Egemenlik ve gözetimin çağdaş biçimleri: Total kurum, disiplinci iktidar ve kamp
Modern toplumda egemenlik ve gözetimin yerleşik ve kurumsallaşmış biçimleri mevcuttur. E. Goffman, M. Foucault ve G. Agamben gibi düşünürler bu olgulara ışık tutmak için önemli kuramsal yaklaşımlar ve kavramsal araçlar geliştirmişlerdir. Total kurumlar, iktidar ilişkileri ve kamp, egemenlik ve gözetimin modern biçimlerini açıklamada merkezi önem verilen çok önemli kavramlardır. Bu tür çözümlemeler psikiyatri kurumları, okullar, mülteci kampları, hastaneler, huzurevleri ve cezaevleri gibi mekanların üzerinde durmaktadır. Günümüzde total kurumlar, disiplinler arası bir yaklaşımla “kapatılma” ortak paydasında ele alınmaktadırlar. Goffman, total kurumları bellek ve benlik yitim mekanları olarak ele alır. Kapatılan bireyin benliği soyularak yeni bir benlik giydirilmekte, toplumsal yaşamda oluşturduğu kimlik seti yıkılarak yeni bir kimlik inşa edilmektedir. Foucault, hukuksal iktidarın yerini disiplinci ve düzenleyici iktidara bıraktığını söyler. Foucault’ya göre iktidar, ilişkiler ağının içinde yani her yerdedir. Agamben’in çalışmalarında kamp, istisna halinin zamanla kural haline geldiği mekândır. Kamp hukukun askıya alındığı yasasız bir yasa uzamıdır. Bu çalışmada, farklı kapatılma mekânları olarak “total kurum”, “disipliner kurum” ve “kamp”lar, kapatılma mekânlarının kavramsal araçları olarak analiz edilmekte ve bu kavramsallaştırma araçlarının süreçsel gelişimine değinilmektedir
Anahtar Kelimeler:
Kapatılma, total kurum, disipliner kurum, kamp, kimlik, benlik, biyo-iktidar
The contemporary forms of domination and surveillance: Total institution, disciplinary power and camp
In the modern society, there are established and institutionalized forms of domination and surveillance. The thinkers such as E. Goffman, M. Foucault ve G. Agamben developed important theoretical approaches and conceptual tools in order to shed light on these phenomena. Oppression practices through total institutions, power relations and camp are very important concepts that are given a central importance in explaining the modern forms of domination and surveillance. Such analyses focus on such places as psychiatric institutions, schools, refugee camps, nursing homes and prisons. Today, total institutions are taken into consideration in an interdisciplinary framework under the common denominator of "confinement". Goffman treats the total institutions as spaces of the self and the loss of the self. The self-being of the confined individual is stripped and a new self is dressed, and the identity set formed in social life is destroyed and a new identity is constructed. Foucault says that legal power has been replaced by disciplinary and regulatory power. According to Foucault, power is everywhere within the network of relationships. The camp which is highlighted in Agamben’s works is a place where the exceptions become rules over time. The camp is an illegitimate law space where the law is suspended. In this study, "total institution", "disciplinary institution" and "camp" are analyzed as conceptualization tools of confinement, and the process of these conceptual tools is mentioned
Keywords:
Confinement, total institution, disciplinary institution, camp, identity, self, bio-power,
___
- Agamben, G. (1999). Tanık ve arşiv: Auschwitz’den artakalanlar (A. İ. Başgül, Çev.). Ankara: Dipnot Yayınları.
- Agamben, G. (2000). Kamp nedir? (Ö. Karlık, Çev.). Teorik Bakış Toplum Bilim Dergisi, 4, 59
- Agamben, G. (2006). İstisna hali (K. Atakay, Çev.). İstanbul: Otonom Yayınevi.
- Agamben, G. (2013). Kutsal insan: Egemen iktidar ve çıplak hayat (İ. Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Arendt, H. (2012). Kötülüğün sıradanlığı (Ö. Çelik, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları
- Akay, A. (2000). Michel Foucault’da iktidar ve direnme odakları. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Akay, A. (2014). Büyük ayrıştırma -önsöz-. Teorik Bakış Toplum Bilim Dergisi, 4, 5-9.
- Aytaç, Ö. (2005). Modern bürokrasiler ve yabancılaşma ethosu. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 319-348.
- Bayhan, V. (2013). Gözetim toplumunda otoritenin alâmeti fârikası: küresel kapatılma. Sosyologca, 6, 125-141.
- Becker, H. S. (2015). Haricîler (Outsiders): Bir sapkınlık sosyolojisi çalışması (Ş. Geniş ve L. Ünsaldı, Çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
- Eroğlu, H. Ö. (2016). Foucault'nun iktidarları. Amme İdaresi Dergisi, 49(2), 39-54.
- Fırat, D. (2014). Kapatılma mekanlarına bakmanın kavramsal araçları. Teorik Bakış Toplum Bilim Dergisi, 4, 11-25.
- Foucault, M. (1992). Hapishanenin doğuşu (M. A. Kılıçbay, Çev.). Ankara: İmge Yayınevi.
- Foucault, M. (1988). Öteki mekânlara dair. Defter, Nisan-Mayıs, 4, 7-15.
- Foucault, M. (2000). Akıl ve akıl bozukluğu klasik çağda deliliğin tarihi (M.A. Kılıçbay, Çev.). Ankara: İmge Yayınevi.
- Foucault, M. (2005). Özne ve iktidar (I. Ergüden & O. Akınbay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Foucault, M. (2006). Kliniğin doğuşu (İ. M. Uysal, Çev.). Ankara: Epos Yayınları.
- Foucault, M. (2011a). Büyük kapatılma (I. Ergüden ve F. Keskin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Foucault, M. (2011b). Entelektüelin siyasi ı̇şlevi (I. Ergüden, F. Keskin & O. Akınbay Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Gambetti, Z. (2008). Foucault’da disiplin toplumu-güvenlik toplumu ayrımı. Mesele Dergisi, 20, 1-9.
- Giddens A. (2012). Sosyoloji (C. Güzel, Çev.). Ankara: Kırmızı Yayınları.
- Goffman, E. (2015). Tımarhaneler (E. Arıcan, Çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
- Guntrip, H. (2003). Şizoid görüngü nesne ilişkileri ve kendilik (İ. Babacan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
- Hülür, H. (2008a). İktidar/bilgi sarmalı: Michel Foucault’da disiplinsel doğruluk ve özne. EKEV Akademi Dergisi, 12(35), 149-164.
- Hülür, H. (2008b). Görülebilenin hayaleti, söylenebilenin mırıltısı; Michel Foucault’nun bakışında boşluk ve bulunmayış, EKEV Akademi Dergisi, 12(36), 171-188.
- Hülür, H. (2009a). Görme ve söylemenin mekânı olarak birey ve denetim: Michel Foucault’da ışık ve söz rejimi. EKEV Akademi Dergisi, 13(38), 115-136.
- Hülür, H. (2009b). Faşist olmayan varolma biçimlerinin olanakları üzerine: Michel Foucault’da normalleşme, etik ve benlik. EKEV Akademi Dergisi, 13(40), 447-470.
- Nakıboğlu, G. (2015). Ütopyadan doğmak, ütopya doğurmak: Heterotopya kavramı ve heterotopya bağlamında balık izlerinin sesi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 5, 381-407.
- Saygılı, A. (2004). Mikro iktidarın bir fiziği: Hapishane. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 53(2), 177-196.
- Schumpeter, J.A. (1974). Kapitalizm, sosyalizm ve demokrasi (T. Akoğlu, Çev.). İstanbul: Varlık Yayınevi
- Suğur, S. ve Baran, A. G. (Ed.). (2013). Sosyolojide yakın dönem gelişmeler. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
- Şentürk, Ü. (2014). Toplumsal alanın iktidar devriyeleri. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 69, 127
- Urhan, V. (2014). Michel Foucault’da disiplinci düzenleyici iktidar ayrımı. Doğu Batı düşünce dergisi, 69, 229-239.
- Yılmaz, E. (2014).Kapalı sahada çalışmak: Ceza ı̇nfaz kurumunda araştırmacı/gönüllü çalışmacı olmak. Teorik Bakış Toplum Bilim Dergisi, 4, 155-171.
- ISSN: 2667-5951
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Himmet HÜLÜR