ZEYNEL ABİDİN POLAT, ABDULKADİR MEMDUHOĞLU, MÜSLÜM HACAR, HÜSEYİN DUMAN

KENTSEL BÜYÜME İLE MOTORLU ARAÇ TRAFİĞİ YOĞUNLUĞU ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: İSTANBUL ÖRNEĞİ

Bu çalışmada 2005-2014 yılları arasında kentsel büyümeye bağlı olarak artan konut sayısının ana ulaşım ağında yarattığı trafik yoğunluğu ilişkisi İstanbul özelinde incelenmiştir. Bu amaçla İstanbul’da kentsel büyümenin yoğun olarak görüldüğü ilçeler (Konut bölgeleri) ile bu ilçeleri etkileyen ana ulaşım hatları belirlenmiştir. Geleceğe yönelik tahmin modellerinde kullanılabilen konut sayısı ile trafik yoğunluğu arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla regresyon analizi yapılmış ve korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Analizler neticesinde, Avrupa yakasında özellikle Büyükçekmece, Beylikdüzü, Esenyurt ve Avcılar ilçelerindeki kentsel büyümeye bağlı olarak artan konutlaşmanın beraberinde trafik yoğunluğunu da getirdiği gözlemlenmektedir. Anadolu yakasında ise Sultanbeyli, Pendik ve Tuzla ilçelerinde son yıllardaki artan konutlaşmaya bağlı olarak bu ilçeleri etkileyen ana ulaşım hatlarında trafik yoğunluğunda artış olduğu gözlemlenmektedir. Konut bölgelerinde gelecekteki trafik yoğunluğun tahmin edilebilmesi için gereken denklemler regresyon analizi sonucu elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kentsel büyüme, trafik yoğunluğu, korelasyon, regresyon analizi

DETERMINING THE RELATIONSHIP BETWEEN URBAN GROWTH AND MOTOR VEHICLE TRAFFIC: ISTANBUL CASE STUDY

In this study, the traffic density relations in the main transportation network of Istanbul occurred from the increasing number of housing as a result of urban growth are examined. In this respect, the districts (residential zones) where urban growth is dense and the main transportation lines serving these districts have been determined. Regression analysis has been utilized in order to detect the relation between the number of residential properties used for future forecast models and traffic. Also, correlation coefficients have been calculated. As a result of the analysis, it is observed that the traffic density has been affected by the residential development due to urban growth especially in the districts of Büyükçekmece, Beylikdüzü, Esenyurt and Avcılar in the European side of Istanbul. In the Asian side, increased residential development in Sultanbeyli, Pendik and Tuzla districts causes heavy traffic in the main transportation lines serving these districts. The equations necessary for determining the future traffic density in these residential areas have been obtained by regression analysis.

Keywords:

Urban growth, traffic density, correlation, regression analysis,

PDF

___

[1] ADIGÜZEL, F., TOROĞLU, E., KAYA, Ö., “Kentsel Gelişme ile Ulaşım İlişkisi: Adana Örneği”, Turkish Studies, 10 (6), 27-46, 2015.
[2] SUDHIRA, H.S., RAMACHANDRA, T.V., JAGADISH, K.S, “Urban Sprawl: Metrics, Dynamics and Modelling Using GIS”, International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 5, 29–39, doi:10.1016/j.jag.2003.08.002, 2004.
[3] BANISTER, D., “The Sustainable Mobility Paradigm”, Transport Policy, 15 (1), 73– 83, 2008.
[4] PALOMARES, J.C.G., “Urban Sprawl and Travel to Work: the Case of the Metropolitan Area of Madrid”, Journal of Transport Geography, 18, 197-213, 2010.
[5] BRUECKNER, J.K., LARGEY, A.G., “Social Interaction and Urban Sprawl”, Journal of Urban Economics, 64, 18–34, doi:10.1016/j.jue.2007.08.002, 2007.
[6] BRINCKERHOFF, P., “Land Use Impacts of Transportation: A Guidebook”, National Academy Press, Washington, D.C., America, 1999.
[7] KEÇELİ, A., KARAKUYU, M., “Bağlantı Yolları Üzerindeki Trafik Yoğunluğunda Yakın Çevre Arazi Kullanımı Etkisinin CBS Tabanlı Analizi: Hadımköy-Beylikdüzü Bağlantı Yolu Örneği”, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 1-9, Trabzon, Türkiye, 2007.
[8] ATIŞ, T., “Kentsel Saçak-Sanayi Dinamiği ve Ulasım İliskisi: Beylikdüzü Organize Sanayi Bölgesi Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye 2003.
[9] ÖZALP, M., “Türkiye’de Kentsel Ulaşım Planlaması Çalışmalarında Benimsenen Yaklaşımlar; Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 2007.
[10] FIRAT, A.S., “Kent İçi Ulaşım Konusunda Belediyelerce Yürütülen Düzenlemeler ve Yaşanan Sorunlar”, IV. Ulaşım ve Trafik Kongresi – Sergisi, 26-27, Ankara, Türkiye, 2003.
[11] TOPRAK, R., AKTÜRK, N., “Raylı Ulaşım Sistemlerinin Çevresel Etkileri ve Gürültü” IV. Ulaşım Ve Trafik Kongresi – Sergisi, 33-38, Ankara, Türkiye, 2003.
[12] UYSAL, C., “Detection of Urban Expansion In Turkey by Using Spectrally Unmixed Landsat Images and Nighttime DMSP-OLS Images”, Ph.D. Thesis, Istanbul Technical University, Graduate School of Science Engineering and Technology, İstanbul, Turkey, 2015.
[13] TOMTOM Traffic Index - Measuring Congestion Worldwide, https://www.tomtom.com/tr_tr/trafficindex/#/list (erişim tarihi 02.01.2016).
[14] KALELİOĞLU, M.R., ÖZGÜR, E.M., “İkametgâh Memnuniyeti Bağlamında Konut Yeri Seçimi ve İkametgâh Hareketliliği: Bolu Kenti Örneği”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 11(2), 149-168, 2013.
[15] AKSEKİ, H., MEŞHUR, M., Ç., “An Analysis of the Konya’s Urbanized Fertile Agricultural Lands and Urban Sprawl”, MEGARON, 8 (3), 165-174, 2013.
[16] MCINTYRE, N., KNOWLES-YANEZ, K., HOPE, D., “Urban Ecology as an Interdisciplinary Field: Differences in the use of ‘Urban’ Between the Social and Natural Science”, Urban Ecosystems, 4, 5–24, 2000.
[17] TOSUN, E.K, “Sürdürülebilir Kentsel Gelişim Sürecinde Kompakt Kent Modelinin Analizi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 20 (1), 31-46, 2013.
[18] ANAS, A., PINES, D., “Anti-sprawl Policies in a System of Congested Cities”, Regional Science and Urban Economics, 38, 408–423, doi:10.1016/j.regsciurbeco.2008.05.001, 2008.
[19] TRAVISI, C.M., CAMAGNI, R., NIJKAMP, P., “Impacts of Urban Sprawl and Commuting: a Modelling Study for Italy”, Journal of Transport Geography, 18, 382–392, doi:10.1016/j.jtrangeo.2009.08.008, 2010.
[20] AYAZLI, İ.E., BATUK, F., DEMİR., H., “Kentsel Yayılma Simülasyon Modelleri Ve Hücresel Otomat”, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 1-7, Ankara, Türkiye, 2011.
[21] CLARKE K.C., HOPPEN, S., GAYDOS, L., “A Self Modifying Cellular Automaton Model of Historical Urbanization in the San Francisco Bay Area”, Environment and Planning B: Planning and Design, 24, 24-72, 1997.
[22] CHENG, J., “Modelling Spatial & Temporal Urban Growth”, Doktora Tezi, Utrecht Universitesi, Coğrafya Bilimleri Fakültesi, Utrecht, Hollanda, 2003.
[23] PORTUGALI, J., “Complex Artificial Environments: Simulation, Cognition and VR in the Study and Planning of Cities”, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 10.1007/3-540-29710-3, 2006.
[24] EWING, R., PENDALL, R., CHEN, D., “Measuring Sprawl and Its Impact, Smart Growth America” https://www.smartgrowthamerica.org/app/legacy/documents/MeasuringSprawl.PDF (erişim tarihi 03.05.2016).
[25] ARBURY, J., “From Urban Sprawl to Compact City - An Analysis of Urban Growth Management in Auckland” http://www.greaterauckland.org.nz/wp-content/uploads/2009/06/thesis.pdf, (erişim tarihi 23.05.2016).
[26] SHERMAN, R.A., “A Private Ownership Bias in Transit Choice” American Economic Review, 57, 1211-1217, 1967.
[27] ERTÜRK, H., “Kent İçi Ulaşım; Trafik Tıkanıklığının Ekonomik Analizi ve Yeni Yaklaşımlar”, Kentli Dergisi, 2 (6), 46-51, 2012.
[28] İSTANBUL’UN YERLEŞKESİ VE YAPISI, http://www.istanbul.gov.tr/Files/ebulten/2016-9/ icerikyerlesim.html (erişim tarihi 02.01.2016).
[29] REZİDANSLAR VE TRAFİK SORUNU, http://gusam.org/rezidanslar-ve-trafik-sorunu/ (erişim tarihi 22.01.2016).
[30] KEÇELİ, A., KARAKUYU, M., “Hadımköy-Beylikdüzü Bağlantı Yolu Üzerindeki Trafik Sıkışıklığı Probleminin Nedenleri ve Çözüm Yolları”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(23), 116-133, 2008.
[31] KONUT İSTATİSTİKLERİ, http://www.tuik.gov.tr/Start.do (erişim tarihi 03.01.2016).
[32] VECDİ DİKER ÇALIŞMA GRUBU, “İstanbul’un Ulaşım ve trafik Sorunu-Üçüncü Çevre Yolu ve Boğaz Geçişi”, http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/3090.pdf (erişim tarihi 21.03.2016).
[33] KARAYOLLARI ULAŞIM İSTATİSTİKLERİ, http://www.kgm.gov.tr/Sayfalar/KGM/SiteTr/Istatistikler/ TrafikveUlasim.aspx (erişim tarihi 04.01.2016). adresinden erişildi.
[34] KORELASYON VE REGRESYON ANALİZİ, http://www.toraks.org.tr/mse-ppt-pdf/Kenan_KOSE3.pdf (erişim tarihi 25.01.2016).
[35] TUİK, İstatistiklerle Türkiye, http://www.tuik.gov.tr/Start.do (erişim tarihi 25.02.2016).
[36] TEZER, A., “Kentsel ulaşım planlamasında (KUP) arazi kullanımı-ulaşım etkileşiminin modellenmesi: İstanbul üzerine bir değerlendirme”, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 1997.