azalma göstermektedir. Diğer taraftan, dersin bu etkisinin Düşmanca Cinsiyetçi tutumlar noktasında kadın öğrenciler üzerindeki etkisi daha fazla iken Korumacı Cinsiyetçi tutumlar noktasında iki cinsiyet arasında bir fark yaratacak noktada değildir. Genel olarak Toplumsal Cinsiyet dersini, çelişik duygulu cinsiyetçi tutumlar üzerinde dönüştürücü bir etkiye sahip olduğunu söyleyebilmekle birlikte, Korumacı Cinsiyetçilik boyutunda ortaya çıkan bu durum, katılımcıların yetiştikleri sosyo-kültürel çevrenin kolektif bilinç etrafında şekillenen toplumsal yapı özellikleriyle açıklanabilir. Bu yapının, dayanışma temelli bağımlılık ilişkilerini normalleştirmesi itibariyle, koruma motivasyonuyla biçimlenen cinsiyetçi tutumların ayırt edilmesini güçleştirdiği değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal Cinsiyet, Cinsiyetçilik, Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik, Düşmanca Cinsiyetçilik, Korumacı Cinsiyetçilik

The effects of Gender course on sexist attitudes

In this study, it was aimed to measure the quality of possible sexist attitudes among university students and to evaluate the effect of the Gender course on these attitudes. The sample of the study consist of 229 students, 130 female and 99 male, randomly selected from the students studying at Bitlis Eren University. A 9-item questionnaire consisting of the Ambivalent Sexism Inventory (ASI) and closed-ended questions about the participants' demographic characteristics, whether they took a Gender or equivalent course and their opinions on gender discrimination were used as the assessment and evaluation tool. The average score of the Ambivalent Sexism Inventory (ASI) is 3,402. It was observed that male students had more contradictory sexist attitudes than female students. While this difference in favor of male students also manifested itself in the Hostile Sexism (HS) dimension, no significant difference was found between the attitudes of male and female students in the Benevolent Sexism (BS) dimension. When the effect of the Gender course on the sexist attitudes of the students was examined, it was understood that this course caused a positive change in the said attitudes of both genders. In other words, the contradictory sexist attitudes of students taking the Gender course show a decrease compared to the students who do not take this course. On the other hand, while this effect of the lesson has more effect on female students in terms of Hostile Sexist attitudes, it is not at the point where it makes a difference between the two genders in terms of Benevolent Sexist attitudes. Although we can generally say that the Gender course has a transformative effect on contradictory sexist attitudes, this situation, which occurs in the dimension of Benevolent Sexism, can be explained by the social structure characteristics of the socio-cultural environment in which the participants grow up around the collective consciousness. It can be evaluated that this structure makes it difficult to distinguish sexist attitudes shaped by the motivation of protection, as it normalizes solidarity-based dependency relationships.

Keywords:

Gender, Sexism, Ambivalent Sexism,

PDF

___

Aaron, J., & Walby, S. (1991). Out of the Margins: Women's Studies in the Nineties. Falmer Press, Taylor and Francis Inc., 1900 Frost Road, Suite 101, Bristol, PA 19007.
Aktan, T. & Asker, H. (2020). Üniversite Öğrencilerinde İşlevsel Olmayan Romantik İnançlarla Çelişik Duygulu Cinsiyetçiliğin ve İlişki Deneyiminin İlişkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(3), 635-653.
Aktaş, G. (2017). Kadın açısından kente ilişkin mekân pratikleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 136-149.
Allport, G. (1954). The nature of prejudice. Reading, MA: Addison-Wesley.
Alp, K. Ö. (2014). Feminist Sanatta Beden ve Yabancılaşma, Art-E, 7(14), 338-366.
Alptekin, D. (2014). Çelişik Duygularda Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı Sorgusu: Üniversite Gençliğinin Cinsiyet Algısına Dair Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 203-211.
Ayan, S. (2014). Cinsiyetçilik: Çelişik duygulu cinsiyetçilik. Cumhuriyet Medical Journal, 36(2), 147-156.
Badinter, E. (1992). Annelik Sevgisi. (Çev. Kamuran Çelik). İstanbul: Afa Yayınları.
Beere, C. A., King, D. W., Beere, D. B., & King, L. A. (1984). The Sex-Role Egalitarianism Scale: A measure of attitudes toward equality between the sexes. Sex Roles, 10(7-8), 563-576.
Bora, A. (2010). Kadınların Sınıfı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Bullough, A., Kroeck K., Newburry W., Kundu S. K.& Lowe K. B. (2012). Women's political leadership participation around the world: An institutional analysis, The Leadership Quarterly, 23(3), pp. 398- 411.
Burt, M. R. (1980). Cultural myths and supports for rape. Journal of personality and social psychology, 38(2),217-230.
Dalarun, J. (1992). Ruhban Bakış. (Çev: Ahmet Fethi ), Georges Duby&Michelle Perrot (Ed.), Kadınların Tarihi II Ortaçağ’ın Sessizliği, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 25-51.
Ecevit, Y. (2011a). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisine Başlangıç, Yıldız Ecevit&Nadide Karkıner (Ed.), Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, 2-31.
Ecevit, Yıldız. (2011b). Emek. Yıldız Ecevit&Nadide Karkıner (Ed.), Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, 140-167.
Eagly, A. H. (1987). Sex differences in social behavior: A social role interpretation. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
Gaermer, S. L., & Dovidio, J. E (1986). The aversive form of racism. E Dovidio & S. L. Gaermer (Ed.), Prejudice, discrimination, and racism, San Diego, CA: Academic Press. 61-89.
Gahramanova, K. (2012). Üniversite eğitim sürecinde değerlerin şekillenmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), 313-322.
Glick, P., & Fiske, T. S. (1997). Hostile and benevolent sexism: Measuring ambivalent sexist attitudes toward women. Psychology of Women Quarterly, 21, 119-135.
Glick, P., Fiske, S. T., Mladinic, A., Saiz, J. L., Abrams, D., Masser, B., ... & Annetje, B. (2000). Beyond prejudice as simple antipathy: hostile and benevolent sexism across cultures. Journal of personality and social psychology, 79(5), 763.
Harari, Y. N. (2017). Hayvanlardan Tanrılara Sapiens: İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi. (Çev. Ertuğrul Genç), İstanbul: Kolektif Kitap.
Kandiyoti, D. (1997). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. İstanbul: Metis Yayınları.
Kaylı, D. (2009). Feminist Eleştirel Yaklaşımlarda Özgürleşme ve Kadın Bedeni. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
Kinder, D. R., & Sears, D. O. (1981). Symbolic racism versus racial threats to "the good life", Journal of Personality and Social Psychology, 40, 414-431.
Masser, B. & Abrams, D. (1999). Contemporary sexism. The relationships among hostility, benevolence and Neosexism. Psychology of Women Quarterly, 23, 503- 517.
McConahay, J. B. (1986). Modern racism, ambivalence, and the Modern Racism scale. J. F. Dovidio & S. L. Gaertner (Ed.), Prejudice, discrimination, and racism, San Diego, CA: Academic Press, 91-125.
Popper, K.R. (1992). The Logic of Scientific Discovery. Routledge Press: New York.
Sakallı-Uğurlu, N. (2002). Çelişik duygulu cinsiyetçilik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk psikoloji dergisi, 17(49), 47-58.
Salman, E. (2009). Eşe Karşı Cinsel Saldırı Suçu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Sayılan, F. (2012). Toplumsal cinsiyet ve eğitim. Fevziye Sayılan (Ed.).
Sebzecioğlu, T, Özdemir, E. (2015) . Kısa Film Özetlemede Cinsiyete Bağlı Dil Kullanımı, The Journal of Academic Social Science Studies, Autumn 37, 315-330, Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3001
Slattery, M. et al. (2010). Sosyolojide temel fikirler. Bursa: Sentez Yayıncılık.
Spence J T, Helmreich R. (1972). The Attitudes toward women scale: An objective instrument to measure the attitudes toward the rights and role of women in contemporary society. JSAS catalog of selected documents in psychology, 2: 667-8.
Stake, J.E., Hoffmann, F.L. 2001. Changes in student social attitudes, activism, and personal confidence in higher education: The role of women’s studies. American Educational Research Journal, 38(2), 411-436.
Swim, J. K., Aikin, K. J., Hall, W. S., & Hunter, B. A. (1995). Sexism and racism: Old-fashioned and modern prejudices. Journal of personality and social psychology, 68(2), 199-214.
Tajfel, H. (1981). Social identity and intergroup relations. London: Cambridge Univ. Press.
Tougas, F., Brown, R., Beaton, A. M., & Joly, S. (1995). Neosexism: Plus ça change, plus c'est pareil. Personality and social psychology bulletin, 21(8), 842-849. Woolf, V. (1929/1981). A room of one's own. New York: Harcourt Brace Jovanovich.